Flonicamid là hoạt chất trừ sâu thuộc nhóm Pyridinecarboxamide, do ISK Biosciences (Nhật Bản) phát triển.
Đây là hoạt chất phi Neonicotinoid có cơ chế hoàn toàn khác biệt, được thiết kế đặc biệt để kiểm soát côn trùng chích hút (bọ trĩ, rầy, rệp, bọ phấn) mà không ảnh hưởng đến thiên địch, ong mật và vi sinh vật có lợi.
Với hiệu quả kéo dài, an toàn cao và cơ chế chọn lọc, Flonicamid đang trở thành xu hướng mới trong canh tác IPM và nông nghiệp hữu cơ.
1️⃣ Giới thiệu hoạt chất và nhóm hóa học
- Nhóm hóa học: Pyridinecarboxamide (hoạt chất phi Neonicotinoid).
- Công thức phân tử: C₉H₆F₃N₃O₂.
- Tính chất: Tan tốt trong nước, bền vững với ánh sáng và nhiệt độ, ổn định trong môi trường trung tính.
- Dạng tác động: Tiếp xúc, vị độc, lưu dẫn hai chiều (xylem và phloem).
Đặc điểm nổi bật:
- Ngừng chích hút chỉ sau vài phút tiếp xúc.
- Hiệu lực kéo dài 15–20 ngày, kể cả khi mưa nhẹ.
- Không ảnh hưởng đến ong, bọ rùa, nhện bắt mồi.
- An toàn tuyệt đối cho cây trồng và môi trường.
- Không có hiện tượng kháng chéo với Neonicotinoid, phù hợp để luân phiên phòng kháng thuốc.
💡 Flonicamid là một trong những hoạt chất hiếm hoi được EPA (Mỹ) công nhận an toàn cho ong mật, rất phù hợp cho vườn cây ăn trái và mô hình nhà màng.
2️⃣ Cơ chế tác động
Flonicamid hoạt động theo cơ chế ức chế sinh lý đặc hiệu trên côn trùng chích hút:
- Sau khi tiếp xúc hoặc hút dịch cây có chứa Flonicamid, hoạt chất làm tê liệt hệ cơ điều khiển miệng chích (stylet).
- Côn trùng ngừng chích hút và không thể hấp thu dinh dưỡng.
- Trong 1–2 giờ, sâu ngừng di chuyển, ngừng ăn, sau đó chết do kiệt sức và đói.
- Nhờ khả năng lưu dẫn hai chiều, thuốc bảo vệ toàn bộ cây, kể cả phần non mọc sau khi phun.
💡 Cơ chế này chọn lọc hoàn toàn cho côn trùng chích hút, không gây ảnh hưởng đến sinh lý cây trồng và không làm cháy lá.
3️⃣ Phổ tác dụng – Các loài sâu hại bị tiêu diệt hiệu quả
Flonicamid có phổ tác dụng tập trung nhưng rất mạnh đối với các loài côn trùng chích hút:
Trên cây ăn trái:
- Bọ trĩ (Thrips spp.) – sầu riêng, cam, xoài, chôm chôm.
- Rệp sáp (Planococcus citri) – hồ tiêu, cà phê, thanh long.
- Bọ phấn (Bemisia tabaci) – cam, quýt, dưa lưới, cây có múi.
- Rầy chổng cánh (Diaphorina citri) – cam quýt, chanh.
Trên rau màu:
- Bọ trĩ hành, rệp mềm, bọ phấn trắng – cà chua, ớt, hành, dưa leo, cải.
Trên lúa:
- Rầy nâu, rầy lưng trắng – hiệu lực tương đương Pymetrozine, nhưng kéo dài hơn.
Trên cây công nghiệp:
- Rệp muội, rệp vảy, bọ trĩ – cà phê, hồ tiêu, cao su, chè.
⚠️ Không có tác dụng trên sâu nhai lá hoặc nhện đỏ.
Nên luân phiên với nhóm khác khi cần kiểm soát sâu miệng nhai.
