Phân bón là yếu tố quan trọng quyết định năng suất và chất lượng cây trồng. Trong đó, Phân Amoni Sunphat (SA – (NH₄)₂SO₄) là một trong những loại phân Đạm phổ biến nhất, cung cấp đồng thời Nitơ (N) và Lưu huỳnh (S). Vậy Phân Amoni Sunphat có đặc điểm gì? Những ưu, nhược điểm của nó ra sao? Cây trồng nào phù hợp và cách sử dụng như thế nào để đạt hiệu quả tối ưu? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này!
1️⃣ Giới thiệu về Phân Amoni Sunphat (SA – (NH₄)₂SO₄)
🔹 Phân Amoni Sunphat là gì?
Phân Amoni Sunphat (SA – (NH₄)₂SO₄) là một trong những loại phân Đạm vô cơ phổ biến nhất trong nông nghiệp. Loại phân này cung cấp đồng thời hai nguyên tố thiết yếu cho cây trồng:
Nitơ (N) dạng Amoni (NH₄⁺) giúp cây sinh trưởng mạnh, tăng sinh khối, phát triển lá và thân.
Lưu huỳnh (S) hỗ trợ tổng hợp protein, enzyme, giúp cây hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn, cải thiện chất lượng nông sản.
Phân Amoni Sunphat thích hợp cho nhiều loại cây trồng, đặc biệt là các loại cây cần nhiều Lưu huỳnh như cây lúa, cây công nghiệp (cao su, hồ tiêu), rau xanh và cây ăn trái.
🔹 Thành phần chính của Phân Amoni Sunphat
Nitơ (N) dạng Amoni (NH₄⁺) – 21%
- Cung cấp nguồn Đạm dễ hấp thụ, giúp cây phát triển nhanh trong giai đoạn sinh trưởng thân lá.
- Ít bị rửa trôi hơn Nitrat (NO₃⁻), thích hợp với đất có độ ẩm cao.
Lưu huỳnh (S) – 24%
- Giúp tổng hợp axit amin, protein và enzyme cần thiết cho cây.
- Tăng cường khả năng hấp thụ Đạm, giúp cây sử dụng Nitơ hiệu quả hơn.
- Cải thiện chất lượng nông sản, giúp hạt chắc hơn, rau củ có màu sắc đẹp hơn.
Phân Amoni Sunphat không chứa Lân (P) hay Kali (K), do đó thường được kết hợp với các loại phân khác để cung cấp dinh dưỡng đầy đủ cho cây trồng.
🔹 Tính chất vật lý & hóa học
Màu sắc & dạng tồn tại
- Dạng tinh thể hoặc hạt nhỏ màu trắng, trắng ngà hoặc hơi xanh (tùy theo nguồn sản xuất).
- Dễ bảo quản, không bị vón cục khi lưu trữ trong điều kiện khô ráo.
Khả năng tan trong nước
- Tan tốt trong nước, cây hấp thu nhanh.
- Ít bị rửa trôi hơn so với Ure và Nitrat, giúp duy trì lượng Đạm trong đất lâu hơn.
Ảnh hưởng đến pH đất
- Có tính axit nhẹ, khi phân hủy có thể làm giảm pH đất (làm đất chua hơn).
- Thích hợp với đất kiềm hoặc đất trung tính, nhưng nếu dùng lâu dài trên đất chua cần bón vôi để trung hòa pH.
Tương tác với các loại phân bón khác
- Kết hợp tốt với phân Lân (P) và Kali (K) để bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho cây.
- Không nên trộn trực tiếp với vôi vì có thể làm giảm hiệu quả của phân bón.
🔹 Nguồn gốc & quá trình sản xuất
Tổng hợp công nghiệp
Phân Amoni Sunphat chủ yếu được sản xuất theo phương pháp tổng hợp từ:
💡 Khí Amoniac (NH₃) và Axit Sunphuric (H₂SO₄) → Phản ứng tạo thành tinh thể (NH₄)₂SO₄.
Nguồn tự nhiên: Được khai thác từ quặng khoáng thiên nhiên chứa Amoni Sunphat. Một số nguồn SA cũng có thể thu hồi từ quá trình xử lý khí thải công nghiệp.
Các quốc gia sản xuất lớn: Các nước xuất khẩu lớn Trung Quốc, Nga, Mỹ, Nhật Bản. Ở Việt Nam, phân Amoni Sunphat chủ yếu là hàng nhập khẩu hoặc sản xuất trong nước từ các nhà máy hóa chất lớn.
