Dinotefuran là hoạt chất trừ sâu thuộc nhóm Neonicotinoid, do Mitsui Chemicals (Nhật Bản) phát triển.
Với khả năng lưu dẫn cực mạnh cả lên lá và xuống rễ, Dinotefuran có thể diệt nhanh các loài chích hút như bọ trĩ, rệp sáp, bọ phấn, rầy nâu và rệp muội, kể cả những chủng đã kháng Imidacloprid hoặc Thiamethoxam.
Hoạt chất này được xem là giải pháp trừ sâu chích hút toàn diện nhất hiện nay cho cây ăn trái, rau màu và lúa.
1️⃣ Giới thiệu hoạt chất và nhóm hóa học
- Nhóm hóa học: Neonicotinoid (thế hệ ba).
- Công thức phân tử: C₇H₁₄N₄O₃.
- Tính chất: Dạng tinh thể trắng, tan rất tốt trong nước, bền vững ở nhiệt độ cao, ổn định trong môi trường pH trung tính.
- Dạng tác động: Tiếp xúc, vị độc, lưu dẫn mạnh hai chiều (cả mạch gỗ và mạch rây), thấm sâu nhanh vào mô lá.
Đặc điểm nổi bật:
- Hiệu lực cực mạnh, tác động nhanh chỉ sau vài giờ.
- Diệt được cả sâu hại ẩn dưới mặt lá hoặc trong mô cây.
- Lưu dẫn toàn cây, bảo vệ cả phần non mới mọc sau phun.
- An toàn cho cây, không gây cháy lá hoặc rụng hoa.
- Có thể sử dụng bằng phun, tưới gốc hoặc xử lý đất.
💡 Dinotefuran là một trong số ít hoạt chất Neonicotinoid tan hoàn toàn trong nước, nhờ đó thấm nhanh, hiệu quả ngay cả trong điều kiện khô hạn.
2️⃣ Cơ chế tác động
Dinotefuran hoạt động bằng cách tác động chọn lọc lên hệ thần kinh trung ương của côn trùng:
- Gắn vào thụ thể nicotinic acetylcholine (nAChR), gây kích thích liên tục tế bào thần kinh.
- Khi tín hiệu thần kinh bị rối loạn, côn trùng mất khả năng điều khiển cơ bắp, tê liệt và chết nhanh.
- Do khả năng thấm sâu và lưu dẫn hai chiều, hoạt chất bảo vệ toàn cây – kể cả lá non ra sau khi phun.
💡 Cơ chế này chọn lọc cao, chỉ tác động lên hệ thần kinh của côn trùng, an toàn cho người, cây và động vật máu nóng.
3️⃣ Phổ tác dụng – Các loài sâu hại bị tiêu diệt hiệu quả
Dinotefuran đặc biệt hiệu quả trên nhóm sâu chích hút, kể cả những loài đã kháng thuốc khác:
Trên cây ăn trái:
- Bọ trĩ (Thrips spp.) – trên sầu riêng, cam, xoài, chôm chôm, thanh long.
- Rệp sáp (Planococcus citri) – trên hồ tiêu, cà phê, chôm chôm.
- Bọ phấn (Bemisia tabaci) – trên cam, quýt, xoài, dưa lưới.
- Rầy chổng cánh (Diaphorina citri) – tác nhân truyền bệnh vàng lá gân xanh cam quýt.
Trên rau màu:
- Bọ trĩ hành, bọ phấn trắng, rệp mềm – trên cà chua, ớt, dưa leo, hành lá.
Trên lúa:
- Rầy nâu, rầy lưng trắng, bọ xít muỗi – hiệu quả tương đương Thiamethoxam nhưng tác động nhanh hơn.
⚠️ Không tác động mạnh trên sâu nhai lá (sâu tơ, sâu khoang), nên cần phối hợp hoặc luân phiên với nhóm khác.
4️⃣ Cây trồng phù hợp
Dinotefuran được đăng ký sử dụng cho nhiều cây trồng giá trị cao:
- Cây ăn trái: sầu riêng, cam, quýt, xoài, chôm chôm, thanh long.
