Khi trái sầu riêng đã phát triển gần đủ ngày tuổi, giai đoạn chuẩn bị thu hoạch là lúc cần “đánh giá trái – dừng thuốc – siết nước – làm ngọt cơm – cứng vỏ”. Đây là giai đoạn quyết định chất lượng thương phẩm – bảo quản – vận chuyển – giá bán cuối cùng.
1️⃣ Xác định đúng thời điểm bắt đầu chuẩn bị thu hoạch
Việc xác định khi nào bắt đầu chuẩn bị thu hoạch là bước đầu tiên và cực kỳ quan trọng. Nếu làm quá sớm, trái sẽ chưa đủ độ chín sinh lý → cơm chưa thơm, chưa ngọt. Nếu làm quá trễ, cây dễ rụng lá – suy tán – khó phục hồi sau thu, trái cũng dễ nứt hoặc rụng.
Dựa vào số ngày sau đậu trái
Tùy theo giống và điều kiện thời tiết – kỹ thuật chăm sóc, ta có thể căn cứ:
- Ri6: ~95–105 ngày sau đậu
- Monthong: ~105–115 ngày sau đậu
- Musang King: ~110–120 ngày sau đậu
- Dona, giống bản địa: ~100–110 ngày sau đậu
📌 Thời gian có thể thay đổi 5–7 ngày tùy điều kiện từng năm. Cần kết hợp thêm dấu hiệu thực tế trên trái.
Dấu hiệu sinh lý của trái – cây báo đã sẵn sàng thu
- Cuống trái chuyển màu xanh vàng – mềm hơn
- Gai trái tách đều – chạm vào thấy không còn sắc nhọn
- Vạch múi dọc thân trái bắt đầu hiện rõ
- Gõ nhẹ phát tiếng “bụp” trầm hơn (thay vì “bộp” vang)
💡 Một số nhà vườn dùng “dụng cụ đo độ khô cơm” để xác định độ chín chính xác hơn, đặc biệt khi xuất khẩu
Thời điểm “vàng” để bắt đầu các bước chuẩn bị thu
Thường bắt đầu 10–14 ngày trước dự kiến thu hoạch. Đây là lúc:
- Dừng thuốc hóa học
- Bổ sung Kali – Canxi
- Siết nước nhẹ
- Phân loại trái theo lô – theo đợt chín
📌 Xác định đúng thời điểm = chủ động dưỡng trái đến tận ngày hái – không để “trở tay không kịp”
👉 “Thu trái đẹp không bắt đầu từ lúc cắt, mà từ lúc bạn chuẩn bị nó.”
2️⃣ Dừng thuốc BVTV – đảm bảo thời gian cách ly an toàn
Việc dừng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) đúng thời điểm không chỉ giúp trái sầu riêng an toàn cho người tiêu dùng, mà còn đáp ứng yêu cầu xuất khẩu (nếu có). Đặc biệt trong bối cảnh thị trường ngày càng khắt khe, dư lượng thuốc BVTV là yếu tố có thể khiến cả lô hàng bị trả về.
Thời gian cách ly tiêu chuẩn
- Với thuốc hóa học gốc mạnh: dừng tối thiểu 21 ngày trước thu
- Với thuốc có thời gian phân hủy nhanh (nhóm nhẹ – sinh học): dừng trước 14 ngày
- Tốt nhất: ghi chép nhật ký sử dụng thuốc và căn đúng thời điểm dừng
⚠️ Nhiều nhà vườn chủ quan “sắp thu rồi, phun một lần nữa cho chắc”, nhưng đó là lúc dễ phạm sai lầm nhất!
Chuyển sang dùng vi sinh và biện pháp sinh học
Sau khi dừng thuốc hóa học, có thể phun phòng nhẹ bằng vi sinh như:
- Bacillus subtilis
- Chitosan
- Đồng sinh học
- Giúp cây giữ sức – phòng bệnh trái – mà vẫn an toàn tuyệt đối
Lưu ý nếu trái thu cho xuất khẩu
Tuyệt đối không dùng các hoạt chất nằm trong danh mục cấm hoặc hạn chế theo thị trường như:
- Carbendazim
- Chlorpyrifos
- Glyphosate (trên cỏ gần gốc)
Nên kiểm tra yêu cầu thị trường (Trung Quốc, Hàn Quốc, EU…) nếu trái bán thương mại
📌 Dừng thuốc đúng – giữ cách ly đủ = bảo vệ cả chất lượng trái lẫn uy tín nhà vườn
👉 Không gì tiếc bằng trái đẹp mà dính dư lượng thuốc!
3️⃣ Bổ sung Kali – Canxi – Bo để chắc vỏ – ngọt cơm
Giai đoạn 10–15 ngày trước khi thu hoạch là thời điểm lý tưởng để “chốt chất lượng trái” bằng cách bổ sung các dưỡng chất giúp vỏ cứng – cơm chắc – tăng độ ngọt. Nếu bỏ qua bước này, trái dễ bị nứt, nhũn vỏ, cơm mềm, dễ hư sau thu hoạch, đặc biệt nếu vận chuyển xa.
