Phân bón lá từ lâu đã được xem là giải pháp nhanh chóng và hiệu quả để bổ sung dinh dưỡng cho cây trồng. Chỉ cần một lần phun đúng cách, cây có thể hấp thu trực tiếp dưỡng chất qua lá, từ đó phục hồi nhanh sau khi bị stress và nâng cao năng suất. Tuy nhiên, trong thực tế sản xuất, không ít nhà vườn nhận thấy hiệu quả của phân bón lá không đạt như mong đợi, thậm chí gây ra những vấn đề nghiêm trọng cho cây.
Nguyên nhân chủ yếu không nằm ở chất lượng sản phẩm, mà xuất phát từ những sai lầm trong quá trình pha và phun. Từ việc pha sai nồng độ, chọn sai thời điểm, đến cách phối hợp không đúng với các loại phân hoặc thuốc khác có thể ảnh hưởng đến cây trồng nếu như sử dụng không hợp lý.
Để giúp người trồng tận dụng tối đa lợi ích của phân bón lá, bài viết này sẽ chỉ ra những sai lầm thường gặp nhất và đưa ra cách khắc phục phù hợp. Đây là cơ sở quan trọng để sử dụng phân bón lá một cách an toàn, tiết kiệm và hiệu quả.
Sai lầm khi pha phân bón lá
Nhiều trường hợp hiệu quả phân bón lá không như mong đợi bắt nguồn từ khâu pha chế dung dịch. Đây là bước quan trọng nhưng lại dễ mắc sai lầm nhất.
Một sai lầm phổ biến là pha dung dịch quá đặc. Tâm lý muốn cây “hấp thu nhanh, hiệu quả mạnh” khiến nhiều người tăng nồng độ cao hơn khuyến cáo. Hậu quả là dung dịch gây áp lực thẩm thấu ngược, làm mất nước trong tế bào lá, dẫn đến cháy mép hoặc đốm nâu.
Ngược lại, pha quá loãng lại khiến dinh dưỡng không đủ để cây hấp thu. Khi đó, công phun và chi phí bỏ ra gần như vô ích vì cây chỉ nhận được lượng rất nhỏ dưỡng chất.
Sai lầm tiếp theo là sử dụng nguồn nước không phù hợp. Nước phèn, nước mặn hoặc nước cứng chứa nhiều canxi và magie dễ gây kết tủa, làm giảm khả năng hấp thu của vi lượng. Thậm chí, dung dịch còn có thể bị vón cục, gây tắc nghẽn vòi phun.
Một lỗi khác là pha không đúng thứ tự. Nhiều người có thói quen cho trực tiếp nhiều loại phân hoặc thuốc vào cùng một lúc. Cách làm này dễ gây phản ứng hóa học bất lợi, khiến một số thành phần bị mất tác dụng.
Để khắc phục, người trồng cần tuân thủ liều lượng khuyến cáo, chọn nguồn nước sạch, điều chỉnh pH về mức 5,5 – 6,5 và pha theo đúng thứ tự. Khi phối trộn nhiều loại sản phẩm, nên thử hòa tan trước ở lượng nhỏ để kiểm tra độ ổn định trước khi sử dụng trên diện rộng.
Sai lầm khi phun phân bón lá
Ngay cả khi đã pha đúng nồng độ, hiệu quả phân bón lá vẫn có thể bị giảm sút đáng kể nếu kỹ thuật phun không chuẩn xác. Đây là những sai lầm thường gặp nhất.
Chọn sai thời điểm là lỗi phổ biến. Nhiều người phun vào buổi trưa nắng gắt với hy vọng cây hấp thu nhanh. Thực tế, lúc này khí khổng đóng lại để hạn chế thoát hơi nước, trong khi dung dịch bốc hơi nhanh và có nguy cơ gây cháy lá. Tương tự, phun ngay trước cơn mưa khiến phần lớn dung dịch bị rửa trôi, cây không kịp hấp thu.
Phun không đều cũng làm giảm hiệu quả. Một số người chỉ phun mặt trên lá mà bỏ qua mặt dưới – nơi tập trung nhiều khí khổng. Hệ quả là cây chỉ hấp thu được một phần nhỏ dinh dưỡng, trong khi phần còn lại bị lãng phí.
Phun quá nhiều hoặc quá ít là vấn đề khác. Khi phun dồn dập trong thời gian ngắn, cây dễ bị dư thừa dinh dưỡng, làm rối loạn sinh lý và tốn kém chi phí. Ngược lại, phun quá ít hoặc quá thưa thì không đủ dinh dưỡng để hỗ trợ cây trong giai đoạn cần thiết.
Ngoài ra, phun trong điều kiện gió mạnh khiến dung dịch bay lệch, không phủ đều trên lá. Cây không hấp thu đầy đủ, trong khi lượng phân bón bị thất thoát ra ngoài môi trường.
Để khắc phục, người trồng cần chọn đúng thời điểm phun – sáng sớm hoặc chiều mát, phun dạng sương mịn, phủ đều cả hai mặt lá, đồng thời duy trì lịch phun hợp lý theo giai đoạn sinh trưởng của cây.
