Sau giai đoạn hồi phục rễ và đứng cây, dưa lưới sẽ bước vào thời kỳ tăng trưởng mạnh mẽ về thân – lá, thường kéo dài từ ngày thứ 10 đến ngày 25 sau trồng. Đây là “giai đoạn vàng” để cây tích lũy sinh khối – tạo nền cho việc phân hóa mầm hoa, giữ trái và nuôi quả về sau.
Tuy nhiên, nếu không bón phân đúng cách ở giai đoạn này, cây dễ bị vọt thân, lá mỏng, cành yếu – dẫn đến mất cân đối sinh trưởng hoặc rối loạn ra hoa. Ngược lại, nếu điều chỉnh dinh dưỡng hợp lý, cây sẽ phát triển tán đều, lá dày, thân chắc khỏe, giúp giảm tỷ lệ rụng trái về sau.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi sâu vào phác đồ bón phân cụ thể cho giai đoạn tăng sinh khối – từ cách chọn công thức NPK, bổ sung Canxi – Magie – Bo đúng lúc, đến lịch châm phân và cách theo dõi phản ứng sinh lý của cây để điều chỉnh hợp lý theo từng tuần.
1️⃣ Mục tiêu kỹ thuật giai đoạn tăng sinh khối
Giai đoạn từ 10 đến 25 ngày sau trồng là thời điểm cây dưa lưới phát triển mạnh cả về chiều cao thân, độ rộng tán và khối lượng lá. Đây không chỉ là giai đoạn “nuôi lớn” cây, mà còn là bước chuẩn bị sinh lý quan trọng cho phân hóa mầm hoa sẽ xảy ra ngay sau đó.
Các mục tiêu chính cần đạt trong giai đoạn này:
- Kéo thân – phát triển nhánh: giúp cây định hình bộ khung vững chắc. Thân chính cần kéo dài đều, không vọt lóng. Nhánh cấp 1 phát triển cân đối hai bên, tạo thế tán đều.
- Tăng diện tích lá khỏe: để đảm bảo quang hợp tối đa. Bộ lá dày, bản rộng sẽ tích trữ đủ năng lượng cho giai đoạn phân hóa – đậu trái về sau.
- Củng cố thân – cổ rễ: giúp cây vững chắc khi mang trái. Cổ rễ ở dưa lưới dễ nứt nếu cây lớn nhanh nhưng thiếu canxi, magie.
- Tiếp tục phát triển bộ rễ: tuy rễ đã bén từ giai đoạn trước, nhưng đến giai đoạn này rễ cần phân nhánh mạnh và ăn sâu hơn. Đây là nền tảng để cây hút đủ nước – dinh dưỡng khi bắt đầu nuôi hoa và quả sau này.
Mục tiêu quan trọng không kém:
Tạo thế sinh trưởng cân bằng: tức là cây phát triển đồng đều về rễ – thân – lá, không nghiêng về ngọn vọt lá hoặc chỉ phát tán nhánh mà rễ không hút kịp.
📌 [Xem thêm: Vì sao sinh khối đồng đều là chìa khóa cho năng suất dưa lưới]
2️⃣ Lựa chọn phân bón phù hợp
Việc chọn đúng loại phân trong giai đoạn tăng sinh khối sẽ quyết định cây phát triển cân bằng hay không. Nếu lệch đạm, cây sẽ vọt thân, ngọn yếu. Nếu thiếu canxi – magie, lá dễ mỏng, xoắn hoặc bị bệnh sinh lý vùng thân – cổ rễ.
1. NPK dạng cân đối – hỗ trợ đồng đều thân, lá, rễ
Công thức khuyến nghị:
- NPK 16-16-8: tăng nhẹ lân – hỗ trợ rễ tiếp tục phát triển khi cây đang kéo thân.
- Hoặc 20-20-15: khi muốn cây phát triển mạnh hơn trong điều kiện thời tiết thuận lợi.
Ưu tiên dạng tan hoàn toàn để tưới nhỏ giọt hoặc pha loãng tưới gốc – đảm bảo phân không đóng cặn, không nghẹt béc.
📌 [So sánh: 16-16-8 và 20-20-15 khác nhau thế nào về tác động sinh lý?]