4️⃣ Cây trồng phù hợp
Flonicamid được đăng ký sử dụng rộng rãi cho các loại cây trồng sau:
- Cây ăn trái: cam, quýt, xoài, sầu riêng, thanh long, chôm chôm.
- Rau màu: cà chua, ớt, hành, dưa leo, cải, bắp.
- Lúa: trừ rầy nâu, rầy lưng trắng.
- Cây công nghiệp: cà phê, hồ tiêu, chè, cao su.
- Hoa kiểng: hoa hồng, cúc, lan, đồng tiền.
💡 Phù hợp cho canh tác an toàn, nhà màng và nhà lưới, nơi cần kiểm soát côn trùng chích hút mà không ảnh hưởng thiên địch.
5️⃣ Thời điểm sử dụng hiệu quả nhất
- Ngay khi rầy, rệp, bọ trĩ hoặc bọ phấn mới xuất hiện.
- Giai đoạn cây ra đọt non, lá non hoặc hoa non.
- Đầu mùa mưa hoặc khi thời tiết ẩm ướt, côn trùng phát sinh nhiều.
- Phun định kỳ 10–14 ngày/lần, tùy mức độ gây hại.
💡 Flonicamid cho hiệu quả ngăn chích hút gần như ngay lập tức, dù sâu chưa chết, cây đã được bảo vệ khỏi tổn thương và bệnh virus.
6️⃣ Lưu ý khi sử dụng
- Không pha chung với thuốc có tính kiềm hoặc gốc đồng.
- Không dùng liên tục nhiều vụ, nên luân phiên với Neonicotinoid hoặc nhóm Spinosyn.
- Có thể phối hợp với dầu khoáng sinh học hoặc chiết xuất Neem (Azadirachtin) để tăng hiệu quả.
- An toàn cho cây, không gây cháy lá hoặc rụng hoa.
- Thời gian cách ly ngắn (3–5 ngày) – phù hợp với cây ăn trái và rau thu hoạch nhanh.
⚠️ Khi phun trong nhà màng, nên đảm bảo thông gió tốt, giúp thuốc khuếch tán đều và thấm sâu.
7️⃣ Một số sản phẩm thương mại phổ biến tại Việt Nam
- Teppeki 50WG – ISK Biosciences (Nhật Bản) – sản phẩm gốc, hiệu lực mạnh, phổ biến cho cây ăn trái và rau màu.
- Flonicamid 50WG – nội địa – hiệu quả cao trên rầy, rệp và bọ phấn.
- Tepkimid 50WP – Việt Nam – dùng cho cà chua, ớt, hành và dưa leo.
- Flonika 50WG – Trung Quốc – hiệu quả bền, giá thành hợp lý.
- Teppeki Duo – Flonicamid + Pymetrozine – công thức kép, kiểm soát chích hút toàn diện.
📌 Dạng phổ biến: WG (hạt tan nhanh), WP (bột thấm nước).
8️⃣ Gợi ý luân phiên và phối hợp trong IPM
Để tránh kháng thuốc và tăng hiệu quả diệt trừ:
- Luân phiên với: Pymetrozine, Dinotefuran, Acetamiprid, Spinosad.
- Phối hợp với: dầu khoáng sinh học hoặc Neem (Azadirachtin).
- Tránh luân phiên với: hoạt chất cùng cơ chế ức chế chích hút (Pymetrozine, Afidopyropen).
💡 Trong IPM, Flonicamid được ưu tiên giai đoạn giữa vụ và gần thu hoạch, khi cần hiệu quả bền, an toàn và không tồn dư.
✅ Kết luận
Flonicamid là hoạt chất phi Neonicotinoid thế hệ mới, với cơ chế ức chế chích hút chọn lọc, hiệu quả cao và an toàn cho thiên địch.
Nhờ thời gian cách ly ngắn, độ bền cao và không gây stress sinh lý cho cây, Flonicamid đang trở thành giải pháp lý tưởng trong canh tác sạch, nhà màng và IPM bền vững.
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
