Mùa mưa đến cũng là lúc những người trồng sầu riêng lại trăn trở với nỗi lo nấm bệnh tấn công trái cây. Những hạt mưa không chỉ mang đến sự tươi mát mà còn là tác nhân gây ra nhiều loại nấm. Vậy làm thế nào để bảo vệ trái sầu riêng khỏi những tác hại của nấm bệnh trong mùa mưa? Bài viết này sẽ giúp bạn tìm ra câu trả lời.
Các loại nấm thường gặp
- Nấm hồng (Pink disease): Đây là loại nấm rất phổ biến, thường gây hại trên nhiều loại cây trồng. Khi tấn công sầu riêng, nấm hồng tạo ra những đốm màu hồng nhạt trên vỏ trái, sau đó lan rộng và làm cho trái bị thối.
- Nấm đen (Black rot): Nấm đen gây ra những vết loét đen trên vỏ trái, dần ăn sâu vào thịt quả. Quả bị nhiễm nấm đen thường rụng sớm và không thể sử dụng được.
- Nấm xám (Gray mold): Nấm xám thường xuất hiện trong điều kiện ẩm độ cao, tạo ra lớp lông tơ màu xám trên bề mặt trái. Nấm này làm cho trái bị thối mềm, có mùi hôi.
- Nấm Phytophthora: Đây là loại nấm gây hại rất nghiêm trọng cho sầu riêng, đặc biệt là trong điều kiện mưa nhiều. Nấm Phytophthora thường tấn công từ cuống trái hoặc các vết thương trên vỏ trái, gây ra vết thối màu nâu đen, lan rộng nhanh và làm cho trái bị rụng.
Triệu chứng nhận biết
- Vết loét: Xuất hiện những vết loét trên vỏ trái, có thể có màu nâu, đen hoặc xám.
- Đốm: Trên vỏ trái xuất hiện các đốm tròn hoặc bầu dục, có màu sắc khác biệt so với màu vỏ bình thường.
- Thối: Quả bị thối mềm, có mùi hôi, có thể kèm theo lớp mốc hoặc chất dịch.
- Rụng trái: Quả bị nhiễm nấm thường rụng sớm, trước khi chín.
- Biến dạng: Quả bị biến dạng, méo mó, không đồng đều.
Các nguyên nhân gây ra nấm trái sầu riêng.
Yếu tố thời tiết:
- Mưa nhiều, độ ẩm cao: Đây là điều kiện lý tưởng để bào tử nấm nảy mầm và phát triển. Độ ẩm cao tạo điều kiện cho nấm sinh sôi nhanh chóng và lây lan rộng.
- Nhiệt độ cao: Kết hợp với độ ẩm cao, nhiệt độ cao sẽ làm tăng tốc độ phát triển của nấm bệnh, gây hại nghiêm trọng cho trái sầu riêng.
Yếu tố sinh học:
Nấm bệnh:
- Phytophthora: Đây là loại nấm gây hại phổ biến nhất, gây thối trái, chảy nhựa.
- Colletotrichum: Gây bệnh thán thư, tạo các đốm tròn lõm trên vỏ trái.
- Botrytis: Gây bệnh thối trái mềm, phủ một lớp mốc xám.
Vi khuẩn:
- Xanthomonas: Gây bệnh đốm lá, làm lá vàng và rụng.
- Erwinia: Gây thối nhũn trái.
Yếu tố kỹ thuật:
- Cắt tỉa không đúng cách: Các vết thương do cắt tỉa tạo điều kiện cho nấm bệnh xâm nhập.
- Vệ sinh vườn kém: Vườn cây ẩm thấp, nhiều cành lá rụng tạo môi trường thuận lợi cho nấm phát triển.
- Bón phân không hợp lý: Thiếu hoặc thừa phân bón làm cây suy yếu, giảm sức đề kháng.
- Mật độ trồng quá dày: Gây cản trở thông thoáng, tăng độ ẩm, tạo điều kiện cho nấm phát triển.
Các biện pháp phòng trừ nấm bệnh trên trái sầu riêng
Phòng bệnh từ sớm
Chọn giống: Lựa chọn các giống sầu riêng có khả năng kháng bệnh tốt, được khuyến cáo bởi các cơ quan nông nghiệp địa phương.
Vệ sinh vườn:
- Thường xuyên thu gom và tiêu hủy trái bị bệnh, lá rụng, cành sâu bệnh để giảm nguồn lây bệnh.
- Làm sạch cỏ dại xung quanh gốc cây để giảm độ ẩm và nơi trú ẩn của sâu bệnh.
Cắt tỉa hợp lý:
- Cắt tỉa cành sâu bệnh, cành già yếu, cành bị che bóng để tạo tán cây thông thoáng, giảm độ ẩm và tạo điều kiện cho ánh sáng chiếu vào.
