Sau thu hoạch, cây sầu riêng rơi vào trạng thái suy kiệt vì đã dồn toàn bộ dinh dưỡng để nuôi trái. Nếu không được phục hồi kịp thời, cây sẽ chậm ra đọt mới, mất cân đối sinh lý, dễ bệnh và ảnh hưởng trực tiếp đến vụ hoa năm sau.
1️⃣ Mục tiêu phục hồi sau thu hoạch
Sau thu hoạch, cây sầu riêng thường rơi vào trạng thái suy kiệt tạm thời. Toàn bộ quá trình nuôi trái kéo dài 2–3 tháng trước đó đã lấy đi phần lớn dinh dưỡng và năng lượng dự trữ của cây. Nếu không phục hồi đúng cách và kịp thời, cây sẽ:
- Chậm ra đọt mới, ảnh hưởng đến việc tái tạo cành mang trái cho vụ sau
- Rối loạn sinh lý, mất cân bằng dinh dưỡng → ra đọt không đều, khó xử lý ra hoa
- Suy rễ, dễ nhiễm nấm khuẩn, đặc biệt trong mùa mưa
- Giảm khả năng phân hóa mầm hoa trong năm tới → giảm năng suất
Vì vậy, mục tiêu chính của giai đoạn phục hồi sau thu là:
Hồi phục bộ rễ và thân lá đã kiệt sức
- Giúp rễ tái hoạt động mạnh, hút dinh dưỡng ổn định
- Tăng sức lá – lá mới khỏe → mới tạo đủ năng lượng cho cây
Tái cân bằng dinh dưỡng – sửa chữa mô tổn thương
- Bổ sung hữu cơ, trung vi lượng (Ca, Mg, Silic…) giúp mô cây “lên da non”, khỏe lại sau vụ nuôi trái
- Giảm áp lực cho hệ mạch dẫn đã phải gồng suốt vụ
Kích thích cây ra đọt mới đều, khỏe – tạo tán cân đối
- Đọt mới là nơi phân hóa hoa về sau
- Nếu đọt lệch, ra yếu → cây khó xử lý hoa, đậu trái kém
📌 “Phục hồi sau thu không chỉ để cây khỏe – mà là để cây sẵn sàng bắt đầu vụ mới với trạng thái tốt nhất.”
2️⃣ Nguyên tắc chăm sóc & bón phân giai đoạn sau thu hoạch
Ngay sau khi thu trái, nhiều nhà vườn có thói quen “bồi phân mạnh” để cây hồi phục nhanh. Tuy nhiên, nếu không tuân theo nguyên tắc phục hồi, cây sẽ dễ:
- Bị sốc phân, ra đọt lệch hoặc hư rễ do rút sức quá nhanh
- Chưa kịp khép mô tổn thương → dễ nhiễm bệnh
- Mất cân bằng sinh lý → ảnh hưởng ra hoa về sau
Dưới đây là 4 nguyên tắc quan trọng nhất trong giai đoạn này:
Dọn vườn sạch – khử mầm bệnh ngay sau thu
- Thu gom lá rụng, trái rụng, cuống khô quanh gốc
- Cắt bỏ cành mang trái – cành sâu bệnh để tái tạo tán
- Có thể quét vôi + nano đồng quanh gốc để sát khuẩn đất
Ưu tiên hữu cơ – vi sinh – trung vi lượng
- Không dùng NPK mạnh ngay – cây đang “mệt” cần phục hồi nhẹ nhàng
- Dùng phân hữu cơ hoai + Trichoderma + Canxi – Mg – Silic
- Giúp tái tạo mô, phục hồi rễ, ổn định hệ vi sinh đất
Giữ ẩm đều – tránh khô hạn đột ngột
- Rễ mới hồi phục rất cần ẩm để hoạt động
- Nếu gặp khô – nóng kéo dài → cây ra đọt yếu, thậm chí ngừng phát triển
- Tưới giữ ẩm 3–4 ngày/lần, điều chỉnh theo vùng đất
Theo dõi sức cây – phục hồi trước, thúc sau
- Cây khỏe: phục hồi nhanh → có thể thúc nhẹ NPK sau 10–15 ngày
- Cây yếu: cần kéo dài thời gian phục hồi bằng phân hữu cơ + vi sinh trước
📌 “Phục hồi là giai đoạn ‘bồi bổ’ – không phải ‘ép lớn’. Cây cần được chăm như người vừa ốm dậy.”