Sai lầm khi phối hợp phân bón lá với sản phẩm khác
Để tiết kiệm công chăm sóc, nhiều nhà vườn có thói quen pha chung phân bón lá với thuốc bảo vệ thực vật hoặc các loại phân khác. Tuy nhiên, nếu không nắm rõ nguyên tắc, sự phối trộn này có thể làm giảm hiệu quả, thậm chí gây hại cho cây.
Một sai lầm thường gặp là pha chung tùy tiện với thuốc bảo vệ thực vật. Một số loại thuốc có thành phần dễ làm thay đổi pH dung dịch, gây kết tủa vi lượng trong phân bón lá hoặc tạo phản ứng hóa học bất lợi. Kết quả là cả phân và thuốc đều giảm hiệu lực, cây vừa không nhận đủ dinh dưỡng vừa không được bảo vệ khỏi sâu bệnh.
Sai lầm khác là phối hợp với phân chứa canxi đậm đặc hoặc lân cao. Khi kết hợp trực tiếp, các nguyên tố này thường phản ứng với vi lượng như Bo, Zn, Fe, khiến dung dịch bị vón cục hoặc tạo kết tủa. Không chỉ làm mất tác dụng, hiện tượng này còn dễ gây tắc béc phun và làm lá bị cháy loang.
Ngoài ra, nhiều người bỏ qua việc sử dụng chất bám dính hoặc chất hỗ trợ thấm. Hậu quả là dung dịch khó bám trên lá, nhanh chóng bị trôi đi, khiến hiệu quả hấp thu giảm rõ rệt.
Để khắc phục, nguyên tắc an toàn là luôn thử hòa tan trước một lượng nhỏ khi có nhu cầu phối trộn. Nếu thấy hiện tượng kết tủa, tuyệt đối không sử dụng. Với thuốc bảo vệ thực vật, cần tham khảo khuyến cáo của nhà sản xuất. Trong trường hợp cần thiết, nên phun tách riêng để đảm bảo hiệu quả. Đồng thời, bổ sung chất bám dính và chất hỗ trợ thấm sẽ giúp dung dịch lưu lại lâu hơn, tăng khả năng hấp thu.
Hậu quả của những sai lầm trên
Những sai lầm trong việc pha và phun phân bón lá không chỉ làm giảm hiệu quả mà còn gây ra nhiều tác động tiêu cực đến cây trồng và môi trường.
Trước hết, cây có thể bị cháy lá hoặc loang vết khi dung dịch quá đặc hoặc phun sai thời điểm. Những tổn thương này làm giảm diện tích quang hợp, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh trưởng và năng suất.
Tiếp theo, khi dung dịch bị kết tủa hoặc phun không đúng kỹ thuật, dinh dưỡng không được hấp thu, dẫn đến lãng phí chi phí và công lao động. Không ít trường hợp nông dân phun nhiều lần nhưng cây vẫn thiếu vi lượng, vì phần lớn phân bón đã bị rửa trôi hoặc thất thoát ra ngoài.
Một hậu quả khác là mất cân đối sinh lý trong cây. Phun quá dày hoặc phối trộn sai có thể làm cây hấp thu dư thừa một số chất, trong khi thiếu hụt chất khác. Sự mất cân bằng này ảnh hưởng đến quá trình ra hoa, thụ phấn, đậu trái và chất lượng nông sản.
Ngoài ra, phân bón lá sử dụng sai cách cũng có thể gây ô nhiễm môi trường. Dư lượng phân bón bị rửa trôi xuống đất và nguồn nước, lâu dài ảnh hưởng đến hệ sinh thái và sức khỏe con người.
Như vậy, những sai lầm tưởng chừng nhỏ trong pha và phun phân bón lá lại để lại hệ quả lớn, không chỉ giảm hiệu quả kinh tế mà còn ảnh hưởng đến cả cây trồng và môi trường xung quanh.
Kết luận
Phân bón lá là giải pháp dinh dưỡng nhanh và hiệu quả, nhưng chỉ thực sự phát huy tác dụng khi được pha và phun đúng cách. Thực tế cho thấy, những sai lầm phổ biến như pha sai nồng độ, chọn sai thời điểm phun, phối hợp tùy tiện với thuốc hoặc phân khác không chỉ làm giảm hiệu quả mà còn gây hại cho cây và môi trường.
Việc nhận diện và khắc phục những sai lầm này có ý nghĩa then chốt để tối ưu chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất và đảm bảo cây trồng khỏe mạnh. Người trồng cần tuân thủ đúng khuyến cáo của nhà sản xuất, lựa chọn thời điểm và kỹ thuật phun hợp lý, đồng thời cẩn trọng khi phối trộn sản phẩm.
Trong bối cảnh nông nghiệp ngày càng đòi hỏi sự an toàn và bền vững, phun phân bón lá đúng kỹ thuật không chỉ giúp cây trồng phát triển tốt mà còn góp phần tạo ra nông sản chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu.
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
