Năng suất của cây sầu riêng phụ thuộc vào nhiều yếu tố như chất đất, dinh dưỡng, nhiệt độ, môi trường và các yếu tố chăm sóc khác. Việc tạo điều kiện tốt cho cây sầu riêng bằng cách duy trì môi trường phù hợp và cung cấp chăm sóc chuyên nghiệp sẽ giúp tăng năng suất và chất lượng quả sầu riêng. Sau đây là các phương pháp giúp tăng năng suất cho cây sầu riêng.
Thụ phấn nhân tạo
Đối với một số loại sầu riêng tự thụ phấn, thụ phấn nhân tạo có thể được sử dụng để tăng tỉ lệ đậu trái. Bạn có thể sử dụng cánh tay hoặc cọ để thụ phấn hoa, đảm bảo phấn hoa từ một hoa khác được chuyển tới bầu nhụy của hoa mục tiêu. Thao tác này giúp đảm bảo thụ phấn đúng và tăng khả năng đậu trái. Có thể tham khảo cách thức thực hiện sau đây:
- Chọn hoa phấn: Chọn một hoa sầu riêng có màu sắc và hình dạng tốt nhất để sử dụng làm nguồn phấn hoa. Hoa phấn nên có lớp phấn hoa phong phú và trong trạng thái tươi tốt.
- Chuẩn bị dụng cụ: Sử dụng tay hoặc cọ sạch để thụ phấn. Tay nên được lau sạch hoặc phun rửa với dung dịch diệt khuẩn trước khi sử dụng.
- Chọn hoa thụ phấn: Chọn một bông hoa khác, có hoa trưởng tốt, cánh hoa sẵn sàng để nhận phấn.
- Thụ phấn: Dùng cánh tay hoặc cọ, gắp nhẹ nhàng lấy phấn hoa từ hoa phấn. Sau đó, đưa phấn hoa từ cánh tay hoặc cọ vào bầu nhụy của hoa thụ phấn. Lặp lại quá trình này cho tất cả các hoa mục tiêu.
- Đánh dấu hoa: Để nhận biết những hoa đã được thụ phấn, bạn có thể đánh dấu bằng một dấu chấm hoặc một nhãn nhỏ để phân biệt với những hoa chưa thụ phấn.
- Giữ gìn và quan sát: Sau khi thụ phấn, hãy tiếp tục chăm sóc cây sầu riêng và theo dõi quá trình phát triển của trái. Quan sát xem liệu các hoa mục tiêu đã đậu trái thành công hay không.
Lưu ý rằng việc thụ phấn nhân tạo đòi hỏi sự chính xác và cẩn thận. Đảm bảo vệ sinh tay hoặc cọ trước khi sử dụng để tránh lây nhiễm bệnh hoặc vi khuẩn vào hoa. Ngoài ra, phương pháp thụ phấn nhân tạo có thể không cần thiết nếu cây sầu riêng trong môi trường tự nhiên đã có đủ côn trùng thụ phấn.
Kiểm soát sâu bệnh và côn trùng
Sâu bệnh và côn trùng có thể gây hại cho hoa và ngăn chặn quá trình thụ phấn. Kiểm soát sâu bệnh và côn trùng một cách hiệu quả bằng cách sử dụng phương pháp kiểm soát sinh học, thuốc trừ sâu tự nhiên hoặc các biện pháp phòng ngừa khác để đảm bảo hoa không bị tác động và giúp tăng tỉ lệ đậu trái. Có một số loại sâu bệnh và côn trùng có thể ảnh hưởng đến tỉ lệ đậu trái ở cây sầu riêng. Dưới đây là một số loại phổ biến:
- Sâu đục trái (Euproctis fraterna): Sâu đục trái là loại sâu nhỏ có màu trắng hoặc xám. Chúng ăn phần thịt bên trong trái sầu riêng, gây ra tổn thương và làm mất trái.
- Sâu cuốn lá (Lymantria dispar): Sâu cuốn lá là loại sâu nhỏ có màu sáng và có khả năng tạo những sợi sợi tơ để cuốn lá lại. Chúng ăn lá sầu riêng, gây ra sự suy yếu của cây và ảnh hưởng đến tỉ lệ đậu trái.
