Canxi là một nguyên tố quan trọng trong tự nhiên và đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh học. Trong môi trường đất, canxi có sẵn dưới dạng các ion canxi (Ca2+). Nguyên tố canxi là một thành phần chính của vỏ đất và tạo nên một phần quan trọng của dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng.
Canxi trong đất được cung cấp bởi quá trình đá vôi hóa và phân giải các khoáng chất giàu canxi như calcite, dolomite và gypsum. Độ pH của đất cũng ảnh hưởng đến khả năng canxi có sẵn cho cây trồng. Đất có pH cao hơn (kiềm) thường có nồng độ canxi cao hơn, trong khi đất có pH thấp hơn (axit).
Cây trồng hấp thụ canxi thông qua hệ thống rễ và sử dụng nó để xây dựng cấu trúc tế bào, tạo màng tế bào, và tham gia vào các quá trình sinh học khác. Canxi cũng có vai trò quan trọng trong quá trình quang hợp và quá trình chuyển hóa năng lượng của cây trồng.
Lượng Canxi có trong đất được tính như thế nào?
Lượng canxi có trong đất có thể khác nhau tùy thuộc vào loại đất, vị trí địa lý và quá trình hình thành đất. Để đo lượng canxi trong đất, chúng ta thường sử dụng đơn vị “ppm” (phần triệu) hoặc “cmolc/kg” (centimol cation trên mỗi kilogram đất). Dưới đây là một phạm vi thông thường về lượng canxi trong đất:
- Đất thông thường: Đất thông thường thường có lượng canxi trong khoảng 100-5,000 ppm (hoặc 5-250 cmolc/kg). Đây là mức độ canxi đáng kể và đủ để hỗ trợ sự phát triển và sức khỏe của cây trồng trong nhiều trường hợp.
- Đất cạn kiệt canxi: Một số loại đất có thể có lượng canxi thấp hơn, được xem là cạn kiệt canxi. Đất cạn kiệt canxi có thể có lượng canxi dưới 100 ppm (hoặc 5 cmolc/kg). Trong trường hợp này, cây trồng có thể gặp khó khăn trong việc hấp thụ canxi và có thể trở nên suy yếu.
- Đất giàu canxi: Một số khu vực có thể có đất giàu canxi, đặc biệt là trong các vùng có đá vôi hoặc thành phần đất chứa nhiều khoáng chất canxi. Đất giàu canxi có thể có lượng canxi lên đến vài nghìn ppm (hoặc hàng trăm cmolc/kg).
Tuy nhiên, điều quan trọng là lượng canxi không phải là yếu tố duy nhất quyết định sự khả dụng và hấp thụ canxi của cây trồng. Đặc tính pH của đất và mức độ liên kết của canxi trong đất cũng ảnh hưởng đến khả năng cây hấp thụ canxi.
Vai trò của Canxi đối với cây trồng
Canxi (Ca) đóng vai trò quan trọng đối với cây trồng. Dưới đây là một số vai trò chính của canxi trong sự phát triển và sức khỏe của cây trồng:
- Cấu trúc tế bào và màng tế bào: Canxi là thành phần chính của thành tế bào và màng tế bào trong cây trồng. Nó giữ vai trò quan trọng trong việc tạo ra cấu trúc và vững chắc cho các tế bào, cung cấp sự hỗ trợ và bảo vệ cho cây.
- Hỗ trợ cơ chế vận chuyển chất dinh dưỡng: Canxi đóng vai trò quan trọng trong quá trình vận chuyển chất dinh dưỡng trong cây trồng. Nó thúc đẩy quá trình vận chuyển và phân tán chất dinh dưỡng từ rễ đến các phần khác của cây, đảm bảo sự phân bố đồng đều của dinh dưỡng và tăng cường sự hấp thụ chất dinh dưỡng.
- Hỗ trợ quá trình quang hợp: Canxi có vai trò quan trọng trong quá trình quang hợp của cây trồng. Nó là một thành phần của các enzym quan trọng liên quan đến quá trình quang hợp như enzym Rubisco, giúp tạo ra các chất hữu cơ từ quá trình quang hợp.
- Kích thích hoạt động enzyme: Canxi tham gia vào hoạt động của nhiều enzym trong cây trồng. Nó cần thiết để kích thích hoạt động của các enzyme quan trọng, đảm bảo các quá trình sinh học như chuyển hóa năng lượng, phân tử hóa và tổng hợp chất hữu cơ diễn ra hiệu quả.
- Tăng cường cấu trúc cây: Canxi đóng vai trò quan trọng trong việc tạo cấu trúc vững chắc cho cây trồng. Nó giúp tạo ra và duy trì sự mạnh mẽ của tường sel, rễ, thân cây và các cơ cấu khác. Việc có đủ canxi giúp cây trồng chống lại sự biến dạng và cung cấp khả năng chống chịu cơ học tốt hơn.