Vai trò của các dưỡng chất quan trọng
✅ Kali (K):
- Tăng vận chuyển đường – giúp trái ngọt hơn
- Hỗ trợ làm dày cơm – tăng trọng lượng
- Làm giảm tỷ lệ rụng sinh lý cuối vụ
✅ Canxi (Ca):
- Tăng độ cứng mô vỏ trái – chống nứt vỏ
- Tăng khả năng bảo quản – hạn chế nấm xâm nhập
✅ Bo (B):
- Giúp chuyển hóa đường ổn định
- Phối hợp cùng Ca làm cứng tế bào – cuống chắc
📌 Bộ 3 Kali – Canxi – Bo là “combo khóa sổ” chất lượng trái sầu riêng trước thu hoạch.
Cách bón bổ sung hiệu quả
📍 Phun qua lá:
Sử dụng dạng chelate hoặc hữu cơ:
- Kali humate, K₂SO₄ dạng nước
- Ca-Boron dạng dễ hấp thu
- Phun 2 lần, cách nhau 5–7 ngày
- Nên phun vào sáng sớm – tránh phun khi trái gần nứt
📍 Bón gốc (rải hoặc tưới gốc):
- Kali sunphat (K₂SO₄) + Canxi dạng hòa tan
- Có thể kết hợp thêm Silic nếu đất giữ ẩm kém
Lưu ý khi sử dụng
- Không phun đậm vào chiều tối – dễ làm ướt vỏ → tăng nguy cơ nấm
- Không trộn chung với thuốc BVTV hoặc amino đậm đặc
- Chỉ bổ sung nhẹ – tránh sốc phân ở giai đoạn sát thu
📌 Bổ sung Kali – Canxi – Bo đúng lúc = trái ngọt – cơm dày – khó rụng – dễ vận chuyển
👉 Chất lượng thương phẩm không đến từ may mắn, mà đến từ chuẩn bị kỹ lưỡng
4️⃣ Tưới nước hợp lý – siết nhẹ để tăng độ chín đồng đều
Giai đoạn 7–10 ngày trước khi thu hoạch là thời điểm nên giảm tưới hoặc siết nước nhẹ để thúc đẩy quá trình chín sinh lý của trái. Tuy nhiên, nếu siết quá mức hoặc ngưng tưới đột ngột, cây dễ bị sốc → rụng trái, khô lá, ảnh hưởng đến khả năng hồi phục sau thu.
Mục tiêu của việc siết nước trước thu
- Thúc đẩy chuyển hóa tinh bột → đường → tăng độ ngọt cơm
- Làm khô nhẹ đất để vỏ trái săn chắc – khó nứt – lên cơm đều
- Giảm áp lực hút nước ở cuống → hạn chế rụng trái tự nhiên
Cách tưới nước theo từng ngày trước thu
📌 Nếu trời mưa nhiều → không cần tưới thêm. Chỉ tưới khi đất quá khô – nứt mô.
Những điều cần tránh
- Siết nước quá nhanh – khiến rễ bị sốc → cây héo, rụng lá sớm
- Tưới đẫm lại sát ngày hái → trái nứt, xốp, rớt cơm
- Tưới trực tiếp vào gốc trái – dễ gây thối cuống
Mẹo xử lý nước – độ ẩm an toàn
- Dùng rơm khô hoặc lá khô phủ gốc – giữ ẩm nhẹ
- Tưới kiểu “vòng ngoài tán” thay vì tưới sát gốc
- Kiểm tra ẩm độ đất bằng cảm quan – không tin hoàn toàn vào độ ướt mặt đất
📌 Siết nước đúng = trái lên cơm – cuống chắc – chín đều – hạn chế nứt rụng phút cuối
👉 Giai đoạn cận thu chỉ cần sai một lần… là mất cả mùa
5️⃣ Theo dõi và phân loại trái trước thu hoạch
Không phải tất cả trái trên cây đều chín đồng loạt. Vì vậy, trước khi cắt trái, nhà vườn cần quan sát kỹ từng cây, từng lứa trái để xác định trái nào đạt – trái nào nên để lại thêm vài ngày. Việc phân loại trái trước thu giúp thu đúng độ chín – đảm bảo chất lượng – tránh rụng – nứt – nẫu cơm.
