Một trong những vấn đề nan giải mà người trồng sầu riêng thường gặp phải đó là tình trạng rụng trái non. Hiện tượng này không chỉ làm giảm năng suất mà còn ảnh hưởng đến chất lượng của những trái còn lại. Nghiên cứu cho thấy, yếu tố dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc gây ra tình trạng rụng trái non này. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cơ chế gây hại của tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng gây ra rụng trái non ở sầu riêng và đưa ra những giải pháp cụ thể để khắc phục.
Thiếu hoặc thừa đạm (N)
Đạm (N) là một trong những yếu tố dinh dưỡng quan trọng nhất đối với cây trồng, bao gồm cả sầu riêng. Tuy nhiên, việc cung cấp đạm không hợp lý có thể gây ra nhiều hậu quả tiêu cực, trong đó có hiện tượng rụng trái non.
Thiếu Đạm
- Cây sinh trưởng kém: Thiếu đạm khiến cây phát triển chậm, cành lá yếu ớt, dễ bị sâu bệnh tấn công.
- Lá vàng nhạt, nhỏ: Lá mất đi màu xanh đặc trưng, kích thước lá giảm đáng kể.
- Quả nhỏ, phát triển chậm: Quả không được cung cấp đủ dinh dưỡng để phát triển bình thường, dẫn đến quả nhỏ, còi cọc và dễ rụng.
- Rễ kém phát triển: Hệ thống rễ yếu không hấp thụ được đầy đủ nước và dinh dưỡng, ảnh hưởng đến toàn bộ cây.
Thừa Đạm
- Cây ra nhiều lá non: Thừa đạm kích thích cây ra nhiều lá non, cạnh tranh dinh dưỡng với quả, làm giảm khả năng đậu trái và tăng tỷ lệ rụng trái.
- Cây sinh trưởng vượt: Cây phát triển quá nhanh, cành lá sum sê nhưng chất lượng kém, dễ bị sâu bệnh.
- Trái dễ bị rụng: Thừa đạm làm giảm khả năng tổng hợp các chất cần thiết cho quá trình đậu trái và phát triển quả, dẫn đến trái dễ rụng.
Tại sao thừa đạm lại gây rụng trái non?
- Cạnh tranh dinh dưỡng: Khi cây được cung cấp quá nhiều đạm, cây ưu tiên phát triển bộ lá hơn là nuôi quả. Điều này dẫn đến sự cạnh tranh dinh dưỡng giữa lá và quả, làm cho quả không nhận đủ chất dinh dưỡng để phát triển và dễ bị rụng.
- Mất cân đối dinh dưỡng: Thừa đạm làm mất cân đối giữa các chất dinh dưỡng trong cây, ảnh hưởng đến quá trình sinh lý của cây, làm giảm khả năng đậu trái và giữ trái.
Thiếu lân (P)
Lân (P) là một trong những yếu tố dinh dưỡng thiết yếu cho sự phát triển của cây sầu riêng. Khi cây thiếu lân, nhiều quá trình sinh lý của cây bị ảnh hưởng, dẫn đến hiện tượng rụng trái non. Thiếu lân khiến cây:
- Rễ kém phát triển: Lân có vai trò quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển rễ. Khi thiếu lân, rễ cây yếu ớt, không hấp thụ được đầy đủ nước và dinh dưỡng, ảnh hưởng đến quá trình nuôi dưỡng quả.
- Cây dễ bị bệnh: Rễ yếu khiến cây dễ bị nhiễm các loại bệnh do nấm, vi khuẩn gây ra, ảnh hưởng đến sự phát triển của quả.
Thiếu kali (K)
Kali (K) là một trong những nguyên tố dinh dưỡng thiết yếu cho sự phát triển của cây sầu riêng. Nó đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh lý của cây như quang hợp, vận chuyển chất dinh dưỡng, điều hòa độ mở khí khổng. Khi cây thiếu kali, nhiều vấn đề sẽ phát sinh, trong đó có hiện tượng rụng trái non. Thiếu kali gây ra các vấn đề như:
- Giảm khả năng quang hợp: Kali tham gia vào quá trình quang hợp, giúp cây tổng hợp chất hữu cơ nuôi cây. Thiếu kali làm giảm khả năng quang hợp, ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển của cây, đặc biệt là quả.
- Yếu hệ thống rễ: Kali giúp tăng cường sức đề kháng của rễ, giúp rễ hấp thụ nước và dinh dưỡng tốt hơn. Thiếu kali làm rễ yếu, dễ bị bệnh, ảnh hưởng đến quá trình cung cấp dinh dưỡng cho cây.
