Bạn đang tìm kiếm một giải pháp bón phân an toàn, hiệu quả và thân thiện với môi trường cho khu vườn của mình? Phân compost chính là câu trả lời hoàn hảo dành cho bạn! Phân compost hay còn gọi là phân ủ hữu cơ, là sản phẩm được tạo thành từ quá trình phân hủy tự nhiên của các chất hữu cơ như thức ăn thừa, rau củ quả hỏng, lá cây, cỏ khô,… Dưới tác động của vi sinh vật, những nguyên liệu tưởng chừng như vô dụng lại được biến đổi thành nguồn dinh dưỡng vô giá cho đất và cây trồng.
Lợi ích của việc sử dụng phân compost
Đối với cây trồng:
- Cung cấp dinh dưỡng: Phân compost rất giàu chất dinh dưỡng thiết yếu cho cây trồng như đạm, lân và kali, giúp cây phát triển khỏe mạnh và tăng năng suất.
- Cải thiện cấu trúc đất: Phân compost giúp đất tơi xốp, giữ nước tốt hơn, hạn chế xói mòn và tăng khả năng trao đổi khí cho rễ cây.
- Kích thích vi sinh vật có lợi: Phân compost cung cấp môi trường sống lý tưởng cho các vi sinh vật có lợi trong đất, giúp ức chế sự phát triển của vi sinh vật gây hại và bảo vệ cây trồng khỏi bệnh tật.
- Giảm thiểu sử dụng phân bón hóa học: Phân compost là nguồn phân bón hữu cơ tự nhiên, giúp hạn chế sử dụng phân bón hóa học, bảo vệ môi trường và đảm bảo an toàn cho sức khỏe con người.
Đối với môi trường:
- Giảm thiểu rác thải: Ủ phân compost giúp biến rác thải hữu cơ thành nguồn phân bón hữu ích, hạn chế lượng rác thải chôn lấp gây ô nhiễm môi trường.
- Tái sử dụng tài nguyên: Phân compost giúp tái sử dụng các nguồn tài nguyên hữu cơ, góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.
- Giảm thiểu khí nhà kính: Quá trình ủ phân compost giúp giảm thiểu lượng khí nhà kính thải ra môi trường, đặc biệt là khí metan.
Ngoài ra, việc sử dụng phân compost còn mang lại một số lợi ích khác như:
- Tiết kiệm chi phí: Phân compost có thể tự ủ tại nhà với nguyên liệu dễ kiếm và chi phí thấp.
- Tăng cường giáo dục cộng đồng: Ủ phân compost là hoạt động đơn giản, dễ thực hiện, giúp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho cộng đồng.
Nguyên liệu để làm phân compost
Nguyên liệu chính:
- Rác hữu cơ: Bao gồm các loại rau củ quả thừa, vỏ trái cây, bã cà phê, bã trà, lá cây, cỏ khô, v.v.
- Vật liệu cung cấp carbon: Bao gồm rơm rạ, cành cây nhỏ, mùn cưa, vỏ dừa, bìa carton, v.v.
Nguyên liệu bổ sung:
- Phân chuồng: Cung cấp nguồn nitơ và vi sinh vật cho quá trình phân hủy.
- Trứng gà hoặc vỏ trứng: Cung cấp canxi cho phân compost.
- Tro bếp: Giúp cân bằng độ pH cho phân compost.
- Men vi sinh: Tăng tốc độ phân hủy và tạo ra phân compost chất lượng cao.
Lưu ý:
- Nên sử dụng nguyên liệu tươi, không bị thối rữa hoặc nấm mốc.
- Cắt nhỏ các nguyên liệu để tăng tốc độ phân hủy.
- Tránh sử dụng các loại rác thải như thịt, cá, xương, dầu mỡ, v.v. vì chúng có thể thu hút côn trùng và gây mùi hôi.
- Nên trộn đều các nguyên liệu để đảm bảo tỷ lệ carbon và nitơ phù hợp (khoảng 25:1).
Dưới đây là một số ví dụ về hỗn hợp nguyên liệu để làm phân compost:
- Hỗn hợp đơn giản: Rau củ quả thừa, vỏ trái cây, bã cà phê + rơm rạ, cành cây nhỏ.
- Hỗn hợp dinh dưỡng cao: Rau củ quả thừa, vỏ trái cây, bã cà phê + phân chuồng + mùn cưa + vỏ trứng.
- Hỗn hợp cho cây cảnh: Lá cây, cỏ khô + vỏ dừa + bìa carton + men vi sinh.
Cách làm phân compost tại nhà
Dụng cụ cần thiết:
- Thùng ủ compost: Có thể sử dụng thùng nhựa, thùng gỗ, xô chậu, hoặc tự làm thùng ủ từ các vật liệu tái chế như bìa carton, pallet gỗ, v.v.
- Nắp đậy: Giúp giữ ẩm và hạn chế mùi hôi cho đống ủ.
- Nhiệt kế: Giúp theo dõi nhiệt độ trong đống ủ.
- Cây khuấy: Giúp trộn đều nguyên liệu trong quá trình ủ.
- Dụng cụ cắt (dao, kéo): Cắt nhỏ nguyên liệu trước khi ủ.
Quy trình làm phân compost:
Chuẩn bị thùng ủ:
- Chọn thùng ủ có kích thước phù hợp với lượng rác thải hữu cơ bạn thường xuyên tạo ra.
- Đục lỗ nhỏ ở thành và đáy thùng để đảm bảo thông khí.
- Đặt thùng ủ ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.
