Từ năm thứ 2 đến năm thứ 3, cây sầu riêng bắt đầu phát triển mạnh về thân – tán – rễ. Đây là giai đoạn “kiến thiết cơ bản” đặt nền cho năng suất về sau, nên việc bón phân phải đúng chiến lược: vừa nuôi cây lớn, vừa chuẩn bị cho năm ra hoa đầu tiên (cuối năm 3 – đầu năm 4).
1️⃣ Mục tiêu bón phân trong giai đoạn 1–3 năm tuổi
Từ năm thứ hai trở đi, cây sầu riêng chuyển sang giai đoạn kiến thiết cơ bản – giai đoạn quan trọng nhất để cây hình thành bộ khung phát triển về sau: thân to – rễ mạnh – tán rộng – kháng bệnh tốt.
Việc bón phân trong giai đoạn này cần có chiến lược rõ ràng, không thể bón “theo cảm tính” hoặc bón y như năm đầu. Nếu bón sai cách, cây dễ bị vọt thân – ngã đổ – yếu tán – lệch sinh lý, ảnh hưởng tới khả năng ra hoa, đậu trái về sau.
Tăng sinh khối: thân – cành – lá phát triển đồng đều
- Mục tiêu đầu tiên là giúp cây to thân – chắc cành – nở tán
- Bón phân phải đủ đạm – lân – kali theo từng giai đoạn phát đọt
- Cần kết hợp với tạo tán và tỉa cành đúng lúc để định hình bộ khung vững chắc
Nuôi rễ khỏe – lan rộng – bám sâu
- Dù thân lá phát triển, rễ vẫn là “nền móng” cho toàn bộ cây
- Giai đoạn này cần vừa bón nuôi rễ – vừa mở rộng vùng rễ hút
- Sử dụng phân hữu cơ – vi sinh để cải đất – giữ ẩm – chống nấm rễ
Cân đối sinh trưởng – không để cây vọt đọt – thân yếu
- Bón lệch đạm → cây vọt nhanh → thân mềm – lá mỏng – dễ ngã
- Phải tính toán theo chu kỳ đọt để bón đúng lúc, đúng lượng
- Phối hợp trung – vi lượng (Canxi, Silic, Bo…) giúp cây cứng khỏe – không “thô ngọn, yếu thân”
Chuẩn bị sức cây cho giai đoạn ra hoa đầu tiên (cuối năm 3)
- Cuối năm thứ 3, nếu chăm tốt cây sẽ bắt đầu phân hóa mầm hoa đầu tiên
- Do đó, từ giữa năm thứ 3 cần giảm đạm – tăng lân, vi lượng – điều tiết nước hợp lý
- Không nên để cây “phì lá” → khó xử lý ra hoa vào năm sau
📌 “Giai đoạn kiến thiết là lúc vun gốc – dựng khung – dưỡng lực cho cây vững chãi cả đời.”
2️⃣ Nguyên tắc bón phân cho cây sầu riêng 1–3 năm tuổi
Ở giai đoạn kiến thiết cơ bản, cây sầu riêng lớn rất nhanh về thân – lá – rễ, kéo theo nhu cầu dinh dưỡng cao hơn so với năm đầu. Tuy nhiên, nếu bón phân mà không theo nguyên tắc – chỉ “đổ phân cho lớn nhanh”, cây sẽ dễ bị mềm thân – lệch tán – mất cân đối sinh trưởng. Dưới đây là những nguyên tắc vàng mà nhà vườn cần tuân thủ khi bón phân trong 2 năm này:
Cân đối hữu cơ – vô cơ – vi sinh
- Không “bỏ rơi” phân hữu cơ sau năm đầu!
- Tiếp tục sử dụng hữu cơ hoai mục + Trichoderma định kỳ, vừa cải tạo đất, vừa nuôi hệ vi sinh có lợi
- Kết hợp với NPK dạng tan chậm, bổ sung vi lượng đúng lúc
💡 Phân hóa học giúp cây lớn nhanh – nhưng chính hữu cơ và vi sinh mới giúp cây bền
Bón theo chu kỳ phát đọt – không bón đại trà
- Cây sầu riêng thường phát 3–4 đợt đọt mỗi năm
- Mỗi đợt đọt là một “nhịp bón phân” tự nhiên của cây
- Không nên bón giữa lúc đọt đang non mềm → dễ làm cháy lá, lệch đọt
Ưu tiên phân tan chậm – hạn chế đạm cao
- Phân tan chậm giúp dinh dưỡng giải phóng từ từ – không gây sốc
- Đạm vẫn cần, nhưng không dùng đạm cao liên tục, vì sẽ làm cây vọt mạnh – thân yếu
- Cuối năm 2 và trong năm 3: bắt đầu giảm đạm – tăng Kali và vi lượng
Bón mở rộng theo tán – không bón sát gốc
- Khi cây lớn, rễ lan rộng → cần rải phân theo hình chiếu tán lá
- Bón sát gốc vừa không hiệu quả, vừa dễ làm hư cổ rễ
- Nên xới nhẹ đất – trộn đều phân – lấp lại hoặc phủ lớp mỏng giữ ẩm
Tưới nước kết hợp bón – đặc biệt vào mùa khô
- Mùa nắng Tây Nguyên kéo dài → nếu không tưới đủ, cây dù có phân cũng khó hấp thu
- Phân bón cần nước để tan – rễ cần ẩm để hoạt động
📌 “Cây kiến thiết cần lớn đều – bền gốc – chắc thân. Phân phải đi cùng tán, không đi theo cảm giác.”