2️⃣ Đánh giá ưu & nhược điểm của Phân Amoni Sunphat (SA – (NH₄)₂SO₄)
Phân Amoni Sunphat là một trong những loại phân Đạm phổ biến nhất do khả năng cung cấp đồng thời cả Nitơ và Lưu huỳnh, giúp cây trồng phát triển mạnh và nâng cao chất lượng nông sản. Tuy nhiên, cũng như các loại phân bón khác, SA có những ưu điểm vượt trội nhưng cũng tồn tại một số nhược điểm cần lưu ý khi sử dụng.
✅ Ưu điểm của Phân Amoni Sunphat
Cung cấp Nitơ (N) giúp cây sinh trưởng mạnh
- Phân Amoni Sunphat chứa 21% Nitơ (N) dạng Amoni (NH₄⁺) – một dạng Nitơ cây có thể hấp thụ dễ dàng.
- NH₄⁺ giúp cây phát triển thân, lá nhanh chóng, đặc biệt phù hợp trong giai đoạn sinh trưởng.
- So với Ure hoặc Nitrat, NH₄⁺ ít bị rửa trôi hơn, giúp duy trì lượng Nitơ trong đất lâu hơn.
Bổ sung Lưu huỳnh (S) giúp cây tổng hợp protein và enzyme, cải thiện chất lượng nông sản
- Với 24% lưu huỳnh (S), SA không chỉ giúp cây hấp thụ Đạm tốt hơn mà còn hỗ trợ tổng hợp axit amin, protein, enzyme, cải thiện quá trình trao đổi chất.
- Lưu huỳnh rất quan trọng với cây lấy hạt và rau màu, giúp tăng chất lượng nông sản, tạo mùi vị đặc trưng (như hành, tỏi, cải bắp…).
- Với cây công nghiệp như cao su, hồ tiêu, cà phê, Lưu huỳnh giúp tăng năng suất và cải thiện phẩm chất sản phẩm.
Ít bị bay hơi và rửa trôi hơn so với các loại phân Đạm khác
- So với Ure (CO(NH₂)₂), SA ít bay hơi hơn do có tính ổn định cao.
- NH₄⁺ trong SA gắn kết tốt với đất, giảm nguy cơ bị rửa trôi như Nitrat (NO₃⁻).
- Điều này giúp tiết kiệm chi phí phân bón và tăng hiệu quả sử dụng.
Thích hợp với đất kiềm, giúp điều chỉnh pH đất
- SA có tính axit nhẹ, do đó rất thích hợp với đất có pH cao (đất kiềm, đất giàu đá vôi).
- Khi sử dụng trên đất kiềm, SA giúp hạ pH, giúp cây hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn.
❌ Nhược điểm của Phân Amoni Sunphat
Gây chua đất nếu sử dụng lâu dài mà không có biện pháp cải tạo
- SA có tính axit, khi NH₄⁺ được cây hấp thu, nó làm giải phóng H⁺, dẫn đến giảm pH đất, làm đất chua hơn theo thời gian.
- Nếu sử dụng lâu dài trên đất trung tính hoặc đất chua, cần bổ sung vôi hoặc bón luân phiên với phân trung tính để tránh ảnh hưởng tiêu cực.
Không phù hợp với đất đã có độ pH thấp
- Đối với đất chua (pH < 5.5), SA có thể làm đất chua thêm, khiến cây khó hấp thụ dinh dưỡng và làm mất cân bằng hệ vi sinh vật trong đất.
- Khi sử dụng trên đất chua, cần kết hợp với vôi nông nghiệp để giữ pH đất ổn định.
Có thể làm mất cân bằng dinh dưỡng nếu không kết hợp với phân Lân (P) và Kali (K)
- SA chỉ cung cấp Nitơ và Lưu huỳnh, không chứa Lân (P) và Kali (K).
- Nếu chỉ bón SA mà không kết hợp các loại phân khác, cây có thể thiếu hụt Lân và Kali, ảnh hưởng đến quá trình ra hoa, kết trái.
Giải pháp: Kết hợp SA với phân Lân (Super Lân, DAP) và Kali (KCl, K₂SO₄) để đảm bảo cây phát triển toàn diện.
3️⃣ Loại cây trồng phù hợp sử dụng Phân Amoni Sunphat (SA – (NH₄)₂SO₄)
Phân Amoni Sunphat (NH₄)₂SO₄ là một trong những loại phân Đạm phổ biến nhất, cung cấp Nitơ (N) và Lưu huỳnh (S), giúp cây trồng phát triển mạnh mẽ, cải thiện năng suất và chất lượng nông sản. Tuy nhiên, không phải loại cây trồng nào cũng thích hợp với SA, vì đặc tính của phân này có thể tác động đến pH đất và nhu cầu dinh dưỡng của cây.