Khi cây trồng thiếu canxi, có thể gây ra hiện tượng như khuyết tật cấu trúc cây, suy yếu sự phát triển và khả năng chịu bệnh. Do đó, việc cung cấp đủ canxi cho cây trồng là rất quan trọng để đảm bảo sự phát triển và sức khỏe của chúng.
Canxi vô cơ và canxi hữu cơ loại nào tốt cho cây trồng hơn?
Cả canxi vô cơ và canxi hữu cơ đều có vai trò quan trọng trong dinh dưỡng cây trồng, và không có loại nào tốt hơn hoặc xấu hơn. Tuy nhiên, chúng có tính chất và ứng dụng khác nhau:
- Canxi vô cơ: Canxi vô cơ là dạng canxi tồn tại dưới dạng các hợp chất vô cơ như canxi cacbonat (CaCO3) và canxi sunfat (CaSO4). Canxi vô cơ thường có nguồn gốc từ đá vôi, dolomite hoặc các phân tử canxi khác trong đất. Nó có khả năng kháng phân hủy tốt và thường được sử dụng để điều chỉnh pH của đất, cung cấp canxi và làm tăng tính kiềm của đất.
- Canxi hữu cơ: Canxi hữu cơ là dạng canxi kết hợp với các phân tử hữu cơ trong các chất hữu cơ như acid humic và fulvic acid. Canxi hữu cơ thường có nguồn gốc từ các chất hữu cơ tự nhiên như phân, rơm rạ, và các chất hữu cơ khác trong môi trường tự nhiên. Canxi hữu cơ thường có khả năng giữ nước tốt, giúp cải thiện cấu trúc đất và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của vi sinh vật có lợi trong đất.
Việc lựa chọn giữa canxi vô cơ và canxi hữu cơ phụ thuộc vào mục tiêu sử dụng và điều kiện đất cụ thể. Nếu đất có nhu cầu điều chỉnh pH hoặc nhu cầu canxi cao, canxi vô cơ có thể là một lựa chọn tốt. Trong khi đó, canxi hữu cơ có thể hữu ích trong việc cải thiện cấu trúc đất và khả năng giữ nước. Đôi khi, sự kết hợp giữa cả hai dạng canxi cũng có thể được sử dụng để tận dụng lợi ích của cả hai loại.
Có nên sử dụng kết hợp Canxi với Bo cho cây không?
Việc sử dụng kết hợp canxi và boron có thể có lợi cho cây trồng trong một số trường hợp. Dưới đây là những lợi ích và tình huống nên xem xét khi sử dụng kết hợp canxi và boron:
- Tăng cường sức khỏe cây trồng: Cả canxi và boron đều là các chất dinh dưỡng quan trọng cho sự phát triển và sức khỏe của cây trồng. Canxi hỗ trợ cấu trúc tế bào, quá trình sinh trưởng và giúp cải thiện sự chống chịu của cây trước các điều kiện môi trường khắc nghiệt. Boron là một yếu tố vi lượng cần thiết cho quá trình chuyển hóa và chuyển vận chất dinh dưỡng.
- Tăng cường chất lượng quả: Kết hợp canxi và boron có thể tăng cường chất lượng quả và năng suất cây trồng. Boron đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành và phân bố đồng đều các chất dinh dưỡng trong quả, trong khi canxi cung cấp cấu trúc vững chắc cho các cơ cấu của quả, ngăn ngừa rụng hoa, quả.
- Điều chỉnh pH đất: Canxi có tính kiềm và có thể giúp điều chỉnh pH của đất. Nếu đất có pH quá thấp (axit), canxi có thể giúp nâng cao pH của đất, tạo điều kiện thuận lợi cho sự hấp thụ boron và các chất dinh dưỡng khác.
- Điều chỉnh hấp thụ boron: Canxi có thể tác động đến hấp thụ và hòa tan boron trong đất. Sự kết hợp canxi và boron có thể giúp cải thiện khả năng hấp thụ và sử dụng boron của cây trồng.
Làm sao biết khi nào cây trồng cần bổ sung Canxi?
Để biết khi nào cây trồng cần bổ sung canxi, bạn có thể xem xét các dấu hiệu và triệu chứng sau đây:
- Màu lá không bình thường: Một trong những dấu hiệu đầu tiên của thiếu canxi là sự thay đổi màu lá. Cây trồng có thể bị chlorosis (lá mất màu) hoặc hiện tượng necrosis (cháy lá, lá khô).
- Rụng hoa hoặc quả: Thiếu canxi có thể gây ra rụng hoa sớm hoặc rụng quả non. Các hoa và quả có thể không phát triển đầy đủ hoặc bị ảnh hưởng về kích thước và hình dạng. Một số loại cây xuất hiện thối đít trái như trên cà chua.
- Rụng lá: Cây trồng thiếu canxi có thể trải qua hiện tượng rụng lá không bình thường. Lá có thể chuyển sang màu vàng hoặc nâu và bị rụng trước thời gian dự kiến.
- Cây trồng yếu đuối: Thiếu canxi có thể gây ra cây trồng yếu đuối và chậm phát triển. Cây có thể có cành non yếu và gãy dễ dàng.
