Phân gà là một trong những loại phân hữu cơ giàu dinh dưỡng nhất được sử dụng phổ biến trong nông nghiệp. Với hàm lượng cao các chất dinh dưỡng thiết yếu như nitơ (N), phốt pho (P), và kali (K), phân gà không chỉ giúp cây trồng phát triển mạnh mẽ mà còn cải thiện độ màu mỡ của đất, từ đó gia tăng năng suất cây trồng. Tuy nhiên, để sử dụng phân gà hiệu quả và tránh những tác động tiêu cực đến cây trồng cũng như môi trường, cần nắm rõ thành phần dinh dưỡng và các phương pháp sử dụng đúng cách. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về hàm lượng các chất dinh dưỡng có trong phân gà và cách sử dụng loại phân này để mang lại hiệu quả tối ưu cho nông nghiệp bền vững.
Thành phần dinh dưỡng có trong phân gà
Phân gà là một trong những loại phân hữu cơ có hàm lượng dinh dưỡng cao và phong phú, rất phù hợp cho nhiều loại cây trồng. Dưới đây là phân tích chi tiết về các thành phần dinh dưỡng chính trong phân gà:
Hàm lượng Đạm (N) chiếm tỷ lệ cao: Khoảng 1,63 – 4,5% tổng trọng lượng phân.
Vai trò: Giúp cây phát triển thân, lá và chồi mạnh mẽ. Thúc đẩy quá trình tổng hợp protein trong cây, làm tăng cường quá trình quang hợp và khả năng sinh trưởng.
Lưu ý: Đạm trong phân gà là dạng dễ hòa tan, nên nếu bón trực tiếp không đúng cách có thể gây cháy lá hoặc quá liều dinh dưỡng cho cây.
Lân (P2O5) – Thúc đẩy ra hoa và tạo quả: Tỷ lệ chiếm khoảng 1,8 – 3,8%.
Vai trò: Hỗ trợ quá trình ra hoa, đậu quả và phát triển rễ, tăng khả năng chống chịu stress của cây, đặc biệt là trong điều kiện hạn hán hoặc nhiệt độ cao.
Ưu điểm: Lân trong phân gà có dạng hữu cơ, dễ dàng chuyển hóa trong đất, giúp cây hấp thụ hiệu quả hơn so với phân hóa học.
Kali (K2O) – Cải thiện chất lượng nông sản
Tỷ lệ: Khoảng 1,5 – 2,0%.
Vai trò:
- Tăng độ ngọt và màu sắc của trái cây, củ quả.
- Củng cố thành tế bào, giúp cây cứng cáp, ít đổ ngã.
- Tăng cường khả năng chống chịu sâu bệnh và điều kiện khắc nghiệt.
Các chất vi lượng quan trọng
Ngoài đạm, lân và kali, phân gà còn chứa nhiều vi lượng cần thiết như:
- Canxi (Ca): Giúp trung hòa pH đất và tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cây.
- Magiê (Mg): Giúp cải thiện quá trình quang hợp, tăng cường tạo diệp lục.
- Kẽm (Zn), Sắt (Fe), Đồng (Cu): Hỗ trợ cây trồng phát triển đồng đều, cải thiện chất lượng và năng suất.
Hàm lượng chất hữu cơ (OM) cao
Tỷ lệ: Chiếm khoảng 30 – 60% trong phân gà khô.
Vai trò: Cải tạo đất, tăng độ tơi xốp và khả năng giữ ẩm, thúc đẩy hoạt động của vi sinh vật có lợi, làm giàu đất và hạn chế thoái hóa đất.
Nitơ Ammoniac – Dạng đạm dễ bay hơi: Tỷ lệ: Lên đến 50 – 60% tổng hàm lượng đạm.
Đặc điểm: Đây là dạng đạm dễ bay hơi khi không được xử lý hoặc bảo quản đúng cách. Nên ủ phân hoặc trộn với chất độn như trấu, mùn cưa để giảm thất thoát nitơ.
Cách xử lý phân gà
Phân gà là nguồn dinh dưỡng rất tốt cho cây trồng, nhưng nếu sử dụng trực tiếp mà không qua xử lý, có thể gây hại cho cây do chứa mầm bệnh, vi khuẩn, trứng giun sán hoặc tính axit cao. Vì vậy, việc xử lý phân gà trước khi sử dụng là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả và an toàn. Dưới đây là các phương pháp xử lý phân gà phổ biến:
Ủ hoai mục phân gà
Mục đích: Giảm tính axit, tiêu diệt mầm bệnh, vi khuẩn và làm phân dễ tiêu hóa cho cây trồng.
