Lưu trữ tác giả: Đức Nghĩa

Nếu đi dọc các cửa hàng vật tư nông nghiệp, rất dễ bắt gặp hàng loạt sản phẩm ghi chữ Humic với mức giá chênh lệch khá lớn. Có loại chỉ vài chục nghìn một ký, có loại lại đắt gấp nhiều lần. Phần lớn sự khác biệt này đến từ nguồn Humic ban đầu, phổ biến nhất là than bùn, than nâu và Leonardite.

Nếu dùng Humic rải rác, khi nhớ thì bón, khi quên thì bỏ, hiệu quả thường chỉ dừng lại ở mức “có cũng được, không có cũng xong”. Ngược lại, khi biết đặt Humic đúng vị trí trong từng giai đoạn sinh trưởng, cùng một lượng sản phẩm nhưng cây lại bật rễ mạnh hơn, lá dày hơn, trái chất lượng hơn và lượng phân hóa học cần dùng có thể giảm đáng kể.

Humic thường được nhắc tới như một chất cải tiến dinh dưỡng, vì có khả năng giúp cây hấp thu tốt hơn các nhóm NPK, trung lượng và vi lượng. Khi dùng đúng, Humic làm giảm rửa trôi, ổn định vùng rễ và tăng hiệu quả sử dụng phân bón rất rõ.

Trong cơ thể cây trồng, rễ đóng vai trò như “cửa ngõ dinh dưỡng”. Hầu hết nước và hơn tám mươi phần trăm lượng khoáng phải đi qua hệ rễ trước khi có mặt ở lá, thân, hoa và trái. Một bộ rễ khỏe với nhiều rễ tơ và lông hút là điều kiện tiên quyết để cây sinh trưởng bền, chứ không chỉ là chuyện đẹp hay xấu ở phần dưới mặt đất.

Trong mọi hệ canh tác, chất hữu cơ luôn được xem là nền tảng của độ phì nhiêu đất. Bên trong lớp mùn đó, Humic acid giữ vai trò như thành phần hoạt tính trung tâm, quyết định khả năng giữ nước, giữ dinh dưỡng và duy trì sức sống của hệ rễ. Nhờ cấu trúc phân tử giàu nhóm chức phản ứng, Humic acid trở thành một mắt xích quan trọng trong việc điều hòa môi trường đất và hỗ trợ cây trồng phát triển ổn định.

Humic acid được xem là một trong những giải pháp hữu hiệu nhất để cải tạo đất và nâng cao hiệu suất dinh dưỡng trong nhiều mô hình canh tác. Tuy nhiên, trên thực tế, mức độ hiệu quả của Humic acid khác nhau rõ rệt giữa từng vùng trồng và từng loại đất. Có nơi nông dân nhận thấy rễ khỏe và độ tơi xốp cải thiện chỉ sau vài lần bón, nhưng cũng có nơi tác dụng chậm hoặc không đồng đều. Điều này khiến nhiều người đặt câu hỏi vì sao cùng một sản phẩm Humic nhưng kết quả lại khác nhau.

Trong điều kiện canh tác hiện nay, cây trồng luôn phải đối mặt với nhiều dạng áp lực môi trường khác nhau. Khi thiếu nước, thừa nước, thay đổi nhiệt độ đột ngột hoặc bị ảnh hưởng bởi mặn và phèn, hệ rễ là bộ phận chịu tổn thương đầu tiên. Cùng lúc đó, nấm bệnh và tuyến trùng cũng có thể tấn công khiến cây suy yếu nhanh hơn. Sự kết hợp của các yếu tố này làm rối loạn sinh lý, giảm tốc độ phát triển, gây vàng lá, rụng trái và làm cho năng suất cuối vụ giảm đáng kể.

Trong nhiều năm qua, năng suất cây trồng ở Việt Nam chịu ảnh hưởng lớn bởi hiệu suất sử dụng phân bón thấp. Dù lượng phân NPK được bón vào đất khá cao, cây chỉ hấp thu được một phần. Phần còn lại bị rửa trôi theo nước tưới, bốc hơi trong điều kiện nắng nóng hoặc bị cố định bởi các ion trong đất khiến dinh dưỡng không còn ở dạng cây sử dụng được. Tình trạng này không chỉ gây lãng phí mà còn làm đất chai cứng, pH biến động và chi phí sản xuất ngày càng tăng. Các nhóm trung lượng như canxi, magie hay lưu huỳnh cũng gặp khó khăn tương tự khi di chuyển trong đất, đặc biệt ở vùng đất chua hoặc kiềm. Đối với vi lượng như kẽm, sắt, mangan và bo, khả năng hấp thu càng hạn chế hơn do dễ kết tủa hoặc không tồn tại ở dạng di động.