- Triệu chứng trên quả: Thiếu canxi có thể dẫn đến các vết đen (corking) hoặc nứt trên quả. Điều này có thể là dấu hiệu cần bổ sung canxi cho cây trồng.
- Phân tích đất: Một phân tích đất chuyên sâu có thể cung cấp thông tin về hàm lượng canxi hiện có trong đất. Nếu mức canxi trong đất thấp, việc bổ sung canxi có thể cần thiết.
Bổ sung canxi cho cây bằng cách nào?
Có một số phương pháp để bổ sung canxi cho cây trồng. Dưới đây là một số cách phổ biến:
Sử dụng phân bón chứa canxi
Sử dụng phân bón giàu canxi là một cách phổ biến để bổ sung canxi cho cây trồng. Các loại phân bón này có thể được áp dụng trực tiếp vào đất hoặc pha loãng và tưới lên cây. Một số loại phân bón chứa canxi có thể kể tên như:
- Canxi cacbonat (vôi): Canxi cacbonat là loại phân bón vô cơ chứa canxi cao. Nó được sử dụng để tăng cường nồng độ canxi trong đất và điều chỉnh pH của đất. Canxi cacbonat có thể được sử dụng trong dạng viên nén, bột hoặc hạt.
- Canxi sunfat: Canxi sunfat cung cấp canxi và sunfat cho cây trồng. Nó có thể được sử dụng như một phân bón phổ biến để cung cấp canxi cho cây trồng. Canxi sunfat có thể có dạng bột hoặc viên nén.
- Canxi nitrat: Canxi nitrat cung cấp canxi và nitrat cho cây trồng. Nó được sử dụng như một nguồn cung cấp canxi dễ hấp thụ và cung cấp cả canxi và nitrat, giúp cân bằng dinh dưỡng cho cây trồng.
- Canxi clorua: Canxi clorua là một loại phân bón chứa canxi và clorua. Nó cung cấp canxi và clorua cho cây trồng, đồng thời có thể ảnh hưởng đến pH của đất.
- Canxi Chelate: là một dạng phân bón mới chỉ chứaa canxi, nó có thể cung cấp trực tiếp thông qua việc phun lá, hoặc đi theo hệ thống tưới.
Sử dụng canxi hữu cơ
Canxi hữu cơ có thể được cung cấp thông qua việc sử dụng các chất hữu cơ như phân bón hữu cơ hoặc phân giá thải từ động vật. Các chất hữu cơ này chứa canxi và các chất dinh dưỡng khác, giúp nâng cao nồng độ canxi trong đất.
Sử dụng vật liệu chứa canxi
Một cách khác để bổ sung canxi cho cây trồng là sử dụng vật liệu chứa canxi trong việc làm phân bón hoặc phân giải trong đất. Ví dụ, việc sử dụng tro bụi than, tro xỉ hay đá vôi nghiền nhỏ có thể giúp cung cấp canxi cho cây trồng trong thời gian dài.
Phân tích và điều chỉnh đất
Trước khi bổ sung canxi, nên tiến hành phân tích đất để xác định mức độ thiếu canxi trong đất. Dựa vào kết quả phân tích, có thể điều chỉnh đất bằng cách thay đổi pH hoặc sử dụng các chất phân giải canxi để nâng cao nồng độ canxi trong đất.
Phun lá
Bổ sung canxi có thể được thực hiện bằng cách phun một dung dịch chứa canxi lên lá của cây trồng. Phun lá có thể hữu ích đặc biệt khi cây trồng gặp rắc rối trong việc hấp thụ canxi qua rễ hoặc cần bổ sung canxi nhanh chóng. Một số loại có thể kể tên như:
- Canxi nitrat: Canxi nitrat (Ca(NO3)2) là một loại chất cung cấp canxi và nitrat. Nó có thể được sử dụng như một chất phun lá để cung cấp canxi cho cây trồng.
- Canxi clorua: Canxi clorua (CaCl2) là một chất cung cấp canxi và clorua. Nó cũng có thể được sử dụng để phun lá và bổ sung canxi cho cây trồng.
- Canxi formiat: Canxi formiat (Ca(HCOO)2) là một loại canxi hữu cơ và có thể được sử dụng để bổ sung canxi cho cây trồng thông qua phun lá.
- Canxi gluconat: Canxi gluconat (C12H22CaO14) là một loại canxi hữu cơ thường được sử dụng trong phun lá. Nó cung cấp canxi và có khả năng hấp thụ tốt qua lá cây.
- Canxi EDTA: Canxi EDTA (ethylenediaminetetraacetic acid) là một chất phức hợp canxi và EDTA. Nó là một loại chất cung cấp canxi có khả năng tương đối tốt trong việc phun lá.
Hi vọng rằng bài viết này có thể giúp bà con nông dân hiểu hơn về vai trò của Canxi cũng như cách sử dụng cho cây trồng.
⏩⏩ Mời quý cô bác, anh chị tham gia nhóm tại Facebook để trao đổi, chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp: https://fb.com/6441565519262518/
