1️⃣ Cây cacao – “Người anh em của cà phê” trên vùng đất nhiệt đới
Cacao là cây công nghiệp lâu năm, được trồng để thu hoạch hạt – nguyên liệu chính sản xuất sô cô la, bột cacao và các sản phẩm dinh dưỡng giá trị cao. Dù không phổ biến như cà phê, nhưng cacao được đánh giá là cây trồng tiềm năng tại Việt Nam, đặc biệt tại vùng đất đỏ Tây Nguyên và một số khu vực Đông Nam Bộ.
Không chỉ là cây cho hạt, cacao còn góp phần cải tạo đất, che phủ vườn cây, làm sinh kế bền vững trong mô hình xen canh với dừa, điều hoặc cây ăn trái. Với nhu cầu tiêu thụ sô cô la ngày càng tăng trên toàn cầu, cây cacao đang được chú ý trở lại như một cây trồng ngách nhưng giá trị cao nếu được đầu tư đúng hướng.
2️⃣ Điều kiện sinh thái phù hợp để trồng cacao
Cacao là cây ưa ẩm, ưa bóng nhẹ – phù hợp với mô hình canh tác nông lâm kết hợp hoặc xen canh lâu năm.
Khí hậu
Nhiệt độ thích hợp: 22 – 30°C
Lượng mưa: 1.200 – 2.000 mm/năm
Ẩm độ không khí: 70 – 100%
Cần bóng râm tự nhiên hoặc che nắng giai đoạn cây con
💡 Lưu ý: Cây cacao rất mẫn cảm với gió nóng, khô hạn kéo dài hoặc ngập úng – cần có biện pháp che chắn và thoát nước tốt.
Đất đai
Phù hợp nhất: đất đỏ bazan, đất thịt pha, đất phù sa cổ – giàu hữu cơ, giữ ẩm tốt
pH đất: 5.5 – 6.5
Tầng canh tác sâu, không bị nén chặt, thoát nước tốt
💡 Lưu ý: Không trồng cacao ở đất sét nặng, đất trũng hoặc nơi bị xói mòn mạnh. Nên bón phân hữu cơ kết hợp trung – vi lượng để tăng khả năng kháng bệnh.
3️⃣ Các vùng trồng cacao trọng điểm tại Việt Nam
Tây Nguyên: Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng – thích hợp nhờ khí hậu phân mùa rõ rệt, đất đỏ bazan tơi xốp
Đông Nam Bộ: Bà Rịa – Vũng Tàu, Đồng Nai, Bình Phước – xen canh với điều, cao su, hồ tiêu hoặc mô hình VAC
ĐBSCL: Bến Tre, Trà Vinh – mô hình xen canh cacao – dừa mang lại hiệu quả tốt trong cải tạo đất, tăng thu nhập
Một số tỉnh miền Trung và Tây Bắc: đang thử nghiệm giống cacao chịu hạn, xen trong mô hình vườn – rừng
4️⃣ Tiềm năng kinh tế và xu hướng thị trường
Hạt cacao lên men đúng chuẩn có thể đạt giá 60.000 – 80.000 đ/kg, thậm chí cao hơn nếu đạt tiêu chuẩn hữu cơ hoặc thương hiệu địa phương
Việt Nam có các thương hiệu sô cô la nổi tiếng như Marou, Alluvia, Stone Hill – chuỗi sản xuất khép kín từ nông trại đến thanh sô cô la
Cacao hữu cơ, cacao đen, cacao lên men chuẩn đang là xu hướng tiêu dùng cao cấp tại châu Âu, Mỹ, Nhật Bản
Nhiều mô hình hợp tác xã, nhóm nông hộ liên kết doanh nghiệp chế biến để đảm bảo đầu ra ổn định
5️⃣ Kết luận
Cacao là cây trồng “âm thầm nhưng đầy tiềm năng” – đặc biệt phù hợp với những vùng đã trồng cà phê, điều, dừa… và muốn đa dạng hóa thu nhập. Tuy không cho thu nhập cao ngay trong những năm đầu, nhưng nếu được trồng đúng kỹ thuật, quản lý tốt dinh dưỡng – sâu bệnh và có đầu ra rõ ràng, cacao sẽ là cây làm giàu bền vững trong dài hạn.
Trong các bài viết tiếp theo, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn chọn giống cacao phù hợp (Trinitario, Forastero, Criollo…), kỹ thuật trồng – tỉa – lên men hạt cacao chuẩn xuất khẩu, mô hình canh tác xen canh hiệu quả và chiến lược xây dựng thương hiệu cacao địa phương.