- Bọ cạp (Scolytus spp.): Bọ cạp là loại côn trùng nhỏ có thể gây ra tổn thương trên thân và cành của cây sầu riêng. Chúng làm hỏng mô thân cây và ảnh hưởng đến sự phân phối chất dinh dưỡng và nước trong cây.
- Sâu bướm (Dacus dorsalis): Sâu bướm là loại sâu nhỏ có khả năng đục vào trái sầu riêng để đẻ trứng. Sâu con sau đó ăn phần thịt bên trong trái, gây ra hỏng trái và mất trái.
- Bọ ngựa (Leucopholis spp.): Bọ ngựa là loại côn trùng nhỏ có thể tấn công cành và lá của cây sầu riêng. Chúng gặm nhấm mô cây và làm suy yếu cây, gây ảnh hưởng đến tỉ lệ đậu trái.
- Rầy mềm và rệp sáp : Có kích thước nhỏ, thường tấn công ở phần non của cây hoặc ở dưới gốc
để hút nhựa. Kiến là tác nhân lây truyền rệp, rệp tiết ra mật cho kiến ăn và kiến bảo vệ rệp. Chúng sống
cộng sinh với nhau chặt chẽ. - Rệp dính : Rất nhỏ, mềm có lớp sáp mỏng cứng bảo vệ, màu nâu xám thường bất động. Chúng tấn
công ở gốc cây con, trên cây trưởng thành chúng gây hại cả cành non lẫn cành già. Nếu không kịp thời trị sau thời gian ngắn mặt độ rệp sẽ dày đặc. Chúng hút nhựa làm lá rụng, cành xơ xác, sau đó cành có thể bị
chết khô.
Để diệt những loại sâu bệnh và côn trùng trên cây sầu riêng, có thể sử dụng các loại thuốc trừ sâu hóa học hoặc các phương pháp kiểm soát sinh học. Dưới đây là một số phương pháp và loại thuốc thông dụng:
- Thuốc trừ sâu hóa học: Có nhiều loại thuốc trừ sâu hóa học có thể được sử dụng để kiểm soát sâu bệnh và côn trùng trên cây sầu riêng. Những loại thuốc này thường chứa các hoạt chất như pyrethroids, carbamates, organophosphates hoặc neonicotinoids. Trước khi sử dụng, hãy đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trên nhãn sản phẩm và tuân thủ đúng liều lượng và thời gian chờ giữa việc sử dụng thuốc và thu hoạch.
- Kiểm soát sinh học: Phương pháp kiểm soát sinh học sử dụng các tác nhân tự nhiên để kiểm soát sâu bệnh và côn trùng mà không gây hại cho môi trường và sức khỏe con người. Các phương pháp này bao gồm sử dụng vi khuẩn, vi rút, nấm hoặc các loài côn trùng hữu ích như ong và cánh kiến. Ví dụ, vi khuẩn Bacillus thuringiensis (Bt) có thể được sử dụng để kiểm soát sâu cuốn lá.
- Các biện pháp khác: Ngoài thuốc trừ sâu hóa học và kiểm soát sinh học, có một số biện pháp khác có thể được sử dụng để kiểm soát sâu bệnh và côn trùng trên cây sầu riêng. Đó có thể là việc lắp bẫy sâu bằng các loại bẫy dính hoặc bẫy mùi hấp dẫn sâu, cắt tỉa và loại bỏ các phần cây bị nhiễm sâu hoặc bệnh, hoặc sử dụng các phương pháp vật lý như phun nước áp lực lên sâu bệnh và côn trùng để làm rụng chúng.
Cung cấp đủ ánh sáng và nhiệt độ
Ánh sáng và nhiệt độ có vai trò quan trọng trong quá trình ra hoa và kết trái của cây sầu riêng. Cây sầu riêng cần ánh sáng mặt trời trực tiếp trong khoảng 6-8 giờ mỗi ngày để phát triển và hoa kết trái tốt. Thiếu ánh sáng có thể làm cho cây mọc chậm, hoa ít và trái không phát triển đầy đủ. Vì vậy, đặt cây ở vị trí nơi có ánh sáng đủ, tránh bị che khuất bởi cây cối lớn, tường rào hoặc cấu trúc khác.