2. Canxi – Magie – Bo: Bộ ba vi lượng không thể thiếu
- Canxi (Ca): củng cố thành tế bào, giúp thân cứng, lá dày – hạn chế gãy nhánh khi lớn nhanh.
- Magie (Mg): tăng hiệu suất quang hợp – trực tiếp tác động đến tốc độ phát triển lá.
- Bo (B): giúp vận chuyển đường trong cây – hỗ trợ sự phân bố dinh dưỡng đều đến các bộ phận non.
📌 [Chi tiết: Vai trò của Bo – Canxi – Magie trong giai đoạn nuôi tán của dưa lưới]
3. Bổ sung hữu cơ sinh học: nuôi rễ và giữ hệ đệm ổn định
- Amino acid – humic acid – EM gốc: duy trì hoạt động vi sinh vật vùng rễ, giúp cây hút dinh dưỡng ổn định, ít bị sốc phân.
- Phối hợp với NPK theo tỉ lệ nhỏ, dùng luân phiên (không dùng đồng thời tất cả mỗi lần tưới).
4. Lưu ý khi trồng bằng giá thể:
Giá thể thường giữ muối → không dùng phân đậm → ưu tiên pha loãng nhưng tưới đều.
Chỉ dùng phân tan 100% → tránh tắc ống, nghẹt lỗ thoát, làm úng rễ.
3️⃣ Phác đồ bón chi tiết theo tuần
Trong giai đoạn từ ngày 10 đến ngày 25 sau trồng, cây dưa lưới bước vào chu kỳ tăng trưởng sinh khối mạnh. Việc chia nhỏ lịch bón và theo dõi từng tuần sẽ giúp nhà vườn điều chỉnh chính xác tốc độ kéo thân, độ mở tán và chất lượng bộ lá.
📅 Tuần 2 (10–17 ngày sau trồng)
Mục tiêu: Kích thân – mở tán – duy trì phát triển rễ
Phân bón chính:
- NPK 16-16-8 hoặc 20-20-15 (1.5 – 2g/L nước)
- Phối hợp amino acid hoặc humic để giảm sốc, tăng hấp thu
Tần suất:
- Châm nhỏ giọt 1–2 lần/tuần
- Hoặc tưới gốc xen kẽ cách 3–4 ngày/lần
Vi lượng bổ sung: 1 lần/tuần phun Canxi + Bo lên mặt lá vào sáng sớm hoặc chiều mát
Theo dõi: Kiểm tra khoảng cách lóng (giữa 2 lá) – nếu quá dài, cần giảm đạm. Lá phải mở đều, bản rộng, không mềm rũ
📌 [Gợi ý công thức kết hợp phân – vi lượng tuần 2]
📅 Tuần 3 (18–25 ngày sau trồng)
Mục tiêu: Dày thân – ổn định lá – kiểm soát chiều cao
Phân bón chính:
- Tiếp tục NPK 16-16-8 hoặc giảm nhẹ sang 14-8-18 nếu thời tiết nắng gắt
- Tăng Canxi – Magie (dạng chelate hoặc phân bón lá)
Tần suất: Duy trì 2 lần/tuần (nếu cây phát triển nhanh), hoặc 1 lần nếu lá đã dày ổn định
Vi lượng: Có thể xen kẽ Ca – Mg vào nước tưới (dạng hòa tan hoàn toàn)
Theo dõi:
- Thân phải có độ cứng, không bị rỗng
- Cổ rễ không rạn nứt, lá không bị xoắn
📌 [Xem chi tiết: Dấu hiệu cây dưa lưới bị thiếu Canxi trong giai đoạn tăng khối]
4️⃣ Những sai lầm cần tránh trong giai đoạn này
Dù đây là giai đoạn cây phát triển mạnh mẽ nhất về sinh khối, nhưng nếu bón phân không đúng cách, dưa lưới rất dễ “lệch tán”, yếu thân, vọt ngọn và hình thành bộ khung thiếu cân đối. Dưới đây là những lỗi phổ biến cần tránh:
1. Tăng đạm quá sớm → Dẫn đến cây “vọt thân” – tức là thân cao nhanh nhưng mảnh, lóng dài, lá mỏng.
Hậu quả: nhánh không phát triển cân đối, ngọn yếu, khó giữ quả sau này.