- Giảm khả năng vận chuyển chất dinh dưỡng: Kali giúp vận chuyển các chất dinh dưỡng từ rễ lên lá và từ lá đến quả. Thiếu kali làm giảm khả năng vận chuyển chất dinh dưỡng, dẫn đến quả không được cung cấp đủ chất dinh dưỡng để phát triển.
- Giảm sức đề kháng: Cây thiếu kali dễ bị nhiễm bệnh, sâu hại, làm giảm khả năng chống chịu của cây.
Biểu hiện của cây sầu riêng thiếu kali:
- Lá vàng mép: Lá già thường vàng từ mép lá vào phía trong gân lá.
- Cây dễ bị đổ: Hệ thống rễ yếu khiến cây dễ bị đổ.
- Quả nhỏ, vỏ mỏng: Quả không phát triển bình thường, vỏ quả mỏng, dễ bị nứt nẻ.
- Chất lượng quả kém: Quả thiếu kali thường có vị nhạt, ít đường.
Thiếu Canxi (Ca)
Canxi (Ca) là một nguyên tố vi lượng vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của cây sầu riêng. Nó đóng vai trò thiết yếu trong việc hình thành và củng cố thành tế bào, giúp quả cứng cáp, chống chịu được sâu bệnh và các yếu tố bất lợi từ môi trường. Thiếu canxi sẽ dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng, trong đó có hiện tượng rụng trái non. Thiếu canxi gây ra các vấn đề bao gồm:
- Thành tế bào yếu: Canxi là thành phần cấu tạo nên thành tế bào. Khi thiếu canxi, thành tế bào trở nên yếu ớt, dễ bị tổn thương, dẫn đến quả dễ rụng.
- Quả dễ bị nứt nẻ: Thiếu canxi làm cho vỏ quả mỏng, dễ bị nứt nẻ, tạo điều kiện cho nấm bệnh xâm nhập.
- Hạt lép: Canxi tham gia vào quá trình hình thành hạt. Thiếu canxi làm cho hạt lép, không đầy đủ.
- Rễ kém phát triển: Canxi giúp tăng cường sức đề kháng của rễ, giúp rễ hấp thụ nước và dinh dưỡng tốt hơn. Thiếu canxi làm rễ yếu, dễ bị bệnh, ảnh hưởng đến quá trình cung cấp dinh dưỡng cho cây.
Biểu hiện của cây sầu riêng thiếu canxi:
- Quả dễ rụng: Quả non dễ rụng, đặc biệt là trong giai đoạn ra hoa đậu trái.
- Vỏ quả mỏng, dễ bị nứt nẻ: Vỏ quả không cứng cáp, dễ bị các tác động cơ học làm nứt nẻ.
- Hạt lép: Hạt không đầy đủ, thậm chí không có hạt.
- Đỉnh sinh trưởng bị chết: Đỉnh sinh trưởng của cành non bị chết, cây khó phân nhánh.
Thiếu vi lượng
Các nguyên tố vi lượng mặc dù cần với lượng rất nhỏ nhưng lại đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình sinh trưởng và phát triển của cây sầu riêng. Thiếu hụt các nguyên tố này, dù chỉ một lượng nhỏ, cũng có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, trong đó có hiện tượng rụng trái non. Điều này khiến:
- Ảnh hưởng đến quá trình sinh lý: Mỗi nguyên tố vi lượng có vai trò riêng trong các quá trình sinh lý của cây như quang hợp, hô hấp, tổng hợp protein, enzyme. Thiếu hụt các nguyên tố này sẽ làm rối loạn các quá trình này, ảnh hưởng đến sự phát triển của quả.
- Giảm sức đề kháng: Cây thiếu vi lượng dễ bị nhiễm bệnh, sâu hại, làm giảm khả năng chống chịu của cây.
- Rối loạn quá trình thụ phấn, đậu quả: Một số nguyên tố vi lượng có vai trò quan trọng trong quá trình thụ phấn, đậu quả. Thiếu hụt các nguyên tố này sẽ làm giảm khả năng thụ phấn, đậu quả của cây.
Các nguyên tố vi lượng thường gặp gây rụng trái non ở sầu riêng:
- Kẽm (Zn): Thiếu kẽm làm giảm khả năng thụ phấn, hạt lép, quả nhỏ.
- Bo (B): Thiếu bo ảnh hưởng đến quá trình phân chia tế bào, làm hoa và quả bị dị dạng.