3️⃣ Quy trình bón phân & chăm sóc sau thu hoạch
Việc chăm sóc cây sầu riêng sau khi thu trái không nên vội vàng. Cần thực hiện theo từng bước có nhịp nghỉ – có thời điểm phục hồi – rồi mới thúc nhẹ để tái phát triển tán – rễ. Dưới đây là quy trình 3 bước đơn giản, dễ áp dụng:
🟡 Bước 1: 7–10 ngày đầu sau thu hoạch
Mục tiêu: để cây “xả hơi” – làm vệ sinh vườn – tránh sốc sau thu
- Ngưng phân hoàn toàn, chỉ tưới nước giữ ẩm nhẹ
- Dọn vườn sạch sẽ: gom trái rụng, lá khô, cuống thừa
- Cắt bỏ cành mang trái, cành sâu bệnh hoặc khô nứt
- Phun sát khuẩn gốc: nano đồng, nano bạc hoặc vôi ướt pha loãng (nếu có bệnh nền)
- Bổ sung chế phẩm vi sinh (EM hoặc nấm đối kháng nhẹ) quanh gốc để ổn định đất
🟡 Bước 2: Sau 10 ngày – bắt đầu phục hồi nhẹ
Mục tiêu: tái tạo mô – làm mạnh rễ – kích thích đọt mới
Bón gốc:
- Hữu cơ hoai mục: 5–7 kg/gốc
- Trichoderma hoặc EM gốc: 1–2 muỗng/gốc
- Có thể rải thêm Canxi – Magie Dolomite
Phun lá:
- Amino axit + Canxi Chelate + Bo
- Silic sinh học giúp tái tạo mô – tăng đề kháng lá
- Tưới nhẹ, giữ ẩm đều 3–4 ngày/lần
🟡 Bước 3: 20–30 ngày sau thu – theo dõi đọt mới
Mục tiêu: hỗ trợ cây ra đọt khỏe – khung tán mới cân đối
Nếu cây đã ra đọt đồng loạt → có thể thúc nhẹ NPK tan chậm:
- 12-12-17 hoặc 15-5-20: 150–200g/gốc
- Duy trì phun vi lượng + Amino + Silic 7–10 ngày/lần
- Không bón đạm cao – dễ làm đọt lệch, thân yếu
📌 “Phục hồi đúng – cây khỏe lại từ trong rễ. Đợt đọt đầu sau thu là nền tảng cho xử lý ra hoa năm tới.”
4️⃣ Gợi ý sản phẩm nên dùng trong giai đoạn phục hồi sau thu hoạch
Việc chọn đúng loại phân và chế phẩm sinh học sau thu sẽ giúp cây nhanh hồi phục, rễ khỏe – tán đều – sẵn sàng bước vào chu kỳ mới. Dưới đây là các nhóm sản phẩm được nhiều nhà vườn áp dụng hiệu quả:
Phân hữu cơ – cải tạo đất – nuôi rễ khỏe
- Phân gà hoai Nhật, phân bò ủ hoai, phân hữu cơ Komix
- Hữu cơ vi sinh Tricho-comp (có sẵn nấm đối kháng)
- Liều lượng: 5–7 kg/gốc/lần, xới nhẹ và lấp đất sau bón
Vi sinh – kháng nấm – kích hoạt đất sau thu
- Trichoderma gốc ĐHCT, EM gốc (EMZEO, EM-Bokashi)
- Nấm đối kháng + vi khuẩn phân giải lân
- Dùng kết hợp hữu cơ – tưới giữ ẩm để tăng sinh khối rễ
Phân bón lá – dưỡng mô – tái tạo sức cây
- Amino acid thực vật + Humic: giúp cây hồi nhanh, xanh bền
- Canxi Chelate + Bo + Zn: hỗ trợ đọt khỏe, kháng sâu nứt thân
- Silic sinh học (liquid hoặc nano): tăng độ dẻo dai mô cây – chống sốc môi trường
Sản phẩm gợi ý:
Amino Pro+, BioSilic, Green Cal-Bo, SiPlus
Phân NPK bổ sung (sau khi cây đã phục hồi tốt)
- NPK 12-12-17 + TE, 15-5-20 dạng tan chậm
- Chỉ dùng khi đọt đã ra khỏe – cây hút mạnh, tránh dùng sớm
- Bón lượng nhẹ: 150–200g/gốc/lần
📌 Lưu ý khi sử dụng:
- Không phối Canxi + Lân cùng lúc → dễ kết tủa, nghẹt vòi phun
- Ưu tiên phân sinh học – tan chậm – dễ hấp thu
Tránh dùng thuốc kích đọt tổng hợp → làm lệch đọt, lệch tán