Chuẩn bị nguyên liệu:
- Thu gom các loại rác hữu cơ như rau củ quả thừa, vỏ trái cây, bã cà phê, bã trà, lá cây, cỏ khô, v.v.
- Cắt nhỏ nguyên liệu để tăng tốc độ phân hủy.
- Trộn đều các nguyên liệu để đảm bảo tỷ lệ carbon và nitơ phù hợp (khoảng 25:1).
Bắt đầu ủ compost:
- Cho một lớp vật liệu cung cấp carbon (như rơm rạ, cành cây nhỏ) vào đáy thùng.
- Tiếp theo, cho một lớp rác hữu cơ lên trên.
- Tưới nước cho đống ủ sao cho độ ẩm vừa phải (như độ ẩm của khăn vắt).
- Dùng cây khuấy trộn đều nguyên liệu.
- Đậy nắp thùng ủ.
Theo dõi và chăm sóc đống ủ:
- Kiểm tra độ ẩm: Nên tưới nước cho đống ủ khi thấy khô (khoảng 2-3 ngày/lần). Tránh tưới quá nhiều nước khiến đống ủ bị sũng nước và bốc mùi hôi.
- Kiểm tra nhiệt độ: Nhiệt độ lý tưởng cho quá trình ủ compost là khoảng 50-60°C. Nếu nhiệt độ quá thấp, hãy bổ sung thêm vật liệu cung cấp carbon. Nếu nhiệt độ quá cao, hãy trộn đều đống ủ để thông khí.
- Khuấy trộn: Nên khuấy trộn đống ủ 1-2 tuần/lần để cung cấp oxy cho vi sinh vật hoạt động.
- Kiểm tra mùi hôi: Nếu đống ủ có mùi hôi khó chịu, hãy kiểm tra độ ẩm và nhiệt độ, đồng thời bổ sung thêm vật liệu cung cấp carbon hoặc trộn đều đống ủ.
Thu hoạch phân compost:
- Phân compost hoàn thành sẽ có màu nâu sẫm, tơi xốp và không còn mùi hôi.
- Thời gian ủ compost phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nguyên liệu, điều kiện khí hậu, cách chăm sóc, v.v.
- Nên thu hoạch phân compost sau 3-6 tháng ủ.
Làm thế nào để có thể sử dụng phân compost nhanh hơn?
Kích thích quá trình phân hủy:
- Trộn đều phân compost với các nguyên liệu cung cấp nitơ: Nitơ là nguồn dinh dưỡng quan trọng giúp vi sinh vật hoạt động và phân hủy phân compost nhanh hơn. Các nguyên liệu cung cấp nitơ bao gồm phân chuồng, xác bã động vật, bã cà phê, bã trà, v.v.
- Sử dụng men vi sinh: Men vi sinh cung cấp vi sinh vật có lợi cho quá trình phân hủy, giúp phân compost phân hủy nhanh hơn và hiệu quả hơn.
- Cắt nhỏ nguyên liệu: Cắt nhỏ nguyên liệu sẽ tăng diện tích tiếp xúc với vi sinh vật, giúp phân hủy nhanh hơn.
- Tưới nước đầy đủ: Nước giúp duy trì độ ẩm cần thiết cho vi sinh vật hoạt động và phân hủy.
Cách sử dụng phân compost cho cây trồng
- Chuẩn bị: Phân compost đã ủ hoai mục hoàn toàn: Phân compost có màu nâu sẫm, tơi xốp và không còn mùi hôi.
- Phân compost ủ hoai mục hoàn toàn có màu nâu sẫm, tơi xốp và không còn mùi hôi.
- Phân compost đã ủ hoai mục sẽ phân hủy nhanh hơn trong đất và cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng dễ dàng hơn.
- Cây trồng: Đảm bảo cây đã bén rễ và phát triển ổn định.
- Dụng cụ: Găng tay, xẻng, bình tưới nước.
Cách bón phân compost:
- Bón lót: Trộn đều phân compost với đất trồng theo tỷ lệ 1:3 (1 phần compost, 3 phần đất). Cho hỗn hợp vào hố trồng trước khi gieo hạt hoặc trồng cây con.
- Bón thúc:
- Bón gốc: Rải đều phân compost xung quanh gốc cây, cách gốc cây khoảng 10-15cm.
- Bón lá (trường hợp ủ lấy dịch lỏng): Pha loãng phân compost với nước theo tỷ lệ 1:10 (1 phần compost, 10 phần nước). Phun lên lá cây vào sáng sớm hoặc chiều mát.
Liều lượng bón phân:
- Liều lượng bón phân compost phụ thuộc vào loại cây trồng, giai đoạn sinh trưởng và độ phì nhiêu của đất.
- Nên bón phân compost định kỳ 1-2 tuần/lần.
- Tránh bón quá nhiều phân compost vì có thể gây hại cho cây.
Một số lưu ý:
- Nên đeo găng tay khi bón phân compost.
- Tưới nước sau khi bón phân để giúp phân thẩm thấu vào đất.
- Tránh bón phân compost trực tiếp lên lá cây, vì có thể gây cháy lá.
- Nên bón phân compost vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát để tránh ảnh hưởng bởi ánh nắng mặt trời.
- Không nên sử dụng phân compost chưa ủ hoai mục hoàn toàn vì có thể gây hại cho cây trồng.
- Tránh bón quá nhiều phân compost vì có thể gây ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
- Nên theo dõi tình trạng cây trồng và điều chỉnh liều lượng bón phân phù hợp.
Một số trường hợp không nên sử dụng phân compost:
- Cây mới gieo hạt hoặc trồng cây con.
- Cây bị sâu bệnh hại.
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
- Shopee: https://shopee.vn/shop/87096923
