Lambda-cyhalothrin: Hoạt chất trừ sâu và rầy phổ rộng với cơ chế gây tê liệt thần kinh nhanh chóng

Lambda-cyhalothrin Hoạt chất trừ sâu và rầy phổ rộng với cơ chế gây tê liệt thần kinh nhanh chóng
14
Th10

Lambda-cyhalothrin là hoạt chất trừ sâu thuộc nhóm Pyrethroid tổng hợp, được phát triển từ các hợp chất tự nhiên chiết xuất từ hoa cúc (Chrysanthemum cinerariaefolium).
Nhờ khả năng tác động nhanh, hạ gục mạnh và phổ tác dụng rộng, Lambda-cyhalothrin được xem là một trong những hoạt chất chủ lực trong phòng trừ sâu nhai và sâu chích hút, đặc biệt ở cây lúa, rau màu và cây công nghiệp.

1️⃣ Giới thiệu hoạt chất và nhóm hóa học

  • Nhóm hóa học: Pyrethroid tổng hợp (nhóm II – chứa cyanide).
  • Công thức phân tử: C₂₃H₁₉ClF₃NO₃
  • Đặc tính: Dạng tinh thể sáp, màu trắng nhạt, tan tốt trong dung môi hữu cơ, bền ở pH trung tính.
  • Cơ chế hoạt động: Tiếp xúc và vị độc, có khả năng xua đuổi côn trùng hiệu quả.

Đặc điểm nổi bật:

  • Gây tác động gần như ngay lập tức sau khi côn trùng tiếp xúc.
  • Hiệu lực cao với sâu nhai, rầy rệp, bọ trĩ, ruồi, muỗi…
  • Liều lượng thấp, chi phí sử dụng kinh tế.
  • Không lưu dẫn – chỉ có tác dụng tại vị trí thuốc tiếp xúc.

💡 Nhờ hiệu quả “knock-down” nhanh, Lambda-cyhalothrin thường được phối hợp với hoạt chất lưu dẫn như Thiamethoxam hoặc Chlorantraniliprole để mở rộng phổ và kéo dài thời gian bảo vệ.

2️⃣ Cơ chế tác động

Lambda-cyhalothrin hoạt động bằng cách tác động lên hệ thần kinh trung ương của côn trùng:

  • Làm rối loạn kênh truyền ion natri (Na⁺) trong màng tế bào thần kinh.
  • Gây dẫn truyền xung điện liên tục, khiến côn trùng mất khả năng điều khiển cơ bắp, co giật và tê liệt nhanh chóng.
  • Sâu hại chết sau vài phút đến vài giờ, tùy vào loài và điều kiện môi trường.

💡 Cơ chế này cho hiệu quả “knockdown” mạnh, đặc biệt hữu ích khi mật độ sâu cao và cần xử lý nhanh.

3️⃣ Phổ tác dụng – Các loài sâu hại bị tiêu diệt hiệu quả

Lambda-cyhalothrin có phổ tác dụng rộng, hiệu quả trên cả nhóm sâu nhai và chích hút:

Nhóm sâu miệng nhai:

  • Sâu xanh, sâu khoang, sâu đục quả – trên cà chua, ớt, bắp, đậu.
  • Sâu tơ (Plutella xylostella) – trên rau cải.
  • Sâu cuốn lá, sâu đục thân – trên lúa.

Nhóm chích hút:

  • Rầy nâu (Nilaparvata lugens), bọ trĩ (Thrips spp.), rầy mềm (Aphis spp.), bọ phấn (Bemisia tabaci).

Nhóm khác:

  • Sâu vẽ bùa, ruồi đục lá, muỗi hành – khi phun đúng giai đoạn trứng nở.

⚠️ Hiệu quả tối đa khi phun ngay khi sâu non vừa xuất hiện và điều kiện thời tiết khô ráo.

