Đất trồng sầu riêng cần phải có độ pH bao nhiêu là phù hợp?

pH đất trồng sầu riêng
02
Th1

Đất trồng sầu riêng cần có độ pH từ 5,5 đến 6,5 để cây phát triển tốt nhất. Đây là khoảng pH hơi axit, phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng của cây sầu riêng, giúp rễ hấp thu tối ưu các chất dinh dưỡng và hạn chế độc tính từ các kim loại nặng như nhôm (Al) hoặc sắt (Fe).

Lý do cần duy trì pH phù hợp cho cây sầu riêng

pH đất là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và năng suất của cây trồng, đặc biệt là cây sầu riêng.

Đảm bảo khả năng hấp thụ dinh dưỡng

pH đất lý tưởng cho cây sầu riêng thường nằm trong khoảng 5.0 – 6.5 (hơi chua). Trong khoảng pH này, các dưỡng chất quan trọng như đạm (N), lân (P), kali (K), canxi (Ca), magie (Mg), và các vi lượng như sắt (Fe), mangan (Mn) sẽ dễ dàng hòa tan trong đất, giúp cây hấp thụ tối đa.

Nếu pH quá thấp (đất chua), các nguyên tố kim loại nặng như nhôm (Al³⁺) hoặc mangan (Mn²⁺) sẽ tăng, gây độc cho cây và cản trở hấp thụ dinh dưỡng. Nếu pH quá cao (đất kiềm), các vi lượng như sắt, kẽm, đồng sẽ kết tủa và không còn khả dụng cho cây trồng.

Ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật đất

pH phù hợp tạo điều kiện lý tưởng cho hệ vi sinh vật có lợi trong đất phát triển, như vi khuẩn phân giải chất hữu cơ, vi khuẩn cố định đạm. Trong môi trường đất quá chua hoặc quá kiềm, vi sinh vật có lợi bị suy giảm, làm giảm sự phân giải chất hữu cơ và cung cấp dinh dưỡng cho cây sầu riêng.

Phát triển hệ rễ khỏe mạnh

Sầu riêng có bộ rễ khá nhạy cảm, đặc biệt rễ tơ rất dễ bị tổn thương khi pH không ổn định. Nếu đất quá chua hoặc quá kiềm, hệ rễ sẽ bị suy yếu, giảm khả năng hút nước và dinh dưỡng. Đất pH phù hợp giúp rễ cây phát triển mạnh, ăn sâu và rộng, từ đó tăng sức chống chịu với khô hạn và bệnh tật.

Tăng năng suất và chất lượng trái

Khi cây hấp thụ đủ dinh dưỡng, sự phát triển của hoa, đậu trái và chất lượng trái được cải thiện đáng kể. pH ổn định giúp cân bằng dinh dưỡng, tránh hiện tượng rụng trái non hoặc trái không đạt chất lượng (nhẹ, nhạt, cơm ít).

Giảm nguy cơ bệnh do đất

Một số bệnh phổ biến ở cây sầu riêng như thối rễ hoặc nấm phytophthora dễ bùng phát trong môi trường đất chua hoặc quá kiềm. Duy trì pH phù hợp giúp hạn chế điều kiện phát triển của mầm bệnh và tăng sức đề kháng cho cây.

Cách kiểm soát và điều chỉnh pH đất

Kiểm soát và điều chỉnh pH đất là yếu tố quan trọng để đảm bảo cây trồng, đặc biệt là cây sầu riêng, phát triển tối ưu. Dưới đây là các bước và phương pháp cụ thể để quản lý pH đất hiệu quả:

Kiểm tra và đánh giá pH đất định kỳ

Kiểm tra định kỳ: Kiểm tra pH đất ít nhất 1-2 lần/năm, đặc biệt trước mùa mưa và sau khi bón phân.

Cách kiểm tra:

  • Sử dụng máy đo pH: Dễ sử dụng, cho kết quả chính xác.
  • Dùng dung dịch thử pH (quỳ tím): Phù hợp để kiểm tra nhanh.
  • Gửi mẫu đất đến phòng thí nghiệm: Phân tích chi tiết, đặc biệt cho các vùng canh tác lớn.

Các biện pháp điều chỉnh pH đất

Khi đất quá chua (pH < 5) Đất chua phổ biến ở các vùng nhiệt đới, đặc biệt ở Việt Nam, cần được cải thiện bằng các phương pháp sau:

  • Bón vôi nông nghiệp: Sử dụng vôi nung (CaO) hoặc vôi dolomite (CaMg(CO₃)₂) để tăng pH đất. Liều lượng: 1-2 tấn vôi/ha tùy vào mức độ chua của đất. Bón vôi vào mùa khô và cày xới đất đều để vôi phân bố đồng đều.
  • Sử dụng phân hữu cơ: Bón phân chuồng ủ hoai, phân vi sinh giúp trung hòa độ chua, cải thiện cấu trúc đất.
  • Giảm bón phân hóa học gây chua: Hạn chế phân ure, phân super lân, thay bằng các loại phân ít gây chua như DAP hoặc phân hữu cơ khoáng. 2.2. Khi đất quá kiềm (pH > 7)

Đất kiềm thường hiếm hơn nhưng có thể gặp ở những vùng sử dụng nước tưới nhiễm phèn mặn hoặc phân bón không cân đối.

