Bệnh thán thư ở cây cà phê: Dấu hiệu nhận biết, cách điều trị và phòng ngừa

Bệnh thán thư ở cây cà phê
13
Th7

Bệnh thán thư trên cây cà phê là một bệnh thực vật gây ra bởi nấm Gibberella xylarioides (trước đây được gọi là Fusarium xylarioides). Bệnh này còn được gọi là bệnh thán thư hoặc thán thư đen của cây cà phê. Bệnh thán thư trên cây cà phê thường gây tổn thương nghiêm trọng đến cây cà phê, đặc biệt là ở các vùng trồng cà phê nhiệt đới và cận nhiệt đới. Nấm Gibberella xylarioides tấn công và tạo ra một mảng thán thư đen trên thân cây cà phê, gây suy yếu và chết dần các bộ phận cây.

Nguyên nhân gây ra bệnh thán thư ở cây cà phê

Bệnh thán thư trên cây cà phê có nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm:

  • Nấm Gibberella xylarioides: Bệnh thán thư trên cây cà phê được gây ra bởi nấm Gibberella xylarioides (trước đây được gọi là Fusarium xylarioides). Nấm này là nguyên nhân chính của bệnh và gây tổn thương đáng kể cho cây cà phê.
  • Điều kiện môi trường thuận lợi cho nấm phát triển: Nấm Gibberella xylarioides phát triển và lan truyền tốt trong điều kiện môi trường ẩm ướt. Thời tiết ẩm và nhiệt độ ấm làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh và sự lây lan của nấm.
  • Nguồn lây nhiễm: Nấm Gibberella xylarioides có thể tồn tại trong mảng thán thư và mảng nhiễm bệnh trên cây cà phê hoặc trong môi trường xung quanh cây. Nấm có thể lây lan qua các phương tiện như côn trùng, công cụ trồng cây, hay qua các mảnh vụn cây bị nhiễm bệnh.
  • Côn trùng gây tổn thương: Một số loại côn trùng hoặc động vật có thể tạo ra các vết thương trên cây cà phê, mở cửa vào nơi nấm Gibberella xylarioides có thể xâm nhập. Các vết thương này cung cấp cửa vào cho nấm và tạo điều kiện cho nhiễm bệnh.
  • Điều kiện chăm sóc cây cà phê không phù hợp: Nếu cây cà phê không được trồng và quản lý đúng cách, ví dụ như không cắt tỉa hoặc không thực hiện các biện pháp phòng ngừa, cây có thể bị suy yếu và dễ mắc bệnh.
  • Kiểm soát côn trùng gây hại không hiệu quả: Các côn trùng gây hại như ve, sâu bệnh hoặc côn trùng khác có thể tạo ra tổn thương cho cây cà phê, mở cửa cho nấm xâm nhập và gây ra bệnh thán thư.
  • Truyền bệnh qua hạt giống: Nấm Gibberella xylarioides có thể tồn tại trong hạt giống cà phê và được truyền từ thế hệ cây trước sang cây trồng mới qua hạt giống.

Để hạn chế nguy cơ mắc bệnh thán thư trên cây cà phê, quan trọng để thực hiện các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát đều quan trọng, bao gồm cắt tỉa, quản lý côn trùng gây hại, sử dụng cây giống kháng bệnh, và duy trì môi trường nuôi trồng cây cà phê phù hợp.

Bệnh thán thư

Dấu hiệu nhận biết bệnh thán thư ở cây cà phê

Dấu hiệu nhận biết bệnh thán thư trên cây cà phê bao gồm:

  • Mảng thán thư đen trên thân cây: Một trong những dấu hiệu chính của bệnh thán thư là xuất hiện mảng thán thư đen trên thân cây cà phê. Những mảng này thường có màu đen hoặc nâu đen, có thể là lõm vào bên trong cây và tạo ra các vết nứt.
  • Mảng thán thư lan rộng: Các mảng thán thư có thể lan rộng và phủ bề mặt lớn trên thân cây. Chúng thường có hình dạng không đều và có kích thước từ vài centimet đến một phần lớn của thân cây.
  • Giảm sinh trưởng và suy yếu cây: Cây cà phê bị nhiễm bệnh thán thư thường có tốc độ sinh trưởng chậm hơn và suy yếu. Các chi nhánh, lá và quả có thể giảm kích thước và số lượng, và cây trở nên yếu đuối.
  • Nước dòng từ các vết thương: Có thể nhìn thấy nước dòng từ các vết thương trên cây. Điều này có thể là một dấu hiệu của nấm Gibberella xylarioides xâm nhập và làm tổn thương hệ thống mạch cây.
  • Chết cây: Khi bệnh thán thư tiến triển, cây cà phê có thể chết hoặc bị suy yếu toàn bộ. Cây mất sức sống và không thể phục hồi sau khi bị nhiễm bệnh nghiêm trọng.