- Rau màu: cà chua, ớt, hành, dưa leo, cải, bắp.
- Cây công nghiệp: cà phê, hồ tiêu, cao su, chè.
- Lúa: phòng trừ rầy nâu, rầy lưng trắng.
- Hoa kiểng: hoa hồng, lan, cúc, đồng tiền.
💡 Đặc biệt phù hợp trong canh tác nhà màng và hệ thống tưới nhỏ giọt, nhờ khả năng tan hoàn toàn và hấp thu nhanh qua rễ.
5️⃣ Thời điểm sử dụng hiệu quả nhất
- Khi rầy, rệp, bọ trĩ hoặc bọ phấn mới xuất hiện.
- Giai đoạn cây ra đọt non, lá non hoặc hoa non.
- Đầu mùa mưa hoặc sau các đợt ẩm cao, khi sâu chích hút bộc phát mạnh.
- Phun định kỳ 10–15 ngày/lần, hoặc tưới gốc đầu vụ để phòng ngừa sớm.
💡 Phun sáng sớm hoặc chiều mát, khi khí hậu ẩm, giúp thuốc thấm sâu và giảm thất thoát bay hơi.
6️⃣ Lưu ý khi sử dụng
- Không pha chung với thuốc có tính kiềm hoặc gốc đồng.
- Không phun liên tục nhiều vụ – nên luân phiên với hoạt chất khác nhóm.
- Có thể phối hợp với dầu khoáng, chiết xuất Neem hoặc Abamectin để tăng hiệu quả.
- Tránh phun khi cây có hoa, để bảo vệ ong thụ phấn.
- Độc trung bình với cá – không nên phun gần ao hồ hoặc nguồn nước.
⚠️ Khi dùng tưới gốc, nên pha đúng liều lượng để tránh tích lũy tồn dư trong đất.
7️⃣ Một số sản phẩm thương mại phổ biến tại Việt Nam
- Starkle 20SG – Mitsui Chemicals (Nhật Bản) – sản phẩm gốc, hiệu lực cực mạnh, phổ rộng, diệt nhanh rầy và bọ trĩ.
- Dinotefuran 200SL – nội địa – dạng dung dịch, thấm nhanh qua lá và rễ.
- Dinotefuran 20WP – Trung Quốc – dạng bột thấm nước, phổ biến trên rau màu.
- Tepa 200SL – Việt Nam – dùng phổ biến cho sầu riêng, cam, xoài.
- Dinostar 20SG – kết hợp Dinotefuran + Abamectin – công thức kép diệt cả chích hút và nhện đỏ.
📌 Dạng phổ biến: SG (hạt tan nhanh), SL (dung dịch), WP (bột thấm nước).
8️⃣ Gợi ý luân phiên và phối hợp trong IPM
Để duy trì hiệu quả và ngăn kháng thuốc:
- Luân phiên với: Spinosad, Cyantraniliprole, Pymetrozine, Abamectin.
- Phối hợp với: dầu khoáng sinh học, chiết xuất Neem (Azadirachtin).
- Tránh luân phiên với: Imidacloprid, Thiamethoxam, Acetamiprid – cùng nhóm Neonicotinoid.
💡 Trong IPM, Dinotefuran thường dùng đầu hoặc giữa vụ, giúp cắt nhanh quần thể bọ trĩ, rầy, rệp sáp, sau đó có thể chuyển sang thuốc sinh học để duy trì cân bằng sinh thái.
✅ Kết luận
Dinotefuran là hoạt chất Neonicotinoid thế hệ ba, kết hợp tốc độ diệt nhanh – lưu dẫn cực mạnh – an toàn cho cây, giúp bảo vệ toàn cây khỏi sâu chích hút chỉ trong thời gian ngắn.
Nhờ tính ổn định, phổ tác dụng rộng và hiệu lực vượt trội trên bọ trĩ – rệp sáp – bọ phấn, đây là giải pháp trừ sâu chích hút hiện đại và bền vững trong canh tác cây ăn trái, rau màu và IPM.
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