Cây sầu riêng thích nhiệt độ ấm, trong khoảng 25-30°C trong ngày và không dưới 18°C vào ban đêm. Nhiệt độ quá cao có thể gây ảnh hưởng đến cây và làm mất khả năng hoa kết trái. Trong khi đó, nhiệt độ quá thấp có thể làm chậm quá trình phát triển và gây hại cho cây. Vì vậy, đảm bảo cây được trồng trong môi trường có nhiệt độ lý tưởng và không bị nhiễm lạnh.
Tưới nước và quản lý độ ẩm
Tưới nước và quản lý độ ẩm đúng cách có thể giúp cây sầu riêng tăng năng suất cho cây sầu riêng. Dưới đây là một số cách để thực hiện tưới nước và quản lý độ ẩm cho cây sầu riêng:
- Tưới nước đúng lượng: Đảm bảo cung cấp đủ nước cho cây sầu riêng, nhưng tránh tưới quá nhiều nước. Tưới nước đều và đủ để duy trì độ ẩm đất ở mức tương đối ổn định. Điều này giúp cây sầu riêng không bị ảnh hưởng do thiếu nước và tạo điều kiện tốt cho quá trình hoa kết trái.
- Đảm bảo thoát nước tốt: Đất nên có khả năng thoát nước tốt để tránh ngập úng và làm cho rễ cây bị ngâm nước. Điều này có thể được đảm bảo bằng cách chọn loại đất có cấu trúc tốt và đảm bảo có hệ thống thoát nước hiệu quả, bao gồm lớp chống thấm hoặc hố chứa nước dưới cây.
- Kiểm soát độ ẩm đất: Đặc biệt quan tâm đến độ ẩm đất trong quá trình hoa kết trái. Đảm bảo đất ở xung quanh gốc cây sầu riêng luôn ẩm nhẹ. Độ ẩm đất phù hợp giúp hỗ trợ hoạt động của rễ và khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng từ đất.
- Chăm sóc cây trong thời tiết khô hanh: Trong môi trường khô hạn, cây sầu riêng có thể cần thêm nước để duy trì độ ẩm. Theo dõi thời tiết và tình trạng cây để điều chỉnh tần suất và lượng nước tưới thích hợp.
- Phủ vùng gốc cây: Phủ vùng gốc cây bằng lớp phủ bảo vệ như vỏ cây, cỏ mục hay rơm để giữ độ ẩm đất và ngăn việc bay hơi nước nhanh chóng. Điều này giúp duy trì độ ẩm đất và giảm tần suất tưới nước.
- Điều chỉnh tưới nước theo giai đoạn phát triển: Điều chỉnh lịch tưới nước và lượng nước dựa trên giai đoạn phát triển của cây sầu riêng. Ví dụ, trong giai đoạn ra hoa và kết trái, có thể cần tưới nước thường xuyên hơn để đảm bảo cây không thiếu nước.
Bón phân hợp lý
Cung cấp chất dinh dưỡng phù hợp cho cây sầu riêng bằng cách bón phân hợp lý. Sử dụng phân bón chứa các chất dinh dưỡng cần thiết như nitơ (N), photpho (P), kali (K) và các chất vi lượng khác để tăng cường sức khỏe của cây và khả năng hoa kết trái.
- Phân bón hữu cơ: Phân bón hữu cơ cung cấp chất dinh dưỡng và cải thiện cấu trúc đất. Bạn có thể sử dụng phân hữu cơ tự nhiên như phân bò, phân gia cầm, phân bò phi lê, hoặc các phân hữu cơ công nghiệp được sản xuất từ các nguồn tự nhiên. Liều lượng khuyến nghị là khoảng 2-4 kg phân hữu cơ cho mỗi cây sầu riêng mỗi năm. Phân có thể được rải xung quanh khu vực gốc cây và nhẹ nhàng hoà vào đất.
