Sâu bệnh là một trong những nguyên nhân chính gây hại cho cây cà chua, dẫn đến giảm năng suất và chất lượng sản phẩm. Việc nhận diện và phòng ngừa sâu bệnh ở cây cà chua có vai trò quan trọng, giúp bảo vệ cây khỏe mạnh, phát triển tốt và cho năng suất cao. Dưới đây là các bệnh thường gặp khi trồng cây cà chua và cách khắc phục
Bệnh do nấm khi trồng cây cà chua
Dưới đây là cách nhận diện các bệnh thường gặp ở cây cà chua:
Bệnh sương mai
- Trên lá, bệnh sương mai biểu hiện ban đầu là những đốm nhỏ, màu nâu nhạt hoặc đen, có hình tròn hoặc bất định. Các đốm bệnh này sau đó lan rộng và liên kết với nhau thành những mảng lớn, có màu nâu đen. Mặt dưới của lá bệnh có thể xuất hiện các lớp bào tử nấm màu trắng.
- Trên thân, bệnh sương mai biểu hiện là những vết loét, màu nâu đen, có thể lan rộng và gây thối thân, làm cây bị chết.
- Trên hoa, bệnh sương mai biểu hiện là những đốm đen, làm hoa bị rụng.
- Trên quả, bệnh sương mai biểu hiện là những đốm đen, có thể gây thối quả.
Bệnh thán thư
- Trên lá, bệnh thán thư biểu hiện là những đốm tròn, màu nâu đen, có viền vàng. Các đốm bệnh này sau đó lan rộng và có thể gây rụng lá.
- Trên thân, bệnh thán thư biểu hiện là những vết loét, màu nâu đen, có thể lan rộng và gây thối thân, làm cây bị chết.
- Trên quả, bệnh thán thư biểu hiện là những đốm tròn, màu nâu đen, có thể gây thối quả.
Bệnh đốm lá
- Trên lá, bệnh đốm lá biểu hiện là những đốm nhỏ, màu nâu hoặc đen, có hình tròn hoặc bất định. Các đốm bệnh này sau đó lan rộng và có thể gây rụng lá.
Bệnh đốm xám
- Trên lá, bệnh đốm xám biểu hiện là những đốm nhỏ, màu xám, có hình tròn hoặc bất định. Các đốm bệnh này sau đó lan rộng và có thể gây rụng lá.
Bệnh thối trái
- Trên quả, bệnh thối trái biểu hiện là những đốm tròn, màu nâu đen, có thể lan rộng và gây thối quả.
Bệnh thối gốc
- Thân cây bị thối, có màu nâu đen, có thể lan rộng và làm cây bị chết.
Bệnh thối hạch
- Trên rễ cây, xuất hiện các đốm thối, màu nâu đen. Các đốm thối này có thể lan rộng và làm cây bị chết.
Bệnh chết cây con
- Cây con bị vàng úa, héo rũ và chết.
Bệnh xoăn lá
- Lá cây bị xoăn lại, có màu xanh đậm hoặc vàng úa.
Bên cạnh các triệu chứng trên, bà con nông dân cũng có thể dựa vào thời kỳ phát bệnh để nhận diện các bệnh ở cây cà chua. Ví dụ, bệnh sương mai và bệnh thán thư thường xuất hiện trong điều kiện thời tiết ẩm ướt. Bệnh đốm lá và bệnh đốm xám thường xuất hiện trong điều kiện thời tiết khô ráo. Bệnh thối trái thường xuất hiện trong điều kiện thời tiết nóng ẩm.
Xem thêm: Hướng dẫn điều trị các bệnh do nấm trên cây cà chua
Bệnh do vi khuẩn khi trồng cây cà chua
Bệnh héo xanh
- Lá cây bị héo đột ngột, nhưng vẫn còn xanh.
- Cắt đoạn thân cây bị héo cho vào cốc nước, thấy có dịch vi khuẩn màu trắng sữa chảy ra.
Bệnh héo vàng
- Lá cây bị héo dần, từ lá già đến lá non, có màu vàng.