Dấu hiệu trái sầu riêng đã đạt độ chín sinh lý
- Cuống trái chuyển màu xanh nhạt → hơi vàng
- Gai trái tách rõ – đầu gai bớt sắc
- Vạch múi nổi rõ, có rãnh chạy dọc theo thân trái
- Gõ vào trái nghe âm trầm – “bụp” thay vì “bộp”
- Một số trái có thể tỏa mùi nhẹ khi gần chín
📌 Mỗi giống có biểu hiện hơi khác nhau – cần theo dõi theo ngày tuổi và kinh nghiệm thực tế
Phân loại trái theo nhóm chín
- Trái đạt: thu ngay – không để lâu thêm
- Trái gần đạt: đánh dấu bằng dây – theo dõi thêm 2–3 ngày
- Trái non – chín không đều: cân nhắc để lại vụ sau hoặc loại bỏ nếu cần
💡 Không nên cố giữ tất cả trái cùng lúc → dễ bị dồn đợt chín – khó thu đồng đều – tăng rủi ro rụng
Dụng cụ và cách kiểm tra nhanh
- Dùng que tre gõ vào trái → người nhiều kinh nghiệm sẽ nghe âm đoán chín
- Có thể dùng dao rạch nhẹ lớp vỏ sát cuống → quan sát màu cơm
- Kỹ hơn: dùng thiết bị đo độ khô cơm hoặc độ ngọt (cho lô hàng xuất khẩu)
Những lỗi thường gặp khi không phân loại trái trước thu
- Thu sớm → trái non, không lên cơm – cơm nhạt, dễ sượng
- Thu muộn → trái dễ nứt, khó bảo quản, mất giá
- Cắt lẫn trái non – chín → lô hàng chín lệch, khó tiêu thụ
📌 Phân loại đúng = thu hoạch theo chiến lược – tối ưu chất lượng và thời gian bảo quản
👉 Thu trái đúng độ chín là “đòn chốt” cho cả chuỗi kỹ thuật chăm sóc từ đầu mùa
6️⃣ Vệ sinh vườn – chuẩn bị dụng cụ thu hoạch – hậu cần
Sau khi đã xác định lứa trái sẵn sàng thu, bước tiếp theo là chuẩn bị kỹ càng từ khâu vệ sinh vườn đến dụng cụ thu gom – đóng gói. Giai đoạn này tưởng chừng đơn giản, nhưng nếu làm cẩu thả thì trái dễ trầy vỏ, dập cuống, nhiễm nấm sau thu, gây thiệt hại lớn, đặc biệt với hàng xuất khẩu hoặc bảo quản lâu.
Vệ sinh vườn – tạo điều kiện thu hoạch thuận lợi
- Phát quang lối đi, dọn cỏ thấp quanh gốc
- Loại bỏ lá rụng, cành khô – tránh trơn trượt khi mang trái
- Chọn điểm thu gom trái tạm thời có mái che, thoáng, tránh nắng trực tiếp
📌 Trái cắt ra không nên để lâu dưới đất hoặc nơi có sương – dễ nhiễm nấm vỏ
Chuẩn bị dụng cụ thu hoạch
- Kéo, dao bén để cắt cuống nhanh – gọn – không làm dập cuống
- Găng tay + giỏ đệm mút hoặc bao vải lót mềm để mang trái
- Dây thun, dây rút, tem nhãn nếu có phân lô, phân loại
Một số nhà vườn còn:
- Đặt giá treo trái bằng lưới hoặc gỗ mềm để đỡ trái sau khi cắt
- Dùng khung nâng trái hoặc xe đẩy tay nếu vườn rộng – dốc
Hậu cần sau thu hoạch – vận chuyển – đóng gói
- Không xếp trái chồng cao > 2 lớp → dễ bẹp cơm, vỡ gai
- Phân loại ngay sau thu, ghi lô – ngày cắt – giống rõ ràng
- Nếu vận chuyển xa: xếp trái theo hàng, lót đệm giữa các lớp
💡 Trái sầu riêng tuy “gai góc” nhưng lại rất dễ bị tổn thương khi gần chín – cần nâng niu đúng cách!
📌 Chăm kỹ suốt mùa → đừng để sơ suất khâu thu hoạch phá hỏng cả vụ trái
👉 “Thu hoạch giỏi là thu đúng lúc – đúng cách – đúng chuẩn”
Kết luận: Giai đoạn chuẩn bị thu hoạch – nơi kết tinh cả mùa vụ
Sau bao tháng chăm sóc kỹ lưỡng, chuẩn bị thu hoạch không chỉ là chuyện “chờ trái rụng”, mà là quá trình chốt lại tất cả công sức đã đầu tư: từ dưỡng cây, giữ trái, đến bảo quản, bán hàng. Chăm sai một bước cuối, trái có thể không ngọt – dễ hư – khó vận chuyển – mất giá.
Để giai đoạn này đạt hiệu quả tối đa, nhà vườn cần:
- Xác định đúng thời điểm chuẩn bị thu
- Dừng thuốc BVTV đúng cách – đúng lúc
- Bổ sung Kali – Canxi – Bo để “khóa chất lượng”
- Siết nước nhẹ – không gây sốc cây
- Phân loại trái thông minh – tránh thu tràn lan
Chuẩn bị hậu cần bài bản – đảm bảo trái đẹp đến tận tay người mua
👉 “Chăm từ gốc đến lúc thu – mới xứng công làm sầu riêng.”
👉 Thu đúng kỹ thuật – lời không chỉ ở trái, mà còn ở niềm tin và uy tín của người làm vườn.
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
