Cà phê bị bạc lá: Nguyên nhân và cách khắc phục

Cà phê bị bạc lá
21
Th12

Trong quá trình canh tác, cây cà phê thường xuyên đối mặt với nhiều loại bệnh hại, trong đó tình trạng bạc lá là vấn đề khá phổ biến, gây ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng sản phẩm. Hiện tượng bạc lá không chỉ làm lá cây mất màu xanh tự nhiên mà còn làm giảm khả năng quang hợp, khiến cây suy yếu và dễ bị tấn công bởi các loại sâu bệnh khác.
Vậy nguyên nhân nào gây ra hiện tượng bạc lá ở cây cà phê? Làm thế nào để khắc phục và ngăn chặn hiệu quả tình trạng này? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây

Nguyên nhân dinh dưỡng gây bạc lá trên cây cà phê

  • Thiếu đạm (Nitơ – N): Đạm là nguyên tố quan trọng giúp hình thành diệp lục, duy trì màu xanh lá và thúc đẩy quá trình quang hợp. Biểu hiện thiếu đạm: Lá già nhạt màu, chuyển vàng bạc đồng đều từ đầu đến gốc, cây sinh trưởng kém, cành nhỏ và lá rụng sớm.
  • Thiếu kali (K): Kali tăng cường khả năng vận chuyển chất dinh dưỡng và nước, đồng thời giúp cây chống chịu hạn, bệnh tật. Biểu hiện thiếu kali: Mép và chóp lá bị cháy hoặc vàng bạc, lá già rụng sớm, cây giảm khả năng chịu hạn, dễ bị sâu bệnh tấn công.
  • Thiếu magie (Mg): Magie là thành phần cấu tạo nên diệp lục, giúp cây quang hợp hiệu quả. Biểu hiện thiếu magie: Lá bạc màu ở phần thịt lá, các gân lá vẫn xanh (hiện tượng gân xanh), tình trạng bạc màu thường xảy ra ở lá già trước.
  • Thiếu vi lượng (Sắt, Kẽm, Bo): Sắt và kẽm hỗ trợ quá trình hình thành enzyme và tổng hợp chất diệp lục. Bo ảnh hưởng đến sự phân chia tế bào, phát triển đọt non và lá. Biểu hiện thiếu vi lượng:
    • Sắt (Fe): Lá vàng bạc, đặc biệt ở lá non, trong khi gân lá vẫn xanh.
    • Kẽm (Zn): Lá bị nhỏ lại, mép lá nhăn nheo và mất màu xanh tự nhiên.
    • Bo (B): Lá non vàng nhạt, khô mép và dễ biến dạng.
  • Đất thoái hóa và mất cân bằng dinh dưỡng: Đất canh tác lâu năm bị rửa trôi chất dinh dưỡng hoặc tích tụ chất độc (do bón phân hóa học quá mức). Đất chua (pH < 5) khiến rễ cây không hấp thụ được các chất dinh dưỡng quan trọng như đạm, kali, magie.

Cách khắc phục tình trạng bạc lá do thiếu dinh dưỡng

Khắc phục thiếu đạm: Bổ sung phân đạm (Nitơ):

  • Sử dụng các loại phân chứa đạm như Ure, SA (Sunfat Amon) với liều lượng phù hợp.

Bón định kỳ theo từng giai đoạn sinh trưởng của cây:

  • Giai đoạn phát triển cành lá: Tăng cường lượng đạm.
  • Giai đoạn tạo quả: Giảm đạm, tăng kali.

Kết hợp phân hữu cơ: Sử dụng phân chuồng hoai mục hoặc phân hữu cơ vi sinh để bổ sung đạm tự nhiên và duy trì độ phì nhiêu của đất.

Khắc phục thiếu kali: Bổ sung phân kali:

  • Sử dụng phân Kali Clorua (KCl), Kali Sunfat (K2SO4) hoặc NPK có hàm lượng kali cao.
  • Phun bổ sung phân bón lá chứa kali để phục hồi nhanh.

Thời điểm bón:

  • Bón kali vào giai đoạn ra hoa và nuôi quả để tăng khả năng chịu hạn và hạn chế bạc lá.

Khắc phục thiếu magie: Bón phân giàu magie:

  • Sử dụng phân Magie Sunfat (MgSO4) hoặc Dolomite để bổ sung magie và cải thiện pH đất.
  • Phun bổ sung phân bón lá chứa magie: Giúp phục hồi nhanh tình trạng lá bạc và cải thiện quang hợp.

Khắc phục thiếu vi lượng: Bổ sung các loại phân vi lượng:

  • Sử dụng phân vi lượng tổng hợp hoặc phân bón lá chứa Sắt (Fe), Kẽm (Zn), Bo (B), v.v.

Cải thiện đất:

  • Bổ sung vôi bột hoặc Dolomite để nâng pH đất, tăng khả năng hấp thụ vi lượng.

Khắc phục đất thoái hóa, mất cân bằng dinh dưỡng

Cải tạo đất:

  • Bổ sung phân hữu cơ (phân chuồng, phân xanh, phân vi sinh) giúp tăng độ tơi xốp và dinh dưỡng lâu dài.
  • Phủ gốc bằng rơm rạ, lá cây để giảm xói mòn và cải thiện độ mùn.

Điều chỉnh pH đất:

  • Bón vôi bột (CaCO3) hoặc Dolomite định kỳ (200–500 kg/ha tùy mức độ chua) để nâng pH đất về mức 5.5–6.5.

Nguyên nhân sâu, bệnh lý khiến cà phê bị bạc lá

Sâu hại gây bạc lá trên cây cà phê

Sâu vẽ bùa (Phyllocnistis spp.)