- Bôi thuốc vào vết cắt để tránh nấm bệnh xâm nhập.
Bón phân cân đối:
- Bón phân hữu cơ và vi sinh để tăng cường sức đề kháng cho cây, cải thiện chất lượng đất.
- Bón phân theo đúng liều lượng, đúng thời điểm và đúng loại phân để cây hấp thụ tốt.
Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV)
Các loại thuốc:
- Thuốc gốc đồng: Có tác dụng tiếp xúc, bảo hộ, ngăn ngừa nấm bệnh phát triển. Ví dụ: Bordeaux, Cupravit…
- Thuốc gốc Carbendazim: Có tác dụng nội hấp, trị bệnh. Ví dụ: Bavistin, Antracol…
- Thuốc gốc Strobilurin: Có tác dụng tiếp xúc, nội hấp, phổ rộng. Ví dụ: Score, Amistar…
- Thuốc gốc Triazole: Có tác dụng nội hấp, trị bệnh, phòng bệnh. Ví dụ: Tilt, Tilt Super…
Cách pha chế và phun:
- Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng: Mỗi loại thuốc có liều lượng, cách pha chế và thời gian cách ly khác nhau.
- Pha thuốc đúng kỹ thuật: Pha thuốc theo đúng tỷ lệ, sử dụng nước sạch, khuấy đều trước khi phun.
- Phun thuốc đều: Phun thuốc vào cả hai mặt lá, thân cành và trái.
- Thời điểm phun: Phun thuốc vào sáng sớm hoặc chiều mát để tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp.
Lưu ý:
- Luân phiên thuốc: Không nên sử dụng một loại thuốc quá lâu để tránh nấm bệnh kháng thuốc.
- Bảo hộ lao động: Khi phun thuốc cần mặc quần áo bảo hộ, đeo khẩu trang, găng tay và kính bảo hộ.
- Thời gian cách ly: Tuân thủ thời gian cách ly trước khi thu hoạch để đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng.
Các biện pháp xử lý khi trái sầu riêng đã bị nhiễm bệnh
Phát hiện trái sầu riêng đã bị nhiễm bệnh, cần tiến hành các biện pháp xử lý kịp thời để hạn chế sự lây lan và giảm thiểu thiệt hại.
Phát hiện sớm:
- Kiểm tra vườn thường xuyên: Nên kiểm tra vườn ít nhất 1-2 lần/tuần, đặc biệt là vào mùa mưa hoặc khi thời tiết ẩm ướt.
- Quan sát kỹ các triệu chứng: Quan sát kỹ các triệu chứng bệnh như vết loét, đốm, thối trên trái, lá, cành.
Cắt bỏ trái bệnh:
- Loại bỏ ngay: Khi phát hiện trái bị bệnh, cần cắt bỏ ngay và mang ra khỏi vườn để tiêu hủy.
- Cắt sâu: Cắt bỏ phần bị bệnh cách vết bệnh khoảng 10-15cm để đảm bảo loại bỏ hết phần bị nhiễm bệnh.
- Khử trùng dụng cụ cắt tỉa: Sau khi cắt bỏ trái bệnh, cần khử trùng dụng cụ cắt tỉa bằng cồn hoặc dung dịch thuốc tím để tránh lây lan bệnh.
Sử dụng chế phẩm sinh học:
- Ưu điểm: An toàn cho người và môi trường, không gây hại cho côn trùng có ích.
- Các loại chế phẩm: Trichoderma, Bacillus subtilis, Pseudomonas…
- Cách sử dụng: Pha chế theo hướng dẫn trên bao bì và phun đều lên cây, đặc biệt là vùng bị bệnh.
Sử dụng thuốc BVTV:
- Khi cần thiết: Chỉ sử dụng thuốc BVTV khi bệnh đã phát triển mạnh và chế phẩm sinh học không còn hiệu quả.
- Chọn thuốc phù hợp: Lựa chọn thuốc có hiệu quả cao đối với loại nấm gây bệnh, ít độc hại và có thời gian cách ly ngắn.
- Pha chế và phun: Pha chế thuốc theo đúng liều lượng và hướng dẫn, phun đều lên cây.
Kết hợp các biện pháp:
- Kết hợp hóa học và sinh học: Sử dụng luân phiên thuốc BVTV và chế phẩm sinh học để giảm khả năng kháng thuốc của nấm bệnh.
- Kết hợp với các biện pháp canh tác: Vệ sinh vườn, cắt tỉa hợp lý, bón phân cân đối để tăng sức đề kháng cho cây.
Để đạt được hiệu quả cao nhất, người trồng nên kết hợp các biện pháp hóa học, sinh học và canh tác tốt. Đồng thời, việc theo dõi thường xuyên tình hình vườn cây và áp dụng các biện pháp phòng trừ sớm là vô cùng quan trọng.”
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
- Shopee: https://shopee.vn/shop/87096923