4️⃣ Cây trồng phù hợp

Hoạt chất này được đăng ký sử dụng rộng rãi trên nhiều loại cây trồng:

  • Cây lúa: trừ sâu cuốn lá, sâu đục thân, rầy nâu, bọ trĩ.
  • Cây rau màu: cà chua, ớt, dưa leo, bắp, cải, hành.
  • Cây công nghiệp: cà phê, hồ tiêu, bông vải, cao su.
  • Cây ăn trái: xoài, cam, quýt, sầu riêng, chôm chôm.
  • Hoa kiểng: hoa hồng, cúc, lan.

💡 Phù hợp cho cả phun lá và phun gốc (diệt trứng sâu đất), nhưng cần tránh phun khi nhiệt độ quá cao.

5️⃣ Thời điểm sử dụng hiệu quả nhất

  • Ngay khi sâu non vừa xuất hiện hoặc khi thấy dấu hiệu chích hút trên lá non.
  • Trong điều kiện trời khô, ít mưa, độ ẩm thấp giúp thuốc bám tốt và hiệu quả cao.
  • Phun vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh nắng gắt hoặc mưa ngay sau phun.
  • Luân phiên định kỳ 7–10 ngày/lần, đặc biệt giai đoạn cây con và ra lá non.

💡 Có thể pha kết hợp với dầu khoáng sinh học để tăng khả năng bám dính và kéo dài thời gian tác động.

6️⃣ Lưu ý khi sử dụng

  • Không phun quá liều hoặc phun dày, vì Lambda-cyhalothrin có thể gây ngộ độc nhẹ cho cây mẫn cảm (như dưa leo, ớt non).
  • Không pha chung với thuốc có tính kiềm hoặc gốc đồng.
  • Không phun liên tục nhiều vụ – nên luân phiên với hoạt chất khác nhóm để tránh kháng thuốc.
  • Độc với cá và ong – tránh phun gần ao hồ và vườn nuôi ong.

⚠️ Dù hiệu lực nhanh, hoạt chất này không bền trong ánh sáng mạnh – nên cần phun vào khung giờ mát.

7️⃣ Một số sản phẩm thương mại phổ biến tại Việt Nam

  • Karate 2.5EC – Syngenta (Lambda-cyhalothrin 25 g/L) – chuyên cho lúa, rau, cây công nghiệp.
  • Karate Zeon 5CS – Syngenta – công nghệ vi nang giúp kéo dài hiệu lực và giảm bay hơi.
  • Nexus 2.5EC – ADC, Fortis 2.5EC – BVTV Miền Nam – phổ biến trên rau màu, cây ăn trái.
  • Voliam Targo 063SC – FMC (Chlorantraniliprole + Lambda-cyhalothrin) – phổ cực rộng, hiệu quả cả trên sâu và nhện đỏ.

📌 Dạng sản phẩm: EC, CS, OD – dễ phun, bám dính tốt và hiệu lực nhanh.

8️⃣ Gợi ý luân phiên và phối hợp trong IPM

Để tăng hiệu quả và hạn chế kháng thuốc:

  • Luân phiên với: Abamectin, Emamectin benzoate, Spinosad, Matrine (nhóm sinh học).
  • Phối hợp với: dầu khoáng sinh học, chiết xuất Neem, hoặc hoạt chất lưu dẫn như Chlorantraniliprole.
  • Tránh phối hợp với: Cypermethrin, Deltamethrin, Alpha-cypermethrin – vì cùng nhóm Pyrethroid, dễ gây kháng chéo.

⚠️ Khi kết hợp trong IPM, nên xen kẽ với biện pháp sinh học (nấm ký sinh, thiên địch) để duy trì cân bằng tự nhiên.

✅ Kết luận

Lambda-cyhalothrin là hoạt chất trừ sâu và rầy tác động nhanh, hiệu lực mạnh và phổ rộng, thích hợp xử lý khi sâu hại bùng phát.
Tuy nhiên, để duy trì hiệu quả bền vững và tránh kháng thuốc, cần luân phiên hợp lý với các hoạt chất sinh học hoặc lưu dẫn khác nhóm, hướng đến quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) và canh tác an toàn, bền vững.

 

⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:

Đức Nghĩa

zalo-icon
phone-icon