Bài viết hướng dẫn cách chọn cây giống sầu riêng chất lượng cao, đúng giống – sạch bệnh, và kỹ thuật trồng cây chuẩn giúp cây bén rễ nhanh, sinh trưởng ổn định ngay từ đầu.
1️⃣ Tại sao chọn giống đúng và khỏe là yếu tố sống còn?
Trong chu kỳ canh tác dài của sầu riêng (15–25 năm), cây giống chính là nền móng ban đầu – nơi khởi đầu cho cả quá trình sinh trưởng, phân hóa, ra hoa và nuôi trái. Một cây giống tốt có thể giúp bạn rút ngắn 1–2 năm kiến thiết cơ bản, ngược lại, một cây giống sai hoặc kém chất lượng có thể khiến bạn mất cả mùa – thậm chí cả vườn.
Hệ quả nghiêm trọng nếu chọn giống sai:
- Ghép sai giống: Trồng tưởng Monthong – đến khi ra trái lại là Ri6, hoặc giống địa phương
- Cây yếu, rễ kém: Không ra đọt, phát triển chậm, vàng lá, dễ nhiễm bệnh
- Cây mang mầm bệnh: Nhiễm sẵn nấm Phytophthora, Fusarium… từ trong bầu
- Giống thoái hóa: Trái méo, hạt to, không ổn định qua các năm
- Sai nguồn gốc: Không thể truy xuất cây mẹ – khó khăn khi xin chứng nhận hoặc xuất khẩu
Lợi ích khi chọn đúng giống – đúng kỹ thuật:
- Sinh trưởng mạnh, ra đọt đều, tán phát triển cân đối
- Bén rễ nhanh – ít sốc sau trồng – tỷ lệ sống cao
- Cây có khả năng chống chịu tốt với điều kiện bất lợi
- Cho trái ổn định, đúng giống, đúng phẩm chất
- Phù hợp với hướng đi lâu dài: VietGAP, GlobalGAP, truy xuất nguồn gốc, xuất khẩu
🎯 Cây giống tốt = tiết kiệm ít nhất 1 năm + giảm 50% rủi ro chết cây – hỏng vườn
Trong thực tế, nhiều nhà vườn “tiếc vài chục ngàn một cây giống”, nhưng về sau lại tốn hàng triệu đồng để cứu cây hoặc trồng lại, thậm chí không thể lấy lại năng suất như ban đầu.
2️⃣ Đặc điểm cây giống đạt chuẩn kỹ thuật
Một cây sầu riêng giống đạt chuẩn không chỉ đơn giản là “xanh lá – cao lớn”. Nó cần đáp ứng đủ các tiêu chí về hình thái, sinh lý và độ ổn định, để đảm bảo cây khỏe mạnh, không mang mầm bệnh, sinh trưởng tốt sau khi trồng. Dưới đây là những dấu hiệu nhận biết cây giống chất lượng, bạn có thể kiểm tra bằng mắt thường ngay tại vườn ươm:
Hình dáng cây giống khỏe mạnh
- Chiều cao cây: từ 50–80cm (tính từ mặt bầu)
- Thân đứng thẳng, vững chắc, không bị cong vẹo
- Đường kính gốc: từ 0.8–1.2cm (không quá nhỏ hoặc quá lớn)
- Có 4–6 cặp lá bánh tẻ, lá đều màu, không dị dạng, không xoăn – cháy mép
Bộ rễ khỏe – không bó rễ
- Rễ tơ trắng ngà, không bị đen, không bị thối
- Có rễ cọc chính xuyên xuống – không bị xoắn trong bầu
- Đáy bầu không có hiện tượng rễ chui ra ngoài quá nhiều
- Nếu tháo bầu: rễ bám thành bầu đều, không bết dính đất
Vết ghép đạt yêu cầu
- Ghép đúng vị trí, liền lụa, không bị nứt nẻ hay sùi mô
- Không có hiện tượng tách ghép, nứt thân tại điểm tiếp giáp
- Mắt ghép không bị gãy – dị dạng – chảy mủ
Bầu đất chắc, không vỡ – giá thể phù hợp
- Bầu làm bằng túi đen dày hoặc túi trồng chuyên dụng, không bị rách
- Đất bầu không quá khô – cũng không bị úng
- Giá thể tơi xốp, sạch mầm bệnh, chứa trấu – xơ dừa – đất phù sa phối trộn
Có nguồn gốc rõ ràng