- Cây bị còi cọc, kém phát triển.
Bệnh mốc trắng
- Trên lá, thân và quả xuất hiện lớp mốc trắng.
- Mốc trắng có thể gây thối rữa lá, thân và quả.
Bệnh do virut khi trồng cây cà chua
Bệnh xoăn lá do virus
- Lá cây bị xoăn lại, có màu xanh đậm hoặc vàng úa.
- Có thể xuất hiện các đốm vàng hoặc trắng trên lá.
- Cây phát triển chậm, kém ra hoa và quả.
Bệnh phấn trắng do virus
- Lá cây bị phủ một lớp phấn trắng.
- Lá bị xoăn lại, có màu vàng úa.
- Cây phát triển chậm, kém ra hoa và quả.
Bệnh khảm lá do virus
- Trên lá xuất hiện các đốm màu vàng hoặc trắng, có hình dạng khác nhau.
- Lá bị xoăn lại, có màu vàng úa.
- Cây phát triển chậm, kém ra hoa và quả.
Bệnh sọc lá do virus
- Trên lá xuất hiện các dải màu vàng hoặc trắng.
- Lá bị xoăn lại, có màu vàng úa.
- Cây phát triển chậm, kém ra hoa và quả.
Bệnh do tuyến trùng khi trồng cây cà chua
Bệnh thối rễ
- Lá cây bị vàng úa, héo rũ.
- Rễ cây bị thối, có màu nâu đen.
- Cây bị chết.
Bệnh sọc lá
- Trên lá xuất hiện các dải màu vàng hoặc trắng, có thể chạy dọc theo mép lá hoặc từ cuống lá đến đầu lá.
- Các dải màu vàng hoặc trắng có thể rộng hoặc hẹp, có thể liên tục hoặc gián đoạn.
- Lá bị xoăn lại.
Xem thêm: Hướng dẫn điều trị các bệnh do vi khuẩn, virus và tuyến trùng trên cây cà chua
Bệnh do côn trùng khi trồng cây cà chua
Bệnh sâu xanh
- Sâu xanh là loài côn trùng có màu xanh lá cây, có kích thước khoảng 1-2cm.
- Sâu xanh ăn lá, cuống lá, hoa và quả cà chua.
- Lá bị sâu xanh ăn có màu vàng úa, xoăn lại.
- Hoa và quả bị sâu xanh ăn có thể bị thối rụng.
Bệnh rầy mềm
- Rầy mềm là loài côn trùng có kích thước nhỏ, có màu xanh lá cây hoặc vàng.
- Rầy mềm chích hút nhựa cây, làm cây còi cọc, kém phát triển.
- Lá bị rầy mềm chích hút có màu vàng úa, xoăn lại.
- Quả bị rầy mềm chích hút có thể bị méo mó, sần sùi.
Bệnh sâu vẽ bùa
- Sâu vẽ bùa là loài côn trùng có kích thước nhỏ, có màu vàng hoặc xanh lá cây.
- Sâu vẽ bùa đẻ trứng dưới lớp biểu bì lá, con non sau khi nở sẽ đục các đường ngoằn ngoèo trên lá.
- Lá bị sâu vẽ bùa đục có màu vàng úa, xoăn lại.
Bệnh sâu đục thân
- Sâu đục thân là loài côn trùng có kích thước nhỏ, có màu trắng sữa.
- Sâu non sau khi nở sẽ đục vào thân cây, làm cây bị héo rũ và chết.
Bệnh ruồi đục trái
- Ruồi đục trái là loài côn trùng có kích thước nhỏ, có màu đen.
- Ruồi đục trái đẻ trứng vào quả cà chua, con non sau khi nở sẽ đục vào bên trong quả, làm quả bị thối rữa.
Bệnh bọ phấn trắng
- Bọ phấn trắng là loài côn trùng có kích thước nhỏ, có màu trắng.
- Bọ phấn trắng tiết ra lớp phấn trắng bao phủ lên lá, thân và quả cây, làm cây bị vàng úa, kém phát triển.