Các bước thực hiện:
- Chuẩn bị nguyên liệu: Phân gà tươi, chất độn (trấu, rơm, mùn cưa, vỏ cà phê), nước, vôi bột (nếu cần).
Cách làm:
- Trộn phân gà với chất độn theo tỷ lệ 1:1 (hoặc tùy theo độ ẩm của phân).
- Xới đều hỗn hợp và tạo thành đống nhỏ cao khoảng 1 – 1,5m.
- Phun nước lên đống phân để duy trì độ ẩm.
- Bổ sung vôi bột (nếu cần) để giảm tính axit.
- Đảo đều đống phân mỗi 5 – 7 ngày để đảm bảo phân hoai mục đều, không bị thối hoặc nóng quá.
- Thời gian ủ: Khoảng 2 – 3 tháng để phân hoai mục hoàn toàn.
Ủ phân gà với vi sinh
Mục đích: Tiêu diệt nhanh mầm bệnh và tăng cường vi sinh vật có lợi cho đất.
Các bước thực hiện:
Chuẩn bị nguyên liệu: Phân gà tươi, chế phẩm vi sinh (EM hoặc các chế phẩm khác), nước, chất độn (nếu cần).
Cách làm:
- Trộn phân gà với chất độn (nếu có) theo tỷ lệ 1:1.
- Pha chế phẩm vi sinh với nước theo tỷ lệ hướng dẫn (thường là 1:1000) và phun đều lên đống phân.
- Đảo đều đống phân mỗi tuần để đảm bảo vi sinh vật phát triển tốt và phân hoai mục nhanh.
- Đảm bảo độ ẩm của đống phân ở mức 50 – 60%.
- Thời gian ủ: Khoảng 2 – 3 tuần, phân gà sẽ hoai mục và sẵn sàng sử dụng.
Ủ phân gà bằng cách sử dụng nhiệt
Mục đích: Phân hủy nhanh chóng, giảm mầm bệnh và làm phân dễ sử dụng.
Các bước thực hiện:
- Chuẩn bị nguyên liệu: Phân gà tươi, chất độn như trấu, rơm, vỏ cà phê hoặc mùn cưa.
Cách làm:
- Trộn đều phân gà với chất độn theo tỷ lệ thích hợp.
- Đặt hỗn hợp phân vào đống nhỏ, cao khoảng 1m để tạo điều kiện phân hủy nhiệt.
- Phun nước để giữ độ ẩm cho đống phân.
- Để đống phân trong 10 – 15 ngày, đảo đều mỗi ngày để nhiệt độ duy trì ổn định và quá trình phân hủy diễn ra nhanh chóng.
- Thời gian ủ ngắn hơn so với phương pháp ủ hoai mục, chỉ khoảng 2 – 3 tuần.
Ủ phân gà với vôi (Chữa tính Axit)
Mục đích: Giảm tính axit trong phân gà và cân bằng độ pH của đất.
Các bước thực hiện:
- Chuẩn bị nguyên liệu: Phân gà tươi, vôi bột, chất độn (nếu cần).
Cách làm:
- Trộn phân gà với chất độn như rơm hoặc mùn cưa.
- Bổ sung vôi bột vào hỗn hợp phân theo tỷ lệ 1kg vôi/10kg phân gà.
- Đảo đều và ủ trong khoảng 1 – 2 tháng.
- Sau thời gian ủ, phân sẽ giảm tính axit và có thể sử dụng an toàn cho cây trồng.
Ủ phân gà với Phosphat đá (Tăng cường Lân)
Mục đích: Kết hợp phân gà với phosphat đá để bổ sung thêm lân cho đất.
Các bước thực hiện:
Chuẩn bị nguyên liệu: Phân gà, phosphat đá, chất độn như rơm, trấu.
Cách làm:
- Trộn đều phân gà với chất độn theo tỷ lệ 1:1.
- Thêm phosphat đá vào hỗn hợp theo tỷ lệ 1kg phosphat đá/10kg phân gà.
- Ủ hỗn hợp trong vòng 1 – 2 tháng để tạo ra phân hữu cơ giàu lân.
Cách sử dụng phân gà hiệu quả
Phân gà là một loại phân bón hữu cơ giàu dinh dưỡng, giúp cây trồng phát triển mạnh mẽ và tăng cường sức khỏe cho đất. Tuy nhiên, để sử dụng phân gà hiệu quả, cần tuân thủ một số nguyên tắc và kỹ thuật.
Bón lót trước khi trồng
Mục đích: Cung cấp dinh dưỡng cho cây từ khi mới bắt đầu phát triển.
Cách làm:
- Thời gian bón: Bón phân gà trước khi trồng cây, khoảng 10 – 15 ngày để phân phân hủy và cải thiện độ màu mỡ của đất.
- Liều lượng: Sử dụng khoảng 1 – 2 tấn/ha (hoặc 20 – 30 kg/cây đối với cây ăn trái).
- Cách bón: Rải phân gà đều lên bề mặt đất và xới nhẹ để phân vào trong đất. Với cây ăn trái, bạn có thể bón vào hố trồng trước khi đặt cây giống xuống.
Bón thúc
Mục đích: Cung cấp dinh dưỡng bổ sung để cây phát triển mạnh mẽ trong suốt quá trình sinh trưởng.
Cách làm:
- Thời gian bón: Bón phân gà vào các giai đoạn cây cần dinh dưỡng nhiều như giai đoạn ra lá mới, ra hoa hoặc kết quả.
Liều lượng:
- Cây ăn quả: Bón khoảng 50 – 100 kg/phân bón mỗi năm/cây, tùy thuộc vào độ tuổi và kích thước cây.
- Cây công nghiệp (như cà phê, hồ tiêu): 2 – 3 tấn/ha mỗi năm.
Cách bón: Phân gà có thể bón xung quanh gốc cây, cách gốc từ 20 – 30 cm, rồi phủ lên một lớp đất mỏng để tránh làm khô phân và tăng hiệu quả hấp thụ.
Bón hồi phục
Mục đích: Phục hồi độ màu mỡ của đất và chuẩn bị cho vụ mùa tiếp theo.
Cách làm:
- Thời gian bón: Sau khi thu hoạch vụ mùa, bón phân gà để cải thiện đất và bổ sung chất hữu cơ cho đất.
- Liều lượng: Khoảng 2 – 3 tấn/ha tùy vào nhu cầu của cây trồng và độ màu mỡ của đất.
- Cách bón: Rải đều phân lên mặt đất và ủ cho phân phân hủy dần.
Tưới gốc
Mục đích: Cung cấp dinh dưỡng nhanh chóng và dễ dàng cho cây trong thời gian ngắn.
Cách làm:
- Thời gian bón: Bón phân lỏng khi cây đang trong giai đoạn cần dinh dưỡng cao như khi ra hoa hoặc kết quả.
Liều lượng:
- Pha loãng khoảng 1 kg phân gà tươi với 10 lít nước và để hỗn hợp ngâm trong khoảng 1 tuần.
- Phun hoặc tưới vào gốc cây hoặc lá khi cây đang trong giai đoạn sinh trưởng mạnh.
- Cách sử dụng: Dùng bình xịt hoặc hệ thống tưới nhỏ giọt để cung cấp phân lỏng đều cho cây.
Cải tạo đất
Mục đích: Tăng cường chất lượng đất và khả năng giữ ẩm, giúp cây trồng phát triển khỏe mạnh hơn.
Cách làm:
- Thời gian bón: Phân gà có thể được sử dụng trong các đợt cải tạo đất cho các vùng đất nghèo dinh dưỡng hoặc đất cằn cỗi.
- Liều lượng: Bón khoảng 2 – 5 tấn/ha tùy thuộc vào tình trạng đất.
- Cách bón: Rải đều phân lên mặt đất và cày xới đất để phân được trộn đều vào đất, cải thiện cấu trúc đất, tăng khả năng giữ nước và vi sinh vật có lợi.
Bón kết hợp
Mục đích: Tạo ra sự cân bằng dinh dưỡng cho cây trồng.
Cách làm:
- Kết hợp với phân lân và kali: Để tăng cường dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng trong các giai đoạn quan trọng như ra hoa và đậu quả.
- Sử dụng phân gà kết hợp với phân hữu cơ khác hoặc phân vi sinh: Cải thiện hiệu quả sử dụng, giúp đất giàu chất hữu cơ và vi sinh vật có lợi.
Lưu ý: Cần xác định nhu cầu dinh dưỡng của cây và liều lượng phù hợp để tránh tình trạng dư thừa một loại chất dinh dưỡng nào đó.
Phân gà là một nguồn dinh dưỡng tự nhiên tuyệt vời cho cây trồng, nhưng việc sử dụng đúng cách đóng vai trò quan trọng để đảm bảo hiệu quả cao và hạn chế tác động tiêu cực. Việc hiểu rõ hàm lượng các chất dinh dưỡng trong phân gà và áp dụng các phương pháp xử lý, bón phân hợp lý sẽ không chỉ giúp tăng năng suất cây trồng mà còn bảo vệ môi trường và sức khỏe con người. Hy vọng rằng, qua bài viết này, bạn đã có thêm kiến thức để sử dụng phân gà một cách hiệu quả, góp phần vào sự phát triển bền vững trong sản xuất nông nghiệp.
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
- Shopee: https://shopee.vn/shop/87096923
- Phone/Zalo: 0976 109 504