- Vườn ươm có giấy phép, cây có mã số – giống cụ thể – cây mẹ rõ ràng
- Có thể cung cấp phiếu xuất vườn, hồ sơ giống nếu cần
- Ưu tiên vườn có chứng nhận giống sạch bệnh (cấp bởi cơ quan nông nghiệp)
3️⃣ Những nguồn giống uy tín tại Việt Nam
Chọn đúng nơi cung cấp giống là bước quan trọng không kém gì kỹ thuật trồng. Một cây giống chuẩn không chỉ đúng giống – sạch bệnh, mà còn cần được sản xuất từ cây mẹ ổn định, có theo dõi rõ ràng và chăm sóc bài bản từ vườn ươm. Dưới đây là một số khu vực và tiêu chí gợi ý để nhà vườn lựa chọn nguồn giống tin cậy:
Các khu vực cung cấp giống sầu riêng chất lượng cao
Miền Tây Nam Bộ
- Tiền Giang (Cái Bè, Cai Lậy), Bến Tre, Vĩnh Long
- Nổi tiếng với giống Ri6, giống bản địa hạt lép
- Đa phần là vườn giống lâu năm, có cây mẹ ổn định, cho trái nhiều năm
Đông Nam Bộ
- Đồng Nai (Long Khánh), Bình Phước
- Nhiều giống Dona, Monthong, giống tuyển chọn địa phương
- Lợi thế: gần vùng tiêu thụ, dễ kiểm tra vườn cây mẹ
Tây Nguyên
- Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng
- Phát triển mạnh giống Musang King, Monthong, Dona
- Vườn giống thường ghép theo đơn hàng – có kỹ sư theo dõi
Tiêu chí chọn nơi mua giống đáng tin cậy
- Có hình ảnh vườn cây mẹ thực tế, trái ổn định qua nhiều năm
- Có giấy phép sản xuất – phiếu xuất vườn – mã số giống rõ ràng
- Có đội ngũ kỹ thuật hướng dẫn sử dụng – trồng – chăm sóc ban đầu
- Không mua qua trung gian trôi nổi, hoặc điểm bán không ghi rõ nơi sản xuất
Một số đơn vị cung cấp giống uy tín (gợi ý)
4️⃣ Thời điểm và điều kiện lý tưởng để trồng cây
Chọn đúng thời điểm trồng không chỉ giúp cây sầu riêng bén rễ nhanh, mà còn giảm tỷ lệ chết cây, hạn chế sốc nhiệt – sốc nước, và tạo điều kiện để cây sinh trưởng ổn định trong năm đầu. Dưới đây là những nguyên tắc quan trọng khi xác định thời vụ và điều kiện trồng thích hợp.
Thời điểm trồng lý tưởng theo vùng miền
💡 Nếu trồng trong mùa khô (tháng 1–3), phải chuẩn bị hệ thống tưới chủ động + che mát tốt
Điều kiện thời tiết – môi trường thích hợp khi trồng
- Nhiệt độ: 25–32°C là phù hợp nhất
- Không trồng vào ngày mưa lớn, trời âm u kéo dài hoặc gió mạnh
- Độ ẩm không khí: 60–85% là lý tưởng
- Đất đã làm mô, xử lý phân bón lót xong tối thiểu 15 ngày
Lưu ý nếu buộc phải trồng trong điều kiện bất lợi
Trồng mùa nắng:
- Bắt buộc che nắng bằng lưới đen 50–70%
- Tưới ngày 1–2 lần trong 2 tuần đầu
- Tránh trồng lúc trưa nắng gắt, nên trồng sáng sớm hoặc chiều mát
Trồng mùa mưa (mưa nhiều bất thường):
- Tăng chiều cao mô trồng từ 80–100cm
- Đảm bảo rãnh thoát nước thông suốt
- Hạn chế trồng khi mưa kéo dài liên tục 3–5 ngày
5️⃣ Kỹ thuật trồng cây giống đúng cách
Dù bạn đã chọn được cây giống tốt, chuẩn bị đất – mô – hố đầy đủ, nhưng nếu trồng sai kỹ thuật, cây vẫn có thể bị thối rễ, chết đứng hoặc chậm phát triển ngay từ những tuần đầu. Dưới đây là quy trình trồng cây chuẩn kỹ thuật, áp dụng thực tế tại các vườn sầu riêng chuyên nghiệp.
