Lufenuron: Hoạt chất ức chế hình thành kitin, kiểm soát sâu non bền vững và an toàn

Lufenuron Hoạt chất ức chế hình thành kitin, kiểm soát sâu non bền vững và an toàn
13
Th10

Lufenuron là hoạt chất trừ sâu thuộc nhóm Benzoylurea, có cơ chế đặc biệt là ức chế quá trình sinh tổng hợp kitin – thành phần cấu tạo vỏ ngoài của côn trùng.
Hoạt chất này không diệt sâu trưởng thành tức thì, nhưng ngăn cản sâu non lột xác, khiến chúng chết từ từ do không hình thành được lớp vỏ bảo vệ.
Với tính chọn lọc cao, độc tính thấp và thời gian tác động kéo dài, Lufenuron là lựa chọn lý tưởng trong chương trình quản lý sâu hại bền vững (IPM), đặc biệt cho rau màu và cây ăn trái.

1️⃣ Giới thiệu hoạt chất và nhóm hóa học

  • Nhóm hóa học: Benzoylurea – chất điều hòa sinh trưởng côn trùng (IGR).
  • Công thức phân tử: C₁₇H₈Cl₂F₈N₂O₃
  • Cơ chế hoạt động: Ức chế enzym chitin synthase, ngăn cản sự hình thành lớp kitin trong vỏ côn trùng.
  • Tính chất: Tan tốt trong dung môi hữu cơ, ít tan trong nước, ổn định dưới ánh sáng.

Đặc điểm nổi bật:

  • Hiệu quả cao trên ấu trùng (sâu non, trứng), hầu như không ảnh hưởng đến ong và thiên địch.
  • Tác dụng kéo dài, duy trì hiệu quả đến 10–14 ngày.
  • Phù hợp trong chương trình IPM và canh tác hữu cơ chuyển tiếp.

💡 Lufenuron thường được phối hợp với các hoạt chất khác (như Emamectin benzoate hoặc Abamectin) để vừa diệt sâu trưởng thành, vừa khống chế sâu non và trứng.

2️⃣ Cơ chế tác động

Lufenuron không giết sâu trực tiếp, mà làm rối loạn quá trình lột xác và phát triển của côn trùng:

  • Ức chế tổng hợp kitin – thành phần tạo nên vỏ ngoài, ống hô hấp và lớp bảo vệ cơ thể.
  • Khi sâu non lột xác, vỏ mới không hình thành được, khiến sâu mất nước và chết non.
  • Đối với trứng, phôi không phát triển bình thường, trứng không nở được.
  • Hiệu quả lan truyền chậm – nhưng bền vững và chọn lọc cao, an toàn cho hệ sinh thái vườn.

💡 Cơ chế này giúp Lufenuron phá vỡ vòng đời sâu hại, kiểm soát lâu dài mà không gây kháng chéo với thuốc trừ sâu thần kinh.

3️⃣ Phổ tác dụng – Các loài sâu hại bị tiêu diệt hiệu quả

Lufenuron đặc biệt hiệu quả trên nhóm sâu non và trứng của nhiều loài côn trùng gây hại:

  • Sâu tơ (Plutella xylostella) – trên rau cải, cải bắp.
  • Sâu xanh da láng, sâu khoang (Spodoptera spp.) – trên cà chua, ớt, bắp.
  • Sâu vẽ bùa (Phyllocnistis citrella) – trên cam, quýt, chanh.
  • Sâu đục quả, sâu đục thân non (Helicoverpa spp.) – trên cây ăn trái và rau màu.
  • Bọ cánh cứng, bọ phấn, rệp sáp – khi dùng phối hợp với hoạt chất khác.

⚠️ Do không diệt sâu trưởng thành, Lufenuron phát huy hiệu quả tốt nhất khi sử dụng sớm, ở giai đoạn sâu mới nở hoặc khi xuất hiện lứa trứng đầu.