  • Bón lưu huỳnh (S): Lưu huỳnh giúp giảm pH đất bằng cách tạo ra axit sunfuric khi phân hủy. Liều lượng: 50-100 kg/ha.
  • Sử dụng phân hữu cơ: Bón phân xanh, phân chuồng hoặc phân vi sinh để cải thiện pH.
  • Tưới nước chứa axit hữu cơ nhẹ: Sử dụng axit citric hoặc giấm pha loãng (1-2%) tưới định kỳ giúp hạ kiềm.

Duy trì độ pH ổn định

  • Trồng cây che phủ đất: Các loại cây họ đậu (muồng vàng, keo dậu) giúp giảm sự bào mòn và cân bằng độ pH tự nhiên.
  • Bón vôi hoặc phân hữu cơ định kỳ: Duy trì pH bằng cách bổ sung đều đặn các vật liệu cải tạo đất.

Lưu ý khi điều chỉnh pH đất

Điều chỉnh pH đất là một quá trình nhạy cảm, đòi hỏi sự cẩn thận và tuân thủ các nguyên tắc kỹ thuật. Dưới đây là các lưu ý quan trọng giúp đảm bảo việc điều chỉnh đạt hiệu quả cao và an toàn cho cây trồng:

Kiểm tra pH đất trước khi điều chỉnh

  • Kiểm tra pH chính xác: Sử dụng máy đo pH, bộ kit thử, hoặc gửi mẫu đất đến phòng thí nghiệm. Đánh giá pH tại nhiều vị trí khác nhau trên đất canh tác để có kết quả trung bình chính xác.
  • Đánh giá đặc tính đất: Ngoài pH, cần phân tích thêm độ chua tiềm tàng, hàm lượng hữu cơ, dinh dưỡng và cấu trúc đất.

Lựa chọn phương pháp điều chỉnh phù hợp

Tùy thuộc vào mức độ chua hoặc kiềm:

  • Đất quá chua (pH < 5): Bón vôi hoặc dolomite. Đất quá kiềm (pH > 7): Sử dụng lưu huỳnh, axit hữu cơ hoặc phân hữu cơ.
  • Xác định liều lượng chính xác: Không bón quá nhiều chất cải tạo đất trong một lần để tránh gây sốc cho cây trồng hoặc làm thay đổi đột ngột độ pH.
  • Tuân thủ khuyến cáo từ kết quả kiểm tra đất hoặc hướng dẫn kỹ thuật.

Thời điểm và cách bón chất cải tạo đất

  • Bón chất cải tạo đất vào đầu mùa khô để có thời gian phân hủy và hòa tan trước mùa mưa. Tránh bón vào mùa mưa để hạn chế hiện tượng rửa trôi.
  •  Bón đều trên bề mặt đất và trộn sâu vào đất (15-20 cm) để các chất cải tạo được phân bố đồng đều. Không bón trực tiếp sát gốc cây, đặc biệt với vôi, để tránh gây tổn thương rễ.

Kết hợp với phân bón và các chất cải tạo khác

  • Vôi có thể làm giảm hiệu quả của phân hóa học như ure, DAP, hoặc phân lân. Nên cách nhau ít nhất 2-3 tuần.
  • Phân hữu cơ giúp trung hòa pH tự nhiên, cải thiện cấu trúc đất và bổ sung vi sinh vật có lợi.
  •  Không bón quá liều chất cải tạo đất (vôi, lưu huỳnh) vì có thể gây mất cân bằng dinh dưỡng.

Theo dõi pH đất sau khi điều chỉnh

  • Sau khi bón chất cải tạo đất, kiểm tra lại pH sau 1-2 tháng để đánh giá hiệu quả và điều chỉnh nếu cần.
  • Ghi chép dữ liệu pH qua các mùa vụ để hiểu rõ xu hướng thay đổi của đất và có biện pháp duy trì ổn định.

Tác động của điều kiện tự nhiên

Ảnh hưởng của nước tưới:

  • Nếu sử dụng nước tưới nhiễm phèn hoặc có tính kiềm, cần điều chỉnh nguồn nước trước khi tưới để không làm ảnh hưởng pH đất.
  • Mưa lớn có thể làm rửa trôi chất cải tạo đất, đặc biệt là vôi, nên cần bón bổ sung định kỳ.

Đảm bảo an toàn môi trường và cây trồng

  • Tránh bón chất cải tạo đất trực tiếp lên cây non hoặc cây đang yếu để tránh gây sốc.
  • Hạn chế lạm dụng các hóa chất cải tạo đất để tránh gây ô nhiễm nguồn nước và đất.

Điều chỉnh pH đất là một quá trình cần thực hiện có kế hoạch và kiểm soát chặt chẽ. Việc tuân thủ các lưu ý trên sẽ giúp đảm bảo đất đạt độ pH tối ưu, cây trồng phát triển khỏe mạnh, tăng năng suất và bền vững lâu dài.

 

 

⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:

 

Đức Nghĩa