Author Archives: Đức Nghĩa

Đối với các loại cây họ đậu, khả năng tự hấp thu đạm trong không khí là một lợi thế sinh học đặc biệt, nhưng quá trình này chỉ diễn ra khi cây được cộng sinh với vi khuẩn Rhizobium. Vi khuẩn này giúp hình thành các nốt sần trên rễ, nơi diễn ra quá trình cố định đạm tự nhiên, cung cấp nguồn dinh dưỡng ổn định cho cây trong suốt vụ trồng.

Khi quan sát bộ rễ của những cây họ đậu như đậu phộng, đậu nành hay đậu xanh, người ta thường bắt gặp những “hạt nhỏ” mọc dọc theo rễ. Nhiều người từng nghĩ đó là dấu hiệu bệnh hại, nhưng thực ra, đó chính là nốt sần (root nodules) – kết quả của mối quan hệ cộng sinh đặc biệt giữa cây trồng và vi khuẩn Rhizobium. Bên trong mỗi nốt sần, hàng tỷ vi khuẩn đang âm thầm làm một công việc phi thường: chuyển hóa khí nitơ (N₂) trong không khí thành dạng đạm hữu dụng (NH₄⁺) để cây hấp thu. Nhờ đó, cây trồng không cần phụ thuộc hoàn toàn vào phân đạm vô cơ mà vẫn duy trì được sự sinh trưởng khỏe mạnh.

Trong lòng đất, nơi hàng tỷ vi sinh vật cùng tồn tại, rễ cây và vi khuẩn Rhizobium đã tạo nên một mối quan hệ cộng sinh tinh vi đến mức gần như vô hình. Khi quan sát nốt sần trên rễ cây họ đậu, người ta thường chỉ thấy kết quả cuối cùng – những hạt nhỏ chứa đầy vi khuẩn cố định đạm. Nhưng ít ai biết rằng, đằng sau quá trình ấy là một chuỗi giao tiếp hóa học phức tạp, nơi cây và vi khuẩn “nhận biết nhau” thông qua những tín hiệu sinh học chính xác đến từng phân tử.

Rhizobium là một trong những vi khuẩn có lợi quan trọng nhất đối với cây họ đậu. Nhờ khả năng hình thành nốt sần trên rễ và cố định đạm tự nhiên từ không khí, Rhizobium giúp cây trồng hấp thu dinh dưỡng hiệu quả, giảm chi phí phân bón và cải thiện độ phì của đất. Tuy nhiên, trong thực tế, không ít trường hợp dù đã xử lý chế phẩm vi sinh nhưng cây vẫn không hình thành nốt sần hoặc nốt sần hoạt động rất yếu.