4️⃣ Cây trồng phù hợp

Lufenuron được đăng ký sử dụng trên nhiều nhóm cây trồng:

  • Rau màu: cà chua, dưa leo, bắp, cải, hành, ớt.
  • Cây ăn trái: cam, quýt, xoài, sầu riêng, chôm chôm.
  • Cây công nghiệp: bông vải, chè, cà phê.
  • Cây lúa: phòng trừ sâu cuốn lá, sâu đục thân non.

💡 Đặc biệt hữu ích trong canh tác nhà màng, nơi sâu tơ, sâu khoang và sâu vẽ bùa thường phát triển mạnh.

5️⃣ Thời điểm sử dụng hiệu quả nhất

  • Ngay khi sâu non vừa xuất hiện hoặc khi phát hiện trứng sâu.
  • Giai đoạn cây con và ra lá non – thời kỳ sâu tấn công mạnh nhất.
  • Sau các đợt mưa ẩm, khi mật độ sâu non nở rộ.
  • Phun định kỳ 10–14 ngày/lần để ngăn chặn lứa sâu kế tiếp.

💡 Phun vào sáng sớm hoặc chiều mát giúp hoạt chất bám dính và thấm đều, tăng hiệu quả phòng trừ.

6️⃣ Lưu ý khi sử dụng

  • Không diệt sâu trưởng thành, nên nên phối hợp với thuốc khác (Abamectin, Emamectin) để đạt hiệu quả toàn diện.
  • Không pha chung với thuốc có tính kiềm cao hoặc gốc đồng.
  • Không phun quá sớm sau khi mưa lớn – nên đợi lá khô để thuốc bám đều.
  • An toàn cho ong, cá và sinh vật có ích, nhưng nên tránh phun trực tiếp lên hoa.

⚠️ Do là chất điều hòa sinh trưởng (IGR), Lufenuron có hiệu quả chậm – không nên kỳ vọng tác dụng diệt nhanh như nhóm Pyrethroid.

7️⃣ Một số sản phẩm thương mại phổ biến tại Việt Nam

  • Match 050EC – Syngenta (Lufenuron 5%) – trừ sâu tơ, sâu xanh, sâu khoang.
  • Lufenuron 50EC – BVTV Miền Nam – dùng cho cây ăn trái và rau màu.
  • Lufec 5EC – nội địa – hiệu quả cao trên sâu vẽ bùa, sâu đục trái.
  • Lufin 5EC – Ấn Độ – chuyên dùng cho nhà màng, nhà lưới.
  • Match Plus – Lufenuron + Emamectin benzoate – phối hợp kép, hiệu quả nhanh và kéo dài.

📌 Dạng phổ biến: EC (nhũ dầu), SC (huyền phù), WP (bột thấm nước).

8️⃣ Gợi ý luân phiên và phối hợp trong IPM

Để tăng hiệu quả và giảm kháng thuốc:

  • Luân phiên với: Spinosad, Abamectin, Cyantraniliprole, Chlorantraniliprole.
  • Phối hợp với: Emamectin benzoate, Matrine, hoặc chiết xuất Neem (Azadirachtin).
  • Tránh phối hợp với: Diflubenzuron, Novaluron – vì cùng nhóm ức chế kitin.

💡 Khi áp dụng trong chương trình IPM, Lufenuron đóng vai trò “cắt vòng đời” sâu non, kết hợp với các hoạt chất diệt sâu trưởng thành để đạt hiệu quả tối đa.

✅ Kết luận

Lufenuron là hoạt chất điều hòa sinh trưởng côn trùng thế hệ mới, có khả năng ngăn chặn quá trình lột xác của sâu non và phá vỡ vòng đời sâu hại một cách bền vững.
Nhờ tính chọn lọc cao, độc tính thấp và thời gian bảo vệ dài, Lufenuron được xem là giải pháp sinh học lý tưởng trong chương trình quản lý sâu hại tổng hợp (IPM) và canh tác an toàn – hữu cơ.

 

⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:

Đức Nghĩa

zalo-icon
phone-icon