Category Archives: CÂY ĂN QUẢ

Từ ngày 25 trở đi sau trồng, cây dưa lưới bắt đầu chuyển từ sinh trưởng thân lá sang giai đoạn phân hóa sinh sản. Đây là giai đoạn quan trọng nhất để quyết định cây có ra đúng hoa cái hay không, tỷ lệ đậu trái cao hay thấp và liệu trái có giữ ổn định sau thụ phấn hay rụng sớm. Nếu như ở giai đoạn cây con và sinh khối, đạm đóng vai trò dẫn dắt phát triển, thì đến giai đoạn này, bộ dinh dưỡng cần chuyển trọng tâm sang Lân – Kali – Bo và các yếu tố vi lượng hỗ trợ phân hóa sinh sản. Mọi sai sót trong phối phân – nhất là dư đạm, thiếu Bo hoặc mất cân đối EC – đều có thể dẫn tới hiện tượng hoa không trổ, đậu trái yếu hoặc rụng que diêm hàng loạt. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn cách phối phân chi tiết cho giai đoạn ra hoa – đậu trái, tập trung vào ba nguyên tắc: đủ dưỡng – đúng thời – cân bằng EC, đồng thời chỉ rõ cách nhận biết cây đang phản ứng tốt hay đang gặp vấn đề dinh dưỡng.

Sau khi cây dưa lưới đã bén rễ và ổn định vị trí trồng (thường từ ngày thứ 10 trở đi), cây sẽ bước vào giai đoạn phát triển sinh khối – tức là thời kỳ kéo thân, mở tán, hình thành bộ lá khỏe để chuẩn bị cho giai đoạn ra hoa – nuôi trái về sau. Đây là thời điểm quan trọng để xây dựng “nền móng dinh dưỡng” cho cả chu kỳ. Nếu phối phân đúng ở giai đoạn này, cây sẽ phát triển thân lá cân đối, bộ rễ ăn sâu – lá non xanh bóng – thân đứng vững và đọt phát triển liên tục. Ngược lại, nếu thiếu cân đối hoặc sử dụng phân sai cách, cây dễ bị “lùn sinh lý”, ngọn thắt lại, lá mỏng, màu nhạt hoặc lệch phát triển giữa thân và tán. Với hệ thống tưới nhỏ giọt bằng phân đơn, việc thiết kế công thức phối trộn hợp lý, theo dõi sát EC – pH và nhận diện đúng phản ứng sinh lý của cây là những yếu tố then chốt để đạt được hiệu quả cao nhất trong giai đoạn phát triển sinh khối.

Từ ngày 65 trở đi, cây dưa lưới không còn phát triển thêm về khối lượng trái mà bắt đầu bước vào giai đoạn “hoàn thiện chất lượng bên trong” – tức là tích lũy đường, làm vỏ và ổn định mùi vị. Đây là giai đoạn cực kỳ quan trọng nhưng cũng rất dễ […]

Làm luống và phủ bạt là hai bước quan trọng ngay sau khi hoàn tất khâu xử lý đất trong quy trình trồng dưa lưới truyền thống. Đây không chỉ là thao tác mang tính hình thức mà còn đóng vai trò quyết định trong việc định hình không gian trồng, quản lý ẩm độ, thoát nước và kiểm soát cỏ dại. Nếu làm luống sai kỹ thuật hoặc phủ bạt không đúng thời điểm, cây dưa có thể gặp nhiều bất lợi ngay từ giai đoạn đầu – như rễ bị ngộp nước, cỏ cạnh tranh dinh dưỡng, hoặc sâu bệnh phát sinh từ môi trường đất ẩm.

Sau giai đoạn ươm cây con thành công, việc trồng ra luống là bước chuyển quan trọng quyết định khả năng bén rễ, phục hồi và phát triển đồng đều của cả vườn dưa. Dù là giống khỏe hay giá thể tốt đến đâu, nếu thao tác trồng sai kỹ thuật – đặt nghiêng bầu, trồng quá sâu, ép đất quá chặt hoặc tưới nước không đúng cách – cây rất dễ bị sốc, chậm lớn, thậm chí chết ngọn ngay trong những ngày đầu.