Điều trị bệnh thán thư ở cây cà phê như thế nào

Để điều trị bệnh thán thư trên cây cà phê, có một số loại thuốc trừ nấm mà bạn có thể sử dụng. Dưới đây là một số loại thuốc trừ nấm thông dụng được sử dụng để kiểm soát nấm Gibberella xylarioides và điều trị bệnh thán thư trên cây cà phê:

  • Thiophanate-methyl: Thiophanate-methyl là một thuốc trừ nấm có khả năng kiểm soát bệnh thán thư trên cây cà phê. Nó hoạt động bằng cách ức chế sự phát triển của nấm và ngăn chặn sự lây lan của nó.
  • Triazoles: Một số loại triazoles như tebuconazole, propiconazole cũng có hiệu quả trong việc điều trị bệnh thán thư trên cây cà phê. Chúng có khả năng kiểm soát và ngăn chặn sự phát triển của nấm Gibberella xylarioides.
  • Strobilurins: Thuốc trừ nấm chứa hoạt chất strobilurins như azoxystrobin, pyraclostrobin cũng có thể được sử dụng để điều trị bệnh thán thư trên cây cà phê. Chúng có tác động ức chế sự phát triển của nấm và giúp giảm sự lây lan của bệnh.
  • Copper-based fungicides: Một số thuốc trừ nấm chứa đồng (copper) như copper hydroxide, copper oxychloride cũng có khả năng kiểm soát nấm Gibberella xylarioides trên cây cà phê.

Phòng ngừa bệnh thán thư ở cây cà phê bằng cách nào?

Phòng ngừa bệnh thán thư trên cây cà phê là một phần quan trọng của quản lý bệnh và bảo vệ sức khỏe của cây. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa mà bạn có thể áp dụng:

  • Sử dụng cây giống kháng bệnh: Lựa chọn và sử dụng cây cà phê có khả năng kháng bệnh thán thư. Cây giống kháng bệnh có khả năng chống lại nấm Gibberella xylarioides và giảm nguy cơ nhiễm bệnh.
  • Quản lý chế độ tưới nước: Kiểm soát chế độ tưới nước để tránh tạo môi trường ẩm ướt thuận lợi cho sự phát triển của nấm. Hạn chế tưới nước vào buổi tối và đảm bảo có thông thoáng tốt để cây cà phê khô nhanh sau mưa hoặc tưới nước.
  • Cắt tỉa cây: Thực hiện cắt tỉa cây cà phê để loại bỏ những cành, lá hoặc quả bị nhiễm bệnh. Điều này giúp loại bỏ nguồn lây nhiễm và giảm sự lây lan của nấm trong vườn cây.
  • Quản lý côn trùng gây hại: Kiểm soát và giảm sự hiện diện của côn trùng như ve, sâu bệnh và côn trùng khác có thể truyền nấm Gibberella xylarioides. Điều này giúp giảm nguy cơ lây lan bệnh từ cây cà phê nhiễm bệnh sang cây khỏe mạnh.
  • Vệ sinh vườn cây: Loại bỏ các quả cà phê đã rụng và các mảnh vụn cây khác để giảm nguồn lây nhiễm. Đồng thời, duy trì vệ sinh vườn cây bằng cách thu gom và tiêu hủy chất thải hợp lý.
  • Quản lý độ ẩm và thông gió: Đảm bảo có đủ không gian giữa các cây cà phê để tạo điều kiện thoáng mát và thông gió tốt. Điều này giúp giảm độ ẩm và thời gian tiếp xúc ẩm trên cây, từ đó giảm nguy cơ phát triển của nấm.
  • Theo dõi và kiểm tra thường xuyên: Theo dõi sát sao cây cà phê để phát hiện sớm bất kỳ dấu hiệu bệnh thán thư. Kiểm tra quả, lá, cành và thân cây để phát hiện sự xuất hiện của nấm và các dấu hiệu bệnh. Điều này giúp phát hiện sớm và thực hiện các biện pháp kiểm soát kịp thời.

 

Lưu ý rằng các biện pháp phòng ngừa này cần được áp dụng liên tục và kết hợp để tăng khả năng kiểm soát bệnh thán thư trên cây cà phê. Hi vọng rằng bài viết này có thể giúp bà con nông dân hiểu hơn về bệnh thán thư ở cây cà phê cũng như các biện pháp điều trị và phòng ngừa.

 

Roy