Gợi ý sản phẩm nên dùng cho cây sầu riêng 1–3 năm tuổi
Giai đoạn kiến thiết cơ bản đòi hỏi bổ sung đầy đủ cả đa lượng – trung lượng – vi lượng, nhưng không được để cây phát triển “quá nhanh, mất kiểm soát”. Dưới đây là các nhóm sản phẩm được nhiều nhà vườn áp dụng hiệu quả:
Phân hữu cơ – cải tạo đất – nuôi rễ
- Phân gà hoai Nhật, Organic Gold, Vinhthinh Biostrong, Komix
- Phân hữu cơ vi sinh Tricho-comp (kết hợp Trichoderma sẵn)
- Dùng 2–3 lần/năm, mỗi lần 5–7 kg/gốc
NPK tan chậm – cân đối đạm – lân – kali
Năm 2:
- Đầu Trâu 15-15-15 + TE
- YaraMila 16-16-8
- Agromate 14-14-14
Năm 3:
- Đầu Trâu 12-12-17 hoặc 15-5-20
- GrowMore 15-9-20 hoặc 12-12-20
- NPK sinh học lên men – dễ tiêu hóa
Vi sinh – bảo vệ rễ – chống nấm đất
- Trichoderma gốc ĐHCT, BioTricho, Eco-Tricho
- Chế phẩm EM hoặc nấm cộng sinh rễ (Mycorrhiza)
- Giúp rễ hút sâu – hạn chế Phytophthora từ sớm
Phân bón lá – bổ sung trung – vi lượng
- Bo + Zn + Mg: Kích mầm lá – chắc tán
- Canxi – Silic sinh học: Cứng thân – kháng nấm
- Amino + Humic: Tăng trao đổi chất, giảm sốc môi trường
- Dùng xen kẽ mỗi 20–30 ngày trong mùa mưa
📌 Lưu ý:
- Cây tán càng lớn → vùng bón phải mở rộng theo tán
- Không nên dùng phân giá rẻ – tan nhanh → dễ sốc cây, cháy rễ
5️⃣ Lưu ý quan trọng trong giai đoạn kiến thiết (1–3 năm tuổi)
Giai đoạn này quyết định “hình hài” và “sức khỏe nền” của cây sầu riêng trong suốt vòng đời về sau. Dù cây lớn nhanh, dễ chăm hơn cây con, nhưng sai sót trong bón phân lúc này có thể để lại hậu quả lâu dài: lệch tán, thân yếu, khó ra hoa… Dưới đây là những điều nhất định phải lưu ý:
Không bón khi cây đang ra đọt non chưa cứng lá
- Giai đoạn bung đọt non là lúc cây rất nhạy cảm
- Nếu bón NPK lúc này → dễ cháy lá, xoăn đọt, lệch đọt
➤ Chờ đọt hóa xanh (cứng lại) rồi mới tiến hành bón phân
Không dùng phân đạm cao liên tục
- Đạm cao làm cây “vọt nhanh – mềm thân – lá mỏng”
- Cây tưởng khỏe nhưng thực ra rất dễ ngã – gãy – nhiễm bệnh thân
➤ Ưu tiên phân cân đối hoặc già Kali vào cuối năm thứ 2 và năm thứ 3
Phải bón theo tán – mở rộng vùng bón theo năm
- Năm 2: vùng rễ bắt đầu lan ra xa → bón cách gốc 20–30cm
- Năm 3: bón theo hình chiếu tán (gần 50–70cm từ gốc)
➤ Tránh bón sát gốc – dễ úng, nóng rễ
Bón phân kết hợp tỉa cành – tạo tán
- Cây được nuôi tốt nhưng không tỉa định hình → tán lệch, cành đan nhau
- Tán không đều → bón phân không hiệu quả – cành trong bị hư, không ra hoa
➤ Sau mỗi đợt đọt → nên tỉa cành yếu, cành khuất, cành vượt
Phối hợp bón phân – tưới nước – che mát hợp lý
- Mùa nắng cần tưới giữ ẩm mới phát huy được hiệu lực phân
- Mùa mưa tránh bón lúc đất đang quá ướt → dễ thất thoát phân
- Che nắng cục bộ nếu cây non – đặc biệt trên đất dốc, nắng gắt
📌 “Kiến thiết không chỉ là cho cây lớn – mà là cho cây lớn một cách bền vững.”
👉 Nhà vườn làm kỹ giai đoạn này → từ năm thứ 4 trở đi giảm sâu bệnh – bền sức trái – ít phải xử lý hoa gắt
Kết luận: Cây kiến thiết vững – tương lai kinh doanh bền
Giai đoạn 1–3 năm tuổi là “nền móng” thật sự của cây sầu riêng. Nếu được bón phân đúng cách, cây sẽ:
- Phát triển thân – tán – rễ đồng đều
- Kháng sâu bệnh tốt – ít phải can thiệp thuốc
- Chuẩn bị thể trạng sẵn sàng cho giai đoạn ra hoa – mang trái ổn định từ năm thứ 4 trở đi
📌 Tóm lại, để đạt hiệu quả tối ưu, nhà vườn cần:
- Bón phân theo chu kỳ phát đọt – không bón theo lịch cố định cứng nhắc
- Phối hợp hữu cơ – vô cơ – vi sinh để nuôi cây lâu dài, không lệch phân
- Giảm dần đạm – tăng Kali và trung vi lượng từ năm thứ 3
- Tỉa cành – mở tán kết hợp bón phân, không chăm lệch thân – lệch tán
🎯 “Cây khỏe không cần chăm nhiều – cây cân đối sẽ tự ra hoa”
👉 Kiến thiết tốt = Cây mạnh, khỏe – Chủ động bước vào thời kỳ kinh doanh
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