- Mangan (Mn): Thiếu mangan làm giảm khả năng tổng hợp chất diệp lục, lá vàng nhạt.
- Sắt (Fe): Thiếu sắt làm lá vàng, gân lá xanh.
- Đồng (Cu): Thiếu đồng ảnh hưởng đến quá trình hô hấp của cây.
Biểu hiện của cây sầu riêng thiếu các nguyên tố vi lượng:
Các biểu hiện thiếu hụt vi lượng thường khó nhận biết và dễ nhầm lẫn với các triệu chứng thiếu hụt các nguyên tố đa lượng. Tuy nhiên, một số dấu hiệu chung có thể kể đến như:
- Lá có màu sắc bất thường: Lá vàng, lá có đốm vàng, lá biến dạng.
- Cây sinh trưởng kém: Cây còi cọc, cành lá thưa thớt.
- Quả nhỏ, dị dạng: Quả không phát triển bình thường, hạt lép, quả bị biến dạng.
Biện pháp khắc phục tình trạng rụng trái non do vấn đề dinh dưỡng ở sầu riêng
Dưới đây là một số biện pháp khắc phục hiệu quả:
Phân tích đất và lá:
- Mục đích: Xác định chính xác loại dinh dưỡng mà cây đang thiếu hoặc thừa để có biện pháp bổ sung hoặc điều chỉnh phù hợp.
- Cách thực hiện: Lấy mẫu đất và lá cây gửi đến các phòng thí nghiệm chuyên ngành để phân tích.
Bổ sung dinh dưỡng:
Bón phân cân đối:
- Phân hữu cơ: Cung cấp chất dinh dưỡng cho cây một cách từ từ, cải thiện cấu trúc đất.
- Phân hóa học: Bổ sung các chất dinh dưỡng thiếu hụt một cách nhanh chóng. Nên sử dụng các loại phân NPK có tỷ lệ NPK phù hợp với giai đoạn sinh trưởng của cây.
- Phân bón lá: Bổ sung nhanh chóng các vi lượng cần thiết cho cây.
Lưu ý: Nên bón phân theo đúng liều lượng, đúng thời điểm và kết hợp với các biện pháp kỹ thuật khác để đạt hiệu quả cao nhất.
Tưới tiêu hợp lý:
- Tưới đủ nước: Cây sầu riêng cần lượng nước vừa đủ để sinh trưởng và phát triển. Tuy nhiên, không nên tưới quá nhiều nước gây ngập úng.
- Tháo cạn nước đọng: Sau mỗi trận mưa lớn, cần tháo cạn nước đọng để tránh gây ngập úng, ảnh hưởng đến rễ cây.
Tỉa cành:
- Mục đích: Giảm bớt lượng lá, giảm sự cạnh tranh dinh dưỡng giữa lá và quả, giúp quả phát triển tốt hơn.
- Cách thực hiện: Tỉa bỏ các cành sâu bệnh, cành vượt, cành bị che bóng.
Phòng trừ sâu bệnh:
- Sâu bệnh: Các loại sâu bệnh như rệp sáp, nhện đỏ, bệnh nấm… có thể làm giảm khả năng quang hợp của lá, ảnh hưởng đến quá trình nuôi quả.
- Biện pháp: Sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật an toàn, hiệu quả để phòng trừ sâu bệnh.
Sử dụng chế phẩm sinh học:
- Chế phẩm sinh học: Giúp tăng cường sức đề kháng cho cây, cải thiện chất lượng đất, giảm thiểu việc sử dụng thuốc hóa học.
- Các loại chế phẩm: Trichoderma, nấm đối kháng, vi sinh vật cố định đạm…
Như vậy, tình trạng rụng trái non ở sầu riêng có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, trong đó thiếu hụt dinh dưỡng là một trong những nguyên nhân chính. Việc cung cấp đủ các loại dinh dưỡng cần thiết cho cây sầu riêng là vô cùng quan trọng để đảm bảo cây sinh trưởng khỏe mạnh và cho năng suất cao. Người trồng cần thường xuyên quan sát cây, phát hiện sớm các dấu hiệu thiếu hụt dinh dưỡng và có biện pháp bổ sung kịp thời. Bên cạnh đó, việc xây dựng một chế độ chăm sóc hợp lý, kết hợp với việc sử dụng các loại phân bón hữu cơ sẽ giúp cây sầu riêng phát triển bền vững và mang lại hiệu quả kinh tế cao.
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
- Shopee: https://shopee.vn/shop/87096923
- Phone/Zalo: 0976 109 504