Giai đoạn đầu sau khi trồng là thời điểm nhạy cảm nhất trong suốt chu kỳ sinh trưởng của cây dưa lưới. Đây không chỉ là lúc cây cần phục hồi sau khi bị sang chậu, chuyển đất hay tác động từ môi trường, mà còn là giai đoạn thiết lập bộ khung phát triển đầu tiên – nơi rễ bắt đầu ăn sâu, chồi bắt đầu bung mạnh, và thân chính được định hình cho những bước phát triển tiếp theo. Bài viết sau sẽ trình bày chi tiết các bước phục hồi và kỹ thuật tạo thân chính trong 15 ngày đầu – giai đoạn được ví như “đặt nền móng” cho cả vụ mùa dưa lưới.

Rất nhiều trường hợp cây con đang phát triển tốt bỗng nhiên rũ ngọn, vàng thân hoặc đứng phát triển mà không rõ lý do. Khi nhổ lên kiểm tra, rễ đã thối nhũn hoặc đen khô, mất lông hút – đó chính là dấu hiệu điển hình của bệnh thối rễ. Đây là một trong những bệnh âm thầm nhưng gây thiệt hại lớn, đặc biệt nguy hiểm nếu xảy ra trong giai đoạn cây con – khi hệ rễ còn non yếu. Tác nhân chính gây bệnh thường là các loài nấm đất như Pythium, Fusarium, Rhizoctonia, tồn tại sẵn trong giá thể, nước tưới hoặc mùn hữu cơ chưa phân hủy. Bệnh có thể lan nhanh trong điều kiện ẩm độ cao, giá thể bí hơi và việc xử lý sai cách ở giai đoạn đầu dễ dẫn đến chết cây hàng loạt hoặc cây sống sót nhưng chậm phát triển, giảm năng suất về sau.

Khi cây dưa lưới bước sang ngày thứ 25 sau trồng, giai đoạn sinh trưởng mạnh mẽ về thân – lá dần kết thúc, nhường chỗ cho một giai đoạn mang tính “chuyển giao sinh lý” cực kỳ quan trọng: ra hoa – đậu trái. Ở thời điểm này, cây bắt đầu phân hóa mầm hoa cái, bung nụ và chuẩn bị thụ phấn. Nếu không điều chỉnh phân bón kịp thời, cây sẽ tiếp tục phát triển ngọn – lá, gây mất cân bằng dinh dưỡng, làm giảm tỷ lệ hoa cái hoặc khiến hoa rụng sớm sau đậu.
Vì vậy, đây là giai đoạn không còn nuôi cây để lớn, mà là nuôi cây để sinh sản. Việc phối hợp đúng công thức NPK, bổ sung vi lượng như Bo – Canxi – Kẽm và kiểm soát đạm chặt chẽ sẽ là yếu tố quyết định khả năng giữ trái, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng lưới sau này.

Giai đoạn tiếp theo – từ ngày 40 đến 65 sau trồng – là lúc trái bắt đầu lớn mạnh, tích lũy chất khô, hình thành lưới và tăng dần độ ngọt. Đây cũng chính là giai đoạn quyết định chất lượng thương phẩm cuối cùng: trái có tròn đều không, vỏ có cứng không, thịt có giòn ngọt hay nhạt mềm. Để đạt được những tiêu chí đó, việc bón phân không thể làm theo quán tính từ giai đoạn trước. Lúc này, cây không còn cần đạm để phát triển thân lá, mà cần siết đạm – tăng kali – bổ sung vi lượng hợp lý, nhằm dồn dinh dưỡng vào trái, thúc đẩy quá trình tạo đường, làm cứng mô vỏ và hoàn thiện hương vị.

Khi tán lá bị tổn thương bởi các bệnh như thán thư, đốm lá hay cháy lá, cây không chỉ suy yếu mà còn nuôi trái kém, dẫn đến trái nhỏ, vân kém hoặc chậm ngọt.

Ba bệnh hại này thường xuất hiện từ giai đoạn giữa vụ trở đi, âm thầm lan rộng từ lá gốc lên lá giữa – nếu không phát hiện và xử lý kịp thời, toàn bộ tán lá có thể bị rút dưỡng nhanh chóng. Đặc biệt trong điều kiện nhà màng ẩm, ánh sáng yếu hoặc tưới không đúng cách, đây là nhóm bệnh dễ tái phát và lan rộng nhất.