2. Thiếu canxi – magie trong giai đoạn thân đang kéo → Cây dễ bị xoắn đọt, mép lá quăn, nứt cổ rễ.
Đây là nhóm sai sót âm thầm nhưng ảnh hưởng lâu dài đến khả năng mang trái.
3. Phun lá vào giữa trưa hoặc khi cây còn héo → Gây “cháy viền lá” do hấp nhiệt hoặc làm cây sốc khi đang mất cân bằng nước.
Đặc biệt nguy hiểm khi dùng Bo hoặc phân lá chứa đạm cao.
4. Dùng nhiều loại phân cùng lúc mà không theo dõi phản ứng
→ Việc phối trộn không kiểm soát có thể gây ra hiện tượng “ngộ độc phân”, biểu hiện như: lá non co lại, ngọn đứng chậm, bộ rễ kém trắng.
5. Không xả muối định kỳ khi trồng giá thể
→ Giá thể giữ phân tốt nhưng cũng giữ muối → nếu không có nhịp xả bằng nước sạch, EC sẽ tăng cao → làm hư rễ, cháy gốc.
📌 [Tham khảo thêm: 5 biểu hiện cây dưa lưới đang bị bội thực phân]
5️⃣ Theo dõi phản ứng cây – điều chỉnh theo biểu hiện
Một công thức bón phân dù tốt đến đâu cũng cần điều chỉnh theo thực tế phát triển của cây ngoài vườn. Việc quan sát phản ứng sinh lý sẽ giúp phát hiện sớm các vấn đề và điều chỉnh kịp thời để cây phát triển cân bằng, đúng mục tiêu.
1. Quan sát thân – tán
- Thân phát triển đều, lóng vừa phải (6–8 cm): chứng tỏ phân đủ, không dư đạm.
- Nếu thân cao vượt, lóng dài >10 cm: có thể dư đạm hoặc thiếu ánh sáng.
- Thân rỗng, mềm: cảnh báo thiếu canxi – magie.
2. Theo dõi bộ lá
- Lá mở đều, bản rộng, xanh sáng: cây hấp thu tốt – không cần thay đổi.
- Lá mềm, rìa cháy hoặc vàng giữa gân: có thể do cháy phân hoặc mất cân bằng vi lượng.
- Lá quăn xoắn hoặc ngọn không bung: thiếu canxi – magie hoặc EC giá thể đang tăng cao.
3. Kiểm tra bộ rễ (nếu trồng giá thể)
- Rễ trắng, lan ra mặt túi: dinh dưỡng phù hợp, cây phát triển tốt.
- Rễ nâu, chậm lan, có mùi hôi: có thể dư phân, giá thể úng, EC cao.
4. Dấu hiệu của cây phát triển quá nhanh – cần kiềm lại
- Thân vọt cao, lá rất to nhưng mép mỏng → giảm đạm, tăng kali – canxi.
- Tán mở nhanh, đọt đi mạnh → cần xiết nhẹ nước hoặc ngưng amino acid.
5. Cách can thiệp
- Ngưng phân 2–3 ngày nếu cây có biểu hiện sốc hoặc thừa.
- Tưới xả bằng nước sạch nếu EC tăng hoặc rễ kém trắng.
- Phun lá nhẹ bằng amino acid – canxi chelate nếu cần phục hồi nhanh.
Kết luận
Giai đoạn 10–25 ngày sau trồng là thời điểm “định hình khung sườn” cho toàn bộ chu kỳ sinh trưởng của cây dưa lưới. Nếu bón phân đúng, cây sẽ phát triển đều tán, thân cứng, lá khỏe – tạo ra một bộ khung lý tưởng để bước vào phân hóa mầm hoa và nuôi trái ổn định về sau.
Ngược lại, nếu sai lệch ở giai đoạn này – như đạm quá cao, thiếu vi lượng hoặc không theo dõi phản ứng cây – hậu quả sẽ không xuất hiện ngay, nhưng sẽ “gây nợ” dinh dưỡng, làm giảm khả năng giữ quả, tăng tỷ lệ rụng trái hoặc ảnh hưởng đến chất lượng lưới và độ ngọt sau này.
Điều quan trọng nhất không nằm ở công thức, mà ở khả năng quan sát – điều chỉnh – kiểm soát sự cân bằng giữa sinh trưởng và sinh sản. Đó mới là nền tảng để sản xuất dưa lưới chất lượng cao, bền vững.
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