Sâu vẽ bùa tấn công bằng cách ăn vào mặt dưới lá, tạo ra những đường vẽ màu trắng hoặc trong suốt trên bề mặt lá. Những vết này làm lá mất diệp lục, dẫn đến bạc lá.

Biểu hiện:

  • Lá cà phê có những đường vẽ ngoằn ngoèo, ban đầu có màu trắng sau chuyển sang màu bạc.
  • Lá bị rách hoặc héo, cây suy yếu nếu sâu phát triển mạnh.

Cách khắc phục:

  • Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV):
  • Phun thuốc có thành phần như Abamectin hoặc Spinosad để diệt sâu vẽ bùa.

Cắt tỉa lá bệnh:

  • Cắt bỏ các lá bị sâu tấn công để giảm nguồn bệnh.
  • Xử lý đất và môi trường xung quanh:
  • Đảm bảo vệ sinh vườn cà phê, dọn sạch cỏ và tàn dư cây trồng để giảm nơi trú ẩn của sâu.

Sâu đục thân (Hypothenemus hampei)

Sâu đục thân là một trong những loại sâu gây hại phổ biến trong vườn cà phê. Mặc dù chúng chủ yếu tấn công quả cà phê, nhưng sâu non có thể gây hại cho lá khi chúng phát triển trong thân cây và phá hủy các mạch dẫn dinh dưỡng. Biểu hiện:

  • Lá bị bạc màu, khô cằn và rụng sớm.
  • Cây sinh trưởng yếu, năng suất giảm.

Cách khắc phục:

Phun thuốc trừ sâu: Sử dụng thuốc trừ sâu có chứa thành phần như Cypermethrin, Lambda-cyhalothrin để diệt trừ sâu đục thân.

Tạo môi trường sạch sẽ: Dọn dẹp tàn dư cây trồng, quả cà phê rơi vãi để giảm nơi trú ngụ của sâu.

Kiểm soát mật độ trồng: Trồng cây cà phê với mật độ hợp lý, giúp giảm sự phát triển của sâu hại.

Bệnh lý gây bạc lá trên cây cà phê

Bệnh thán thư (Colletotrichum kahawae)

Bệnh thán thư do nấm Colletotrichum gây ra, ảnh hưởng đến lá, quả và cành cà phê. Nấm phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt, mưa nhiều.

Biểu hiện:

  • Lá xuất hiện các vết đen, xung quanh vết bệnh có viền màu vàng hoặc bạc. Lá bị rụng sớm, làm cây suy yếu.
  • Quả cà phê cũng có thể bị ảnh hưởng, làm giảm năng suất.

Cách khắc phục:

  • Phun thuốc diệt nấm: Sử dụng thuốc trừ nấm chứa Mancozeb, Copper oxychloride, hoặc Thiophanate-methyl để kiểm soát bệnh.
  • Cắt tỉa cành, lá bệnh: Cắt bỏ các cành, lá bị nhiễm bệnh để ngừng sự lây lan của nấm.
  • Tăng cường thoáng mát cho vườn: Cải thiện độ thoáng mát cho vườn cà phê, tránh độ ẩm quá cao bằng cách cắt tỉa cây và sử dụng biện pháp che phủ đất hợp lý.

Bệnh nấm hồng (Cercospora spp.)

Bệnh do nấm Cercospora gây ra, có thể ảnh hưởng đến lá cà phê trong mùa mưa. Biểu hiện:

  • Lá xuất hiện những đốm màu vàng sáng, sau đó chuyển thành đen hoặc bạc, gây bạc màu lá, giảm khả năng quang hợp.
  • Lá bị bệnh rụng sớm, cây sẽ không phát triển mạnh.

Cách khắc phục:

  • Phun thuốc nấm: Phun các loại thuốc nấm phổ biến như Copper oxychloride, Mancozeb, hoặc Difenoconazole để phòng ngừa và trị bệnh.
  • Tăng cường chăm sóc cây: Cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây, đặc biệt là kali và magie, để tăng sức chống chịu với bệnh.
  • Quản lý độ ẩm: Giảm độ ẩm trong vườn bằng cách tỉa bớt các cây che bóng và cây cỏ dại, giúp cải thiện khả năng thoát nước và giảm nguy cơ phát sinh bệnh.

Bệnh phấn trắng (Oidium spp.)

Phấn trắng do nấm Oidium gây ra, ảnh hưởng đến bề mặt lá, làm lá bị bạc và khô. Biểu hiện:

  • Lá có lớp phấn trắng trên bề mặt, sau đó chuyển sang màu bạc, khô và rụng sớm.

Cách khắc phục:

  • Phun thuốc nấm: Dùng thuốc diệt nấm như Sulfur, Triadimefon để xử lý bệnh phấn trắng.
  • Cải thiện không gian trồng: Tạo khoảng cách hợp lý giữa các cây để tăng độ thoáng khí, giảm độ ẩm và ngăn ngừa sự phát triển của nấm.

Việc nhận diện đúng nguyên nhân và áp dụng các biện pháp phòng trừ phù hợp là yếu tố then chốt để bảo vệ vườn cà phê khỏe mạnh và đạt năng suất cao. Hy vọng rằng, với những chia sẻ trong bài viết, bà con sẽ có thêm giải pháp hữu ích để chăm sóc cây cà phê hiệu quả hơn, hướng đến một vụ mùa bội thu và bền vững.
Nếu bạn còn thắc mắc hoặc cần hỗ trợ chi tiết hơn, hãy liên hệ ngay để được tư vấn và giải đáp kịp thời.

 

⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:

Đức Nghĩa