Phân bón lá là phương pháp bổ sung dinh dưỡng nhanh và hiệu quả, giúp cây trồng hấp thu trực tiếp qua bề mặt lá. Chỉ cần một lần phun đúng cách, cây có thể phục hồi sau khi bị thiếu hụt dinh dưỡng, tăng sức đề kháng và cải thiện năng suất. Tuy nhiên, không phải lúc nào việc phun phân bón lá cũng đem lại hiệu quả như mong muốn.
Một trong những yếu tố quan trọng nhất quyết định thành công chính là thời gian phun. Cùng một loại phân bón, cùng cách pha chế, nhưng nếu phun sai thời điểm, cây có thể hấp thu rất ít, thậm chí dung dịch bị bay hơi hoặc rửa trôi hoàn toàn. Ngược lại, chọn đúng “thời gian vàng” sẽ giúp cây tận dụng tối đa dưỡng chất, tiết kiệm chi phí và giảm rủi ro.
Vậy đâu là thời điểm tốt nhất để phun phân bón lá cho các nhóm cây khác nhau như cây công nghiệp, cây ăn trái, rau màu và hoa cảnh? Bài viết này sẽ phân tích chi tiết để người trồng dễ dàng áp dụng vào thực tế.
Nguyên tắc xác định thời gian phun tốt nhất
Để phân bón lá phát huy hiệu quả, người trồng cần dựa vào cả yếu tố môi trường bên ngoài lẫn đặc điểm sinh lý của cây. Đây là hai trụ cột giúp xác định đúng khoảng thời gian phun phù hợp nhất.
Trước hết, các điều kiện môi trường phải thuận lợi. Ánh sáng dịu, nhiệt độ vừa phải (20 – 30°C), độ ẩm cao và gió nhẹ là lý tưởng để giọt dung dịch bám lâu trên lá và cây hấp thu tối đa. Ngược lại, nắng gắt, mưa lớn hay gió mạnh sẽ khiến phân bón nhanh chóng bị thất thoát.
Bên cạnh đó, sinh lý của cây cũng đóng vai trò quyết định. Thời điểm khí khổng mở rộng, thường vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát, là lúc cây hấp thu phân bón qua lá tốt nhất. Ngoài ra, tuổi lá cũng quan trọng: lá non mỏng và hoạt động mạnh hấp thu tốt hơn lá già với lớp cutin dày.
Việc xác định thời gian phun vì thế cần kết hợp cả hai yếu tố: quan sát điều kiện tự nhiên tại vườn và hiểu rõ nhu cầu dinh dưỡng của cây theo từng giai đoạn sinh trưởng. Khi áp dụng đúng nguyên tắc này, phân bón lá không chỉ đạt hiệu quả cao mà còn giúp người trồng tiết kiệm chi phí và giảm thiểu rủi ro.
Thời gian tốt nhất cho cây công nghiệp lâu năm (cà phê, hồ tiêu, sầu riêng)
Đối với các loại cây công nghiệp lâu năm, việc chọn đúng thời gian phun phân bón lá là yếu tố quan trọng để tăng hiệu quả dinh dưỡng, hỗ trợ ra hoa, đậu quả và phục hồi sau thu hoạch.
Buổi sáng từ 6h đến 9h được xem là khoảng thời gian lý tưởng. Khi đó, ánh sáng còn dịu, khí khổng mở rộng và độ ẩm cao, giúp dung dịch bám lâu trên lá và cây hấp thu nhanh chóng. Đây cũng là thời điểm hạn chế được nguy cơ cháy lá do nắng gắt.
Buổi chiều từ 15h30 đến 17h là một lựa chọn khác. Nhiệt độ đã giảm, cường độ ánh sáng vừa phải, trong khi cây vẫn còn hoạt động trao đổi chất mạnh trước khi bước vào giai đoạn nghỉ vào buổi tối.
Về giai đoạn sinh trưởng, các cây lâu năm như cà phê, hồ tiêu hay sầu riêng thường cần phun phân bón lá ở ba thời điểm chính: trước khi ra hoa để chuẩn bị dinh dưỡng, trong giai đoạn đậu quả để hạn chế rụng trái, và sau thu hoạch để phục hồi sức cây. Nếu kết hợp được đúng thời điểm trong ngày và đúng giai đoạn sinh trưởng, hiệu quả phân bón lá sẽ được phát huy tối đa.
Thời gian tốt nhất cho cây ăn trái (sầu riêng, xoài, bưởi…)
Cây ăn trái thường có nhu cầu dinh dưỡng cao và trải qua nhiều giai đoạn sinh trưởng nhạy cảm. Việc chọn đúng thời gian phun phân bón lá giúp cây bổ sung kịp thời dưỡng chất, giảm rụng hoa và trái non, đồng thời nâng cao chất lượng nông sản.
Thời điểm phun thích hợp nhất là vào buổi sáng sớm khi còn sương nhẹ. Lúc này, khí khổng mở rộng, độ ẩm cao, dung dịch phân bón bám lâu trên lá, giúp quá trình hấp thu diễn ra hiệu quả.
Buổi chiều từ 15h30 