- Phân hỗn hợp NPK: Phân hỗn hợp NPK cung cấp các chất dinh dưỡng quan trọng như nitơ (N), photpho (P), kali (K) và các chất vi lượng khác. Lựa chọn phân hỗn hợp có tỷ lệ chất dinh dưỡng tương ứng với nhu cầu của cây sầu riêng trong giai đoạn hiện tại của nó. Một tỷ lệ phổ biến là 10-10-10 hoặc 14-14-14. Liều lượng khuyến nghị là khoảng 100-200g phân hỗn hợp NPK cho mỗi cây sầu riêng mỗi tháng. Phân nên được rải đều xung quanh khu vực gốc cây và nhẹ nhàng hoà vào đất.
- Phân vi lượng: Phân vi lượng cung cấp các chất vi lượng như sắt (Fe), kẽm (Zn), mangan (Mn), đồng (Cu) và boron (B), các chất cần thiết cho sự phát triển và kết trái của cây sầu riêng. Bạn có thể sử dụng phân vi lượng chứa các chất này hoặc các phân vi lượng hỗn hợp có sẵn trên thị trường. Liều lượng khuyến nghị là khoảng 50-100g phân vi lượng cho mỗi cây sầu riêng mỗi tháng. Phân nên được rải xung quanh khu vực gốc cây và nhẹ nhàng hoà vào đất.
Giảm cạnh tranh về dinh dưỡng
Loại bỏ cỏ dại và các cây khác xung quanh gốc cây sầu riêng để giảm cạnh tranh về dinh dưỡng. Điều này giúp cây sầu riêng nhận được nguồn dinh dưỡng tốt hơn và tăng khả năng hoa kết trái.
Có nên tỉa bớt hoa sầu riêng không?
Tùy thuộc vào mục đích và tình trạng cây sầu riêng của bạn mà có thể tỉa bớt hoa sầu riêng hay không. Dưới đây là một số tình huống mà bạn có thể xem xét việc tỉa bớt hoa sầu riêng:
- Cây còn non và chưa mạnh: Nếu cây sầu riêng của bạn còn non và chưa mạnh, việc tỉa bớt một số hoa có thể giúp tập trung năng lượng vào việc phát triển cành, lá và củng cố hệ rễ. Điều này sẽ giúp cây phát triển mạnh mẽ hơn trước khi bắt đầu sản xuất quả.
- Cây quá tải hoa: Trong trường hợp cây sầu riêng có quá nhiều hoa và có nguy cơ không đủ năng lượng để nuôi trọn tất cả, việc tỉa bớt một số hoa có thể giúp giảm tải trọng và tạo điều kiện cho các quả còn lại phát triển tốt hơn. Điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn muốn cây đạt tỉ lệ đậu trái tốt hơn.
- Muốn tập trung vào một số hoa chất lượng cao: Nếu bạn muốn tập trung vào việc phát triển những quả sầu riêng chất lượng cao, bạn có thể tỉa bớt một số hoa để tạo điều kiện cho những quả đó phát triển tốt hơn. Điều này giúp tăng tỷ lệ đậu trái và có được những trái sầu riêng chất lượng và ngon hơn.
Nên tỉa hoa sầu riêng hay tỉa trái sầu riêng để giảm bớt sự cạnh tranh về dinh dưỡng?
Để giảm bớt sự cạnh tranh về dinh dưỡng trong cây sầu riêng, tỉa trái sầu riêng thường là một phương pháp hiệu quả hơn so với tỉa hoa. Dưới đây là lý do:
- Tỉa trái sầu riêng: Tỉa trái sầu riêng giúp giảm số lượng quả trên cây, từ đó giảm tải trọng dinh dưỡng và năng lượng mà cây phải chịu. Bằng cách tỉa trái, bạn giúp cây tập trung năng lượng và dinh dưỡng vào việc phát triển các quả còn lại. Điều này cung cấp điều kiện tốt hơn cho quả phát triển đủ kích thước và chất lượng.
