Thu hoạch sầu riêng đúng kỹ thuật không chỉ giúp bảo vệ chất lượng trái mà còn nâng cao giá trị thương phẩm. Việc thu sớm hay muộn đều ảnh hưởng đến độ ngọt, cơm và khả năng bảo quản. Hãy cùng tìm hiểu cách thu hoạch hiệu quả nhất.
1️⃣ Dụng cụ cần thiết trong quá trình thu hoạch
Để đảm bảo an toàn cho người thu hoạch và giữ được chất lượng trái, nhà vườn nên chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ cần thiết trước khi tiến hành cắt và thu sầu riêng. Việc thiếu dụng cụ hoặc sử dụng sai cách rất dễ gây trầy xước vỏ, gãy gai, nứt cuống hoặc dập múi – đặc biệt với những giống có vỏ mỏng như Ri6.
Dao sắc – dụng cụ không thể thiếu
- Chọn loại dao lưỡi mỏng, bén, cắt dứt khoát được phần cuống
- Cán dao chắc chắn, không trơn tay để đảm bảo an toàn khi thao tác
- Luôn khử trùng dao trước và sau khi thu mỗi cây, tránh lây mầm bệnh
💡 Dao cùn sẽ khiến cuống bị rách – dễ dẫn nấm vào phần ruột trái
Kéo dài tay hoặc cưa cắt cành
- Dùng cho các trái nằm trên cành cao, khó với
- Kéo có lưỡi cong giúp thao tác cắt nhẹ – chính xác – không rung lắc cành
Giỏ nhựa mềm, thùng đựng trái
- Nên sử dụng giỏ tròn, không có cạnh sắc để không làm xước vỏ
- Có lót lớp xốp mềm hoặc rơm khô ở đáy để giảm sốc khi đặt trái xuống
Thang nhôm, giàn nâng hoặc đai an toàn
- Với vườn có cây cao trên 4m, cần có thang hoặc thiết bị hỗ trợ
- Tuyệt đối không trèo lên cành mảnh để hái bằng tay – rất nguy hiểm
Nếu có thể, nên đầu tư giàn thu hoạch hoặc bộ ròng rọc nhẹ trái
2️⃣ Kỹ thuật cắt sầu riêng
Cắt sầu riêng tưởng chừng đơn giản, nhưng nếu thao tác không đúng cách sẽ làm giảm giá trị trái, ảnh hưởng đến thời gian bảo quản và gây khó khăn cho quá trình vận chuyển. Dưới đây là các nguyên tắc quan trọng khi cắt thu hoạch:
Cắt dứt khoát – cách cuống 1–2 cm
Dùng dao sắc cắt dứt điểm, không kéo lê dao trên cuống
Khoảng cách từ trái đến vết cắt lý tưởng là 1–2 cm:
- Giữ được hình dạng cuống đẹp
- Tránh để cuống quá sát → dễ rách vỏ, lộ thịt trái
- Tránh để cuống quá dài → dễ gãy, va đập trong vận chuyển
💡 Một vết cắt đẹp giúp trái nhìn thẩm mỹ hơn, dễ bán giá cao hơn
Không làm trầy vỏ – gãy gai
Vỏ sầu riêng mỏng và có nhiều mắt gai nhọn, nếu không khéo:
- Trái dễ bị xước – tróc vảy – móp lõm phần múi
- Gây nhiễm nấm, nhất là khi trời ẩm
- Làm trái mất thẩm mỹ, khó đạt chuẩn thương mại
⚠️ Với sầu riêng xuất khẩu, chỉ cần 1 vết trầy nhỏ cũng có thể bị loại khỏi đơn hàng
Cắt vào sáng sớm – lúc trái chưa nóng
Cắt trái lúc trời còn mát (5h30 – 8h sáng) giúp:
- Trái giữ được nhiệt độ tự nhiên thấp
- Giảm hô hấp sau thu → tăng khả năng bảo quản
- Dễ gom trái, đóng gói nhanh trong buổi sáng
Luôn thao tác nhẹ nhàng – không ném trái
- Dù có lót rơm hay xốp, tuyệt đối không thả trái tự do từ trên cao
- Dùng tay đỡ trái hoặc túi hứng có dây treo nếu thu từ cành cao
- Sau khi cắt nên đặt trái nhẹ nhàng vào giỏ hoặc thùng
🎯 “Cắt đẹp – cuống đều – vỏ nguyên – là ba tiêu chuẩn để trái lọt vào mắt thương lái khó tính nhất.”
3️⃣ Thời điểm thu hoạch lý tưởng
Chọn đúng thời điểm thu hoạch là yếu tố quyết định đến chất lượng cơm trái, độ ngọt, độ dẻo và khả năng bảo quản. Không nên để trái quá chín trên cây, nhưng cũng không thu khi trái chưa đạt sinh lý chín – sẽ dẫn đến cơm non, nhạt hoặc dễ sượng.
Thu vào sáng sớm – khi trái còn mát
- Khung giờ lý tưởng: từ 5h30 đến trước 9h sáng
- Lúc này trái chưa hấp thu nhiệt nhiều, còn giữ độ tươi → giảm hô hấp sau thu
Tránh thu giữa trưa hoặc chiều nắng vì:
- Trái nóng → mất nước nhanh
- Dễ bị nứt vỏ – rã cơm nếu vận chuyển ngay sau đó
💡 Thu vào sáng sớm còn giúp thuận tiện gom hàng – đóng thùng trong ngày
Thu khi trái đạt độ “già sinh lý” – không quá non, không quá già
Thời gian từ khi đậu trái đến khi có thể thu: 105–120 ngày tùy giống
Quan sát các dấu hiệu:
- Gai nở căng, mềm nhẹ
- Cuống bắt đầu chuyển màu nâu sáng
- Múi “gõ kêu” – âm thanh vang hơn, thay vì đục
- Không nên thu khi trái còn “chắc tay” hoặc có dấu hiệu nứt nhẹ
⚠️ Trái quá non sẽ không chín đều – cơm sượng – không có mùi
⚠️ Trái quá già dễ rụng, nứt và khó bảo quản
Ghi nhật ký ngày đậu trái để chủ động thu đúng thời điểm
Với sản xuất chuyên nghiệp nên có sổ nhật ký:
- Ghi ngày thụ phấn hoặc đậu trái
- Theo dõi số ngày phát triển → giúp xác định chính xác thời điểm thu
- Tránh để rụng tự nhiên vì không kiểm soát được chất lượng
📌 “Thu đúng ngày – đúng trái – đúng lô, là nguyên tắc để có hàng chất lượng cao, ổn định thị trường.”
4️⃣ Lưu ý khi vận chuyển trái sầu riêng
Sau khi thu hoạch đúng kỹ thuật, bước tiếp theo cực kỳ quan trọng là bảo vệ trái trong suốt quá trình vận chuyển, từ vườn đến điểm tập kết, hoặc kho bảo quản, bến xe, thậm chí đến container lạnh xuất khẩu. Nếu làm không cẩn thận, trái dễ trầy xước, nứt vỏ, dập cơm – mất hoàn toàn giá trị thương phẩm.
Không chồng trái quá cao – tránh ép nhau
- Xếp trái không quá 2–3 lớp, nên có lớp đệm (xốp, bao lưới, rơm…) giữa các trái
- Nếu bắt buộc phải chồng cao:
- Lớp dưới phải là trái nhỏ – cứng vỏ hơn
- Không dùng trái lớn làm đáy – dễ vỡ nứt ở múi
⚠️ Trái tuy cứng nhưng vỏ mỏng, các gai dễ “đâm” trái khác khi rung lắc
Lót mềm giỏ hoặc thùng đựng – không để đáy cứng
- Thùng thu gom nên có lớp mút, rơm hoặc bao bố ở đáy
- Tránh để trái va vào thành giỏ, nhất là khi xe rung lắc
- Nếu đi đường dài → nên có lớp cách nhiệt sơ bộ
Với trái xuất khẩu – cần làm mát ngay sau thu
- Sau khi cắt, trái nên được làm mát sơ cấp (quạt gió, kho mát 25°C) để giảm sốc nhiệt
- Sau đó mới đưa vào kho lạnh bảo quản (15–18°C) nếu chưa xuất đi ngay
- Không phun nước, không rửa vỏ sau thu để tránh tăng độ ẩm bề mặt
💡 Nhiệt độ và độ ẩm không được kiểm soát là nguyên nhân hàng đầu gây hư hỏng trong vận chuyển
Vận chuyển nhẹ tay – có đệm – tránh rung sốc
- Dùng xe ba gác, xe tải nhỏ cần kiểm tra độ nhún, lốp và thùng xe
- Nếu xe quá rung → nên lót sàn xe bằng bao tải, ván gỗ mềm, mút xốp
Tóm lại: “Cắt đúng – thu sáng – vận chuyển êm – là 3 nguyên tắc vàng để giữ trái sầu riêng không chỉ ngon mà còn có giá trị thương phẩm cao.”
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