Bệnh nhện đỏ
- Nhện đỏ là loài côn trùng có kích thước nhỏ, có màu đỏ.
- Nhện đỏ chích hút nhựa cây, làm cây còi cọc, kém phát triển.
- Lá bị nhện đỏ chích hút có màu vàng úa, xoăn lại.
Xem thêm: Hướng dẫn điều trị các bệnh do côn trùng trên cây cà chua
Lưu ý chung để hạn chế sâu bệnh trên cây cà chua
Có nhiều cách để hạn chế sâu bệnh trên cây cà chua. Dưới đây là một số biện pháp hiệu quả:
- Gieo trồng đúng thời vụ: Gieo trồng cà chua đúng thời vụ sẽ giúp cây khỏe mạnh, ít bị sâu bệnh tấn công. Cà chua là cây ưa sáng, ưa ấm, nên gieo trồng vào mùa xuân hoặc mùa hè.
- Luân canh cây trồng: Luân canh cây trồng với các loại cây không cùng họ cà chua sẽ giúp hạn chế sự phát triển của sâu bệnh hại. Cà chua là cây thuộc họ cà, nên luân canh với các loại cây trồng khác họ như lúa, ngô, đậu,…
- Tỉa cành, tỉa lá: Tỉa cành, tỉa lá giúp cây thông thoáng, hạn chế sự phát triển của sâu bệnh hại. Cắt tỉa cành, lá già, lá sâu bệnh,… giúp cây hấp thụ được nhiều ánh sáng và không khí, đồng thời hạn chế nơi trú ngụ của sâu bệnh.
- Tưới nước đầy đủ: Tưới nước đầy đủ giúp cây phát triển tốt, hạn chế sự phát triển của sâu bệnh hại. Cà chua cần tưới nước thường xuyên, đặc biệt là vào mùa khô hạn.
- Sử dụng phân bón hợp lý: Sử dụng phân bón hợp lý giúp cây khỏe mạnh, ít bị sâu bệnh tấn công. Cà chua cần được bón phân đầy đủ, cân đối, đặc biệt là phân đạm, kali.
- Phát hiện và phòng trừ sớm: Bà con cần thường xuyên kiểm tra vườn cà chua để phát hiện sớm sâu bệnh hại và có biện pháp phòng trừ kịp thời.
Nếu phát hiện sâu bệnh, cần tiến hành các biện pháp điều trị sau:
- Thu gom và tiêu hủy tàn dư cây trồng bị bệnh: Thu gom và tiêu hủy tàn dư cây trồng bị bệnh sẽ giúp hạn chế lây lan của sâu bệnh.
- Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật: Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật có hiệu quả cao, an toàn và đúng cách để phòng trừ sâu bệnh hại.
- Sử dụng các biện pháp sinh học: Sử dụng các biện pháp sinh học để phòng trừ sâu bệnh, như sử dụng thiên địch hoặc sử dụng các chế phẩm sinh học.
Dưới đây là một số biện pháp sinh học hiệu quả để phòng trừ sâu bệnh trên cây cà chua:
- Sử dụng thiên địch: Thiên địch là những loài động vật ăn thịt sâu bệnh, giúp kiểm soát số lượng sâu bệnh trong tự nhiên. Một số loài thiên địch thường gặp trên cây cà chua như: bọ rùa, bọ xít, ruồi đục cánh cam,…
- Sử dụng các chế phẩm sinh học: Các chế phẩm sinh học là những sản phẩm được chiết xuất từ thực vật hoặc vi sinh vật, có tác dụng phòng trừ sâu bệnh hại. Một số chế phẩm sinh học thường gặp trên cây cà chua như: chế phẩm trừ sâu Biocin, chế phẩm trừ bệnh Ridomil Gold,…
Việc áp dụng các biện pháp phòng trừ sâu bệnh trên cây cà chua một cách tổng hợp, kết hợp các biện pháp cơ giới, sinh học và hóa học sẽ giúp bà con nông dân hạn chế hiệu quả sâu bệnh, bảo vệ cây cà chua phát triển khỏe mạnh và cho năng suất cao.
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