Xử lý cây giống trước khi trồng
- Tưới đẫm bầu 1–2 tiếng trước khi trồng → giúp đất mềm, dễ lấy cây
- Cắt bỏ rễ cọc xuyên đáy bầu (nếu có) bằng dao bén – không kéo giật
- Kiểm tra thân – lá – rễ một lần nữa, loại bỏ cây có dấu hiệu bệnh
💡 Có thể nhúng rễ vào dung dịch Trichoderma pha loãng 5–10 phút trước khi trồng
Tháo bầu và đặt cây đúng vị trí
- Dùng kéo cắt nhẹ phần bao bầu nilon → giữ nguyên đất trong bầu
- Đặt cây giữa tâm mô – thẳng đứng – cổ rễ ngang mặt mô hoặc cao hơn 3–5cm
- Không trồng sâu hơn mặt bầu → dễ bị úng cổ rễ, thối thân
Lấp đất – nén nhẹ – tạo mặt mô thoát nước
- Lấp đất quanh bầu, nén nhẹ tay, không dậm mạnh bằng chân
- Tạo mô hình mai rùa: đất hơi nhô giữa, nghiêng ra ngoài để thoát nước tốt
- Nếu trồng mùa mưa: có thể tạo gờ chắn nhẹ để không bị rửa trôi gốc
Cắm cọc cố định cây và che mát sau trồng
- Cắm 1–2 cọc tre hoặc gỗ nhỏ, buộc dây vải mềm cố định cây
- Làm giàn che cao 1.2–1.5m bằng lá dừa, lưới đen 50–70%, che từ hướng Tây
- Tháo dần giàn che sau 4–6 tuần khi cây đã bén rễ và phát đọt
Tưới nước lần đầu và những ngày sau trồng
- Tưới đẫm quanh gốc ngay sau khi trồng
- 7 ngày đầu: tưới mỗi ngày 1 lần (sáng sớm hoặc chiều mát)
- Sau 1 tuần: giãn ra 2–3 ngày/lần tùy độ ẩm đất
6️⃣ Một số lỗi thường gặp khi trồng cây giống
Dù đã chuẩn bị kỹ lưỡng, nhưng nếu thực hiện không đúng thao tác khi trồng cây giống sầu riêng, nguy cơ cây chết rút, đứng ngọn hoặc phát triển kém rất dễ xảy ra. Dưới đây là những lỗi phổ biến mà nhiều nhà vườn từng mắc phải – và cách khắc phục:
Trồng quá sâu hoặc quá nông
- Cổ rễ nằm dưới mặt đất → dễ bị úng, thối rễ cổ, xì mủ gốc
- Ngược lại, trồng quá cao khiến rễ bị lộ, khô nhanh, cây dễ nghiêng
✅ Cách đúng: đặt cây sao cho mặt bầu ngang bằng hoặc cao hơn mặt mô 3–5cm, không để đất lấp lên thân cây
Không xử lý rễ đáy – để rễ xoắn trong bầu
- Rễ xoắn quanh đáy bầu sẽ tiếp tục phát triển vòng tròn → nghẹt rễ, kém phát triển
- Một số cây ghép yếu rễ, chỉ phát triển phần trên, nhưng gốc lại không ăn đất
✅ Cần cắt bỏ rễ đáy xuyên bầu bằng dao bén, không giật tay làm vỡ bầu
Không nén đất đúng cách sau trồng
- Để đất lỏng lẻo → gốc cây lung lay khi có gió, rễ khó tiếp xúc đất
- Dễ tạo khoảng hở → nước đọng gây thối rễ
✅ Sau khi trồng: nén nhẹ quanh bầu, không dậm mạnh bằng chân. Có thể lấp thêm 1 lớp đất mịn lên mặt mô
Không che mát – trồng lúc nắng gắt hoặc mưa lớn
- Nắng gắt: cây héo lá, cháy đọt non → dễ chết khô sau 2–3 ngày
- Mưa lớn: úng gốc ngay trong ngày đầu → khó cứu
✅ Chỉ trồng vào buổi sáng hoặc chiều mát, luôn che mát bằng lưới hoặc lá dừa trong ít nhất 3–4 tuần đầu
Không tưới đẫm sau trồng
- Rễ không tiếp xúc đều với đất → cây “đứng ngọn”, không bén rễ
- Dễ chết khô âm thầm trong tuần đầu dù thời tiết không quá khắc nghiệt
✅ Tưới đẫm ngay sau trồng, sau đó theo dõi độ ẩm hằng ngày
Kết luận
Trồng cây giống sầu riêng đúng cách là khâu cuối cùng – nhưng có ý nghĩa quyết định đến tỷ lệ sống và sức bật của cây trong năm đầu. Khi bạn chọn giống chuẩn và trồng đúng kỹ thuật, cây sẽ bén rễ nhanh, ra đọt mạnh, phát triển cân đối và sớm đi vào giai đoạn kiến thiết ổn định.
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