5️⃣ Lưu ý khi phục hồi cây sau thu hoạch
Giai đoạn sau thu hoạch là thời điểm cây sầu riêng “mỏng manh” nhất. Dù nhìn bên ngoài cây vẫn xanh, nhưng bên trong rễ – thân – hệ mạch dẫn đều đang ở trạng thái hồi phục. Nếu chăm sóc sai cách, cây sẽ:
- Chậm hoặc không ra đọt mới
- Dễ nhiễm nấm, thối rễ, rối loạn sinh lý
- Suy kiệt kéo dài → ảnh hưởng trực tiếp vụ hoa năm sau
Dưới đây là những lưu ý quan trọng để phục hồi hiệu quả:
Không bón NPK mạnh ngay sau thu hoạch
- Cây còn yếu, rễ chưa hồi phục hoàn toàn
- Bón phân mạnh → cây bị “sốc dinh dưỡng” → thối rễ, lệch đọt
➤ Chỉ bón hữu cơ + vi sinh trong 10–15 ngày đầu
Không để đất khô kiệt hoặc quá úng
Cây sau thu hoạch cần độ ẩm ổn định để rễ phục hồi
- Đất quá khô → rễ không hoạt động → đọt ra kém
- Đất quá ướt → nấm rễ phát sinh → thối ngầm, vàng lá
➤ Tưới vừa – giữ ẩm đều, tránh dồn nước đột ngột
Cắt cành – tỉa tán hợp lý, không cắt quá mạnh tay
- Sau thu cần loại bỏ cành đã mang trái – cành sâu bệnh
- Tuy nhiên, nếu cắt quá nhiều → cây mất sức cân bằng → ra đọt yếu
➤ Cắt từng bước – có thể chia làm 2 đợt, cách nhau 15–20 ngày
Chú trọng cải tạo đất – kích hoạt lại rễ
- Sau một vụ nuôi trái, rễ cây bị tổn thương và đất bị nén chặt
- Cần hữu cơ hoai + Trichoderma để làm tơi đất – ngừa nấm – tái sinh rễ lông
➤ Không nên chỉ “bón trên mặt đất”, hãy làm đất sống trở lại
Không vội xử lý ra hoa ngay sau thu
- Cây cần ít nhất 2–3 tháng phục hồi, tạo bộ đọt mới trước khi bước vào kỳ ra hoa
- Nếu ép hoa sớm khi cây chưa đủ lực → hoa kém, rụng trái, suy cây
➤ Duy trì phục hồi đều đặn, quan sát trạng thái cây trước khi lên lịch xử lý
📌 “Sau một mùa gặt là lúc cây cần được nuôi lại, không phải khai thác tiếp.”
👉 Phục hồi tốt = Ra đọt đều = Xử lý hoa thành công = Trái khỏe vụ sau
Kết luận: Phục hồi sau thu – nền tảng cho vụ mùa thành công tiếp theo
Sau khi kết thúc mùa thu hoạch, cây sầu riêng không hề “nghỉ ngơi”, mà bước vào giai đoạn tái thiết năng lượng quan trọng bậc nhất. Nếu chăm sóc đúng lúc – đúng cách trong giai đoạn này, nhà vườn sẽ:
- Giữ được sức cây mẹ khỏe mạnh
- Ra đọt đồng loạt – cân đối – dễ xử lý hoa vụ sau
- Hạn chế sâu bệnh tồn dư và mầm bệnh phát sinh
- Tăng độ bền cho cây, giảm thiểu suy kiệt – chết ngầm sau vụ trái
📌 Tóm lại, để phục hồi cây sầu riêng hiệu quả sau thu hoạch, cần:
- Dọn vườn kỹ – tỉa cành đúng – không để mầm bệnh tồn tại
- Ưu tiên bón phân hữu cơ – vi sinh – trung vi lượng để nuôi gốc – dưỡng rễ
- Giữ ẩm đều, quan sát đọt non – chỉ thúc nhẹ khi cây đã khỏe lại
- Không ép đọt – không xử lý hoa vội vàng – để cây tự ổn định sinh lý
🎯 “Thu trái không phải là kết thúc – mà là khởi đầu cho một chu kỳ mới.”
👉 Cây nào được phục hồi tốt, cây đó sẽ ra hoa đều – đậu trái mạnh – ít sâu bệnh.
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
