Bắp (ngô) là một loại cây trồng quan trọng ở Việt Nam, đóng vai trò thiết yếu trong đời sống và nền kinh tế của đất nước. Với khí hậu nhiệt đới gió mùa đa dạng, Việt Nam có điều kiện thuận lợi để trồng nhiều giống bắp khác nhau, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng đa dạng của người dân. Bài viết này sẽ giới thiệu một số giống bắp phổ biến được trồng ở Việt Nam, cùng với đặc điểm và công dụng của từng loại.
Các giống bắp (ngô) phổ biến ở Việt Nam
Phân loại theo màu sắc:
Bắp vàng (ngô tẻ):
Loại bắp phổ biến nhất ở Việt Nam, chiếm hơn 80% diện tích gieo trồng.
Đặc điểm của bắp vàng:
- Màu sắc: Hạt có màu vàng tươi, lõi màu trắng.
- Vị: Vị ngọt nhẹ, bùi bùi.
- Kích thước: Hạt to, mẩy.
Thành phần dinh dưỡng: Chứa nhiều tinh bột, protein, chất xơ, vitamin và khoáng chất.
Ưu điểm:
- Năng suất cao: Bắp vàng là loại bắp có năng suất cao nhất trong các loại bắp, trung bình đạt từ 7-10 tấn/ha.
- Khả năng thích nghi rộng: Bắp vàng có khả năng thích nghi rộng với nhiều điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng khác nhau.
- Giá thành rẻ: Bắp vàng có giá thành rẻ hơn so với các loại bắp khác như bắp nếp, bắp ngọt.
- Dễ trồng và chăm sóc: Bắp vàng là loại cây dễ trồng và chăm sóc, ít cần đầu tư về kỹ thuật.
Công dụng:
- Thức ăn gia súc: Bắp vàng được sử dụng chủ yếu làm thức ăn gia súc, cung cấp nguồn dinh dưỡng dồi dào cho vật nuôi.
- Chế biến bột bắp: Bột bắp được làm từ hạt bắp vàng, được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp thực phẩm như sản xuất bánh kẹo, mì gói, nước tương,…
- Bỏng ngô (bắp nổ): Bắp vàng được sử dụng để chế biến bỏng ngô, một món ăn vặt được nhiều người yêu thích.
- Dầu bắp: Dầu bắp được chiết xuất từ hạt bắp vàng, được sử dụng trong nấu ăn và chế biến thực phẩm.
- Siro bắp: Siro bắp được làm từ tinh bột bắp, được sử dụng trong sản xuất nước ngọt, kẹo bánh,…
- Ethanol: Ethanol được sản xuất từ tinh bột bắp, được sử dụng làm nhiên liệu sinh học và trong sản xuất hóa chất.
Ngô nếp (bắp trắng):
Hạt bắp nếp có màu trắng ngà, dẻo thơm, bùi bùi. Loại bắp này thường được luộc, nướng ăn trực tiếp hoặc làm xôi, chè, bánh. Bắp nếp cũng được sử dụng để chế biến một số món ăn đặc sản như bánh nếp nướng, rượu nếp, cốm,…
Đặc điểm của bắp nếp:
- Màu sắc: Hạt có màu trắng ngà, lõi màu trắng.
- Vị: Vị ngọt thanh, dẻo thơm.
- Kích thước: Hạt nhỏ hơn so với bắp vàng.
Thành phần dinh dưỡng: Chứa nhiều tinh bột, protein, chất xơ, vitamin và khoáng chất.
Ưu điểm:
- Hương vị thơm ngon: Bắp nếp có hương vị thơm ngon, dẻo bùi đặc trưng, được nhiều người yêu thích.
- Giá trị dinh dưỡng cao: Bắp nếp chứa nhiều dưỡng chất có lợi cho sức khỏe như vitamin A, B, E, chất xơ,…
- Dễ chế biến: Bắp nếp có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon như xôi, chè, bắp luộc, bắp nướng,…
- Có giá trị kinh tế cao: Bắp nếp được nhiều người ưa chuộng, có giá thành cao hơn so với bắp vàng.