- Tỉa hoa sầu riêng: Tuy tỉa hoa có thể giúp giảm tải trọng dinh dưỡng và năng lượng, nhưng nó có thể ảnh hưởng đến tỉ lệ đậu trái của cây. Hoa là bước quan trọng trong quá trình thụ phấn và phát triển quả. Tỉa hoa có thể làm mất một phần hoa và giảm khả năng cây đậu trái.
Cách tỉa trái sầu riêng để giảm cạnh tranh về dinh dưỡng
Để tỉa trái sầu riêng nhằm giảm sự cạnh tranh về dinh dưỡng, bạn có thể thực hiện các bước sau:
- Chọn thời điểm tỉa: Tỉa trái sầu riêng nên được thực hiện sau khi cây đã phát triển đủ lớn để nhận biết được trái sầu riêng non và trái sầu riêng đã phát triển. Thời điểm thích hợp thường là sau khi trái đã đạt kích thước từ 1/3 đến 1/2 kích thước cuối cùng.
- Xác định các trái sầu riêng để giữ lại: Xác định những trái sầu riêng mà bạn muốn giữ lại để phát triển thành quả. Chọn những trái có hình dạng tốt, không có sự hư hỏng hoặc bất thường.
- Tỉa bớt các trái không cần thiết: Dùng một cây kéo sạch và sắc để cắt bỏ các trái sầu riêng không cần thiết hoặc có khả năng phát triển yếu. Tỉa bớt các trái nhỏ, chưa phát triển đủ hoặc có hình dạng không đẹp. Đảm bảo giữ lại khoảng cách đủ rộng giữa các trái để tránh cạnh tranh về dinh dưỡng.
- Giữ lại số lượng trái phù hợp: Mục tiêu là giữ lại một số lượng trái phù hợp để đảm bảo cây có đủ năng lượng và dinh dưỡng để phát triển quả tốt. Số lượng trái cần giữ lại phụ thuộc vào kích thước và sức mạnh của cây sầu riêng cũng như mục đích trồng của bạn.
- Chăm sóc sau tỉa: Sau khi tỉa trái, tiếp tục chăm sóc cây bằng cách tưới nước đủ lượng và cung cấp phân bón cần thiết để hỗ trợ phát triển quả.
Chăm sóc và tạo hình cho cây sầu riêng phù hợp
Tạo hình cho cây sầu riêng có thể giúp tăng năng suất bằng cách tối ưu hóa ánh sáng, thông gió và cung cấp đủ không gian cho quả phát triển. Dưới đây là một số cách tạo hình cho cây sầu riêng để tăng năng suất:
- Tạo hình cây thành dạng chùy: Cắt tỉa các cành dọc và cành bên trong để tạo thành một cây có dạng chùy. Điều này giúp tăng thông gió và ánh sáng xâm nhập vào khu vực gốc cây và quả, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển và đậu trái.
- Giảm thiểu cành chồi và cành non không cần thiết: Loại bỏ cành chồi, cành non không cần thiết và cành bị hư hỏng để tập trung năng lượng vào cành chính và quả. Điều này giúp cây sử dụng năng lượng một cách hiệu quả và tăng năng suất.
- Tạo hình cây thành dạng treo hoặc chữ U ngược: Đối với cây sầu riêng trồng có không gian hạn chế, tạo hình cây thành dạng treo hoặc chữ U ngược có thể tăng diện tích tiếp xúc với ánh sáng và giúp cây phát triển và đậu trái tốt hơn.
- Tạo hình cây thành cột: Tạo hình cây sầu riêng thành dạng cột bằng cách cắt tỉa cành bên và chỉ giữ lại cành chính. Điều này giúp cây tập trung năng lượng vào cành chính và quả, từ đó tăng năng suất.
- Đảm bảo không gian đủ cho quả phát triển: Khi tạo hình cây, hãy chắc chắn để lại đủ không gian cho quả phát triển. Điều này đảm bảo quả có không gian để lớn lên và không bị cạnh tranh với các cành khác.
Hi vọng rằng bài viết này có thể giúp bà con nông dân hiểu hơn về các biện pháp giúp tăng năng suất cho cây sầu riêng
⏩⏩ Mời quý cô bác, anh chị tham gia nhóm tại Facebook để trao đổi, chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp: https://fb.com/6441565519262518/