Loại cây trồng phù hợp với Phân Amoni Sunphat
✅ Cây lương thực (Lúa, ngô, lúa mì)
- Cây lương thực cần lượng lớn Nitơ để phát triển thân, lá và hình thành hạt.
- Lưu huỳnh (S) giúp tổng hợp protein, tăng chất lượng hạt, giúp hạt chắc, năng suất cao.
- SA đặc biệt phù hợp với lúa nước, vì NH₄⁺ có thể tồn tại lâu trong đất ngập nước mà không bị mất đi như NO₃⁻.
✅ Rau màu (Cải bắp, rau xanh, xà lách, bắp cải, hành, tỏi)
- Rau xanh cần nhiều Nitơ để phát triển thân lá.
- Lưu huỳnh giúp tăng mùi vị đặc trưng, rất quan trọng với hành, tỏi, bắp cải.
- Phân SA tan nhanh trong nước, giúp rau hấp thụ nhanh, phát triển mạnh mẽ.
✅ Cây công nghiệp dài ngày (Cà phê, hồ tiêu, cao su)
- Nitơ giúp cây phát triển bộ lá mạnh, kéo dài thời gian thu hoạch.
- Lưu huỳnh cải thiện chất lượng hạt cà phê, tiêu, giúp hạt chắc hơn, mùi vị đậm hơn.
- Cao su cần Lưu huỳnh để tăng cường khả năng tạo mủ, cải thiện năng suất.
✅ Cây ăn trái (Cam, quýt, xoài, sầu riêng, măng cụt)
- Lưu huỳnh giúp tăng cường hương vị, giúp trái cây có vị đậm đà hơn.
- Nitơ giúp cây ra lá mạnh, hỗ trợ quá trình quang hợp và nuôi trái.
- Lưu huỳnh có vai trò quan trọng trong tổng hợp axit amin, giúp trái có chất lượng tốt hơn.
📌 Lưu ý: Khi sử dụng SA cho cây ăn trái, cần giảm lượng bón vào giai đoạn cây chuẩn bị ra hoa để tránh làm rụng hoa, giảm đậu quả.
❌ Cây trồng không phù hợp với Phân Amoni Sunphat
⚠ Cây nhạy cảm với đất chua (cây họ đậu, chè, thuốc lá, mía)
- Cây họ đậu (đậu tương, lạc, đậu xanh) đã có khả năng cố định Đạm từ không khí, nên không cần nhiều Đạm từ phân bón.
- SA có tính axit, có thể làm giảm pH đất, ảnh hưởng đến cây trồng nhạy cảm với đất chua như chè, thuốc lá, mía.
- Cây họ đậu thích hợp với phân có pH trung tính hoặc kiềm hơn, như Super Lân hoặc phân vi sinh.
⚠ Cây không cần nhiều Lưu huỳnh (một số cây họ bầu bí, cây thân gỗ, cây lấy gỗ)
- Dưa leo, bí, bầu, mướp không cần nhiều Lưu huỳnh, SA có thể gây dư thừa và làm giảm năng suất.
- Cây lấy gỗ (keo, bạch đàn, xà cừ, lim, thông) cần Lân và Kali hơn là Đạm, nên không phù hợp với SA.
📌 Lưu ý: Nếu đất đã có độ pH thấp, nên tránh sử dụng SA thường xuyên hoặc cần kết hợp với bón vôi để tránh làm đất quá chua.
4️⃣ Cách sử dụng Phân Amoni Sunphat (SA – (NH₄)₂SO₄) hiệu quả
Phân Amoni Sunphat là một nguồn cung cấp Nitơ và Lưu huỳnh quan trọng, giúp cây sinh trưởng mạnh và cải thiện chất lượng nông sản. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả cao và tránh tác động tiêu cực đến đất, cần sử dụng đúng liều lượng, đúng thời điểm và kết hợp với các loại phân bón khác một cách hợp lý.
📌 Liều lượng & phương pháp bón
SA có thể được sử dụng theo hai phương pháp chính: bón lót và bón thúc, tùy theo loại cây trồng và mục đích sử dụng.
✅ Bón lót (Bón trước khi gieo trồng)
Mục đích: Cung cấp Nitơ và Lưu huỳnh ngay từ đầu, giúp cây con phát triển mạnh.
Cách thực hiện:
- Rải phân trực tiếp xuống đất rồi trộn đều trước khi gieo trồng.
- Có thể kết hợp với phân chuồng hoai mục hoặc phân Lân (P) để cải thiện hiệu quả hấp thu.
Liều lượng tham khảo:
- Lúa, ngô: 10-15kg SA/sào (1000m²).
- Rau màu: 8-12kg SA/sào.
- Cây công nghiệp, cây ăn trái: 0.5-1kg SA/gốc cây (tùy tuổi cây).
✅ Bón thúc (Bón trong quá trình sinh trưởng)
Mục đích: Cung cấp Đạm nhanh giúp cây phát triển thân lá, tăng hiệu suất quang hợp.
Cách thực hiện:
- Rải trực tiếp vào gốc cây hoặc hòa tan với nước để tưới (đặc biệt cho rau màu).
- Không nên bón phân trên lá để tránh cháy lá.
Liều lượng tham khảo:
- Lúa, ngô: 10-12kg SA/sào, chia làm 2-3 lần bón thúc.
- Rau màu: 5-10kg SA/sào, chia làm 2 lần bón/tháng.
- Cây ăn trái, cây công nghiệp: 1-2kg SA/gốc cây, bón trước khi cây bước vào giai đoạn sinh trưởng mạnh.
📌 Lưu ý quan trọng khi bón:
- Không bón khi trời mưa lớn để tránh rửa trôi dinh dưỡng.
- Bón cách gốc cây 10-15cm để tránh tổn thương rễ.
- Khi bón thúc cho cây ăn trái, giảm liều lượng khi cây sắp ra hoa để tránh ảnh hưởng đậu quả.
📌 Thời điểm bón thích hợp
✅ Giai đoạn phát triển thân lá
- Lúa, ngô, rau màu: Bón SA ngay từ đầu vụ để cây con phát triển nhanh, bộ rễ mạnh, lá xanh tốt.
- Cây công nghiệp (cà phê, hồ tiêu, cao su): Bón vào đầu mùa mưa để cây phát triển cành lá và tích lũy dinh dưỡng.
- Cây ăn trái: Bón vào giai đoạn cây đang ra lá non, giúp cây khỏe, tăng cường quang hợp.
⚠ Không nên bón sát thời điểm ra hoa
Tại sao? SA chứa nhiều Nitơ, nếu bón quá nhiều trong giai đoạn cây chuẩn bị ra hoa sẽ làm cây tăng trưởng thân lá mạnh, giảm khả năng ra hoa, đậu quả.
Giải pháp:
- Giảm bón SA khi cây bước vào giai đoạn ra hoa, tạo quả.
- Thay thế bằng phân Kali (K) để tăng chất lượng trái.
📌 Kết hợp với các loại phân khác để tăng hiệu quả
SA không chứa Lân (P) và Kali (K), vì vậy cần kết hợp với các loại phân khác để cây phát triển toàn diện.
✅ Kết hợp với phân Lân (P) để thúc đẩy ra rễ mạnh hơn
Phân Lân (Super Lân, DAP, MAP) giúp kích thích rễ phát triển khỏe mạnh, tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng.
Cách sử dụng:
- Bón Lân trước hoặc cùng với SA trong giai đoạn bón lót.
- Tỷ lệ khuyến nghị: 1 phần SA + 1 phần Super Lân.
✅ Bón cùng Kali (K) giúp cây phát triển cân đối, tăng chất lượng nông sản
Kali (K₂SO₄, KCl) giúp cây phát triển chắc khỏe, tăng đề kháng, tăng phẩm chất trái.
Cách sử dụng:
- Giảm SA, tăng Kali trong giai đoạn cây ra hoa, nuôi trái.
- Tỷ lệ khuyến nghị: 2 phần SA + 1 phần Kali (trước ra hoa), 1 phần SA + 2 phần Kali (sau đậu quả).
✅ Bón vôi định kỳ để trung hòa độ chua của đất
SA có tính axit, nếu bón lâu dài có thể làm đất chua hơn, ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
Cách sử dụng:
- Bón vôi 1 lần/năm để trung hòa pH, với liều lượng 100-150kg vôi/sào.
- Không bón vôi cùng lúc với SA, nên bón vôi trước hoặc sau 10-15 ngày.
5️⃣ Một số thương hiệu Phân Amoni Sunphat phổ biến tại Việt Nam
📌 Các thương hiệu uy tín tại Việt Nam:
- Phân bón Phú Mỹ (PVFCCo) – Amoni Sunphat chất lượng cao.
- Phân bón Bình Điền (Đầu Trâu) – SA phù hợp với cây công nghiệp.
- Phân bón Việt Nhật (JIC) – SA nhập khẩu, chất lượng ổn định.
- Phân bón Nga, Trung Quốc nhập khẩu – Dùng phổ biến trên thị trường.
Phân Amoni Sunphat là một trong những loại phân Đạm quan trọng nhất, cung cấp đồng thời Nitơ và Lưu huỳnh giúp cây trồng phát triển nhanh, cải thiện chất lượng nông sản. Tuy nhiên, cần sử dụng hợp lý để tránh làm chua đất và đảm bảo cân bằng dinh dưỡng cho cây.
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