Công dụng:
- Làm xôi: Xôi là món ăn truyền thống được làm từ bắp nếp, thường được sử dụng trong các dịp lễ Tết, cúng bái,…
- Nấu chè: Bắp nếp có thể được nấu thành nhiều loại chè ngon như chè bắp, chè bưởi, chè khoai môn,…
- Luộc, nướng: Bắp nếp luộc hoặc nướng là món ăn vặt được nhiều người yêu thích, đặc biệt là trẻ em.
- Bánh kẹo: Bắp nếp được sử dụng làm nguyên liệu để sản xuất một số loại bánh kẹo như bánh nếp, bánh cốm,…
- Rượu nếp: Rượu nếp là một thức uống truyền thống được làm từ bắp nếp, có hương vị thơm ngon và nồng độ cồn cao.
Bắp ngọt
Hạt bắp ngọt có màu vàng hoặc trắng, có vị ngọt tự nhiên cao hơn so với bắp vàng và bắp nếp. Loại bắp này thường được luộc, nướng, xào hoặc ăn kèm với salad. Bắp ngọt cũng được sử dụng để chế biến một số món ăn như sữa bắp, sinh tố bắp, kem bắp,…
Đặc điểm của bắp ngọt:
- Màu sắc: Hạt có màu vàng tươi hoặc trắng, lõi màu trắng.
- Vị: Vị ngọt tự nhiên cao hơn so với bắp vàng và bắp nếp.
- Kích thước: Hạt to, mẩy.
Thành phần dinh dưỡng: Chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất xơ, ít tinh bột hơn so với bắp vàng và bắp nếp.
Ưu điểm:
- Vị ngọt tự nhiên: Bắp ngọt có vị ngọt tự nhiên, thanh mát, được nhiều người yêu thích.
- Giàu dinh dưỡng: Bắp ngọt chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất xơ có lợi cho sức khỏe.
- Ít calo: Bắp ngọt chứa ít calo hơn so với bắp vàng và bắp nếp, phù hợp cho người ăn kiêng.
- Dễ chế biến: Bắp ngọt có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon như luộc, nướng, xào, salad,…
Công dụng:
- Ăn trực tiếp: Bắp ngọt có thể ăn trực tiếp khi luộc, nướng hoặc xào.
- Làm sinh tố, sữa bắp: Bắp ngọt có thể được xay sinh tố hoặc nấu sữa bắp, là thức uống thơm ngon và bổ dưỡng.
- Salad: Bắp ngọt có thể được thêm vào salad để tăng thêm hương vị và dinh dưỡng.
- Bánh kẹo: Bắp ngọt được sử dụng làm nguyên liệu để sản xuất một số loại bánh kẹo.
Ngoài ra, còn có một số loại bắp khác ít phổ biến hơn như bắp tím, bắp mini, bắp cầu vồng,… Mỗi loại bắp đều có những đặc điểm và hương vị riêng biệt, phù hợp với những mục đích sử dụng khác nhau.
Phân loại theo thời gian sinh trưởng:
- Bắp sinh trưởng ngắn (vụ đông): Thời gian sinh trưởng từ 90-100 ngày, thích hợp trồng ở các tỉnh phía Bắc và một số vùng ở miền Trung. Loại bắp này có ưu điểm là ít chịu ảnh hưởng bởi sâu bệnh, cho năng suất cao và có thể trồng xen canh với các cây trồng khác. Một số giống bắp sinh trưởng ngắn phổ biến ở Việt Nam bao gồm: MX1, MX4, LV1,…
- Bắp sinh trưởng trung bình: Thời gian sinh trưởng từ 100-120 ngày, thích hợp trồng ở nhiều vùng sinh thái trên cả nước. Loại bắp này có năng suất cao, chất lượng tốt và có thể trồng nhiều vụ trong năm. Một số giống bắp sinh trưởng trung bình phổ biến ở Việt Nam bao gồm: VN1, VN2, MD1,…
- Bắp sinh trưởng dài: Thời gian sinh trưởng từ 120-150 ngày, thích hợp trồng ở các tỉnh phía Nam. Loại bắp này có năng suất cao, hạt to, bùi và có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nhau. Một số giống bắp sinh trưởng dài phổ biến ở Việt Nam bao gồm: Mỹ 2, Mỹ 4, LP1,…
Giới thiệu một số giống bắp (ngô) tiêu biểu
Bắp lai đơn LVN10:
Đặc điểm:
- Sinh trưởng ngắn (100-120 ngày)
- Năng suất cao (7-8 tấn/ha)
- Chịu hạn tốt
- Thích hợp trồng ở nhiều vụ (đông xuân, xuân hè, hè thu)
- Hạt vàng, vị ngọt nhẹ
- Dễ trồng, ít sâu bệnh
Lợi ích:
- Cung cấp nguồn thức ăn gia súc dồi dào
- Chế biến bột bắp, bỏng ngô
- Làm thức ăn cho người
Bắp nếp lai ADI668:
Đặc điểm:
- Hạt trắng ngà, dẻo thơm
- Năng suất cao (8-9 tấn/ha)
- Sinh trưởng ngắn (100-110 ngày)
- Chịu hạn tốt
- Thích hợp trồng ở vụ đông xuân
- Dễ trồng, ít sâu bệnh
Lợi ích:
- Làm xôi, chè, bánh
- Ăn tươi
- Chế biến bột bắp
Bắp ngọt SSV18:
Đặc điểm:
- Hạt vàng, vị ngọt đậm
- Sinh trưởng ngắn (90-100 ngày)
- Năng suất cao (7-8 tấn/ha)
- Chịu hạn tốt
- Thích hợp trồng ở vụ đông xuân
- Dễ trồng, ít sâu bệnh
Lợi ích:
- Ăn tươi
- Làm sinh tố, sữa bắp
- Chế biến salad
Ngoài ra, còn có một số giống bắp tiêu biểu khác như:
- Bắp nếp lai MX1: Hạt trắng ngà, dẻo thơm, năng suất cao, thích hợp trồng ở vụ đông xuân.
- Bắp vàng lai Mỹ 2: Hạt vàng to, vị ngọt nhẹ, năng suất cao, thích hợp trồng ở vụ xuân hè.
- Bắp nếp lai HN88: Hạt trắng ngà, dẻo thơm, vị ngọt đậm, thích hợp trồng ở vụ đông xuân.
- Bắp nữ hoàng đỏ, bắp đa sắc, bắp chuyển gen GMO…
- Các công ty giống uy tín trên thị trường như: Vinaseed, Syngenta, East-West Seed, Giống cây trồng Miền Nam…
Lựa chọn giống bắp phù hợp:
- Mục đích sử dụng: Bắp lấy hạt, bắp ngọt, bắp nếp,…
- Điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng: Khả năng thích nghi của giống bắp với điều kiện địa phương.
- Nhu cầu dinh dưỡng của cây: Lượng phân bón, nước tưới cần thiết cho từng giống bắp.
- Khả năng chống chịu sâu bệnh: Chọn giống bắp có khả năng chống chịu tốt với các loại sâu bệnh phổ biến trong khu vực.
Như vậy, bài viết đã giới thiệu một số giống bắp phổ biến được trồng ở Việt Nam. Mỗi loại bắp đều có những đặc điểm và công dụng riêng, góp phần tạo nên sự đa dạng và phong phú cho nền ẩm thực Việt Nam. Việc lựa chọn giống bắp nào để trồng phụ thuộc vào nhiều yếu tố như điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng, mục đích sử dụng và sở thích cá nhân. Hy vọng những thông tin trong bài viết này sẽ giúp ích cho bạn đọc trong việc lựa chọn và sử dụng bắp hiệu quả.
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
- Shopee: https://shopee.vn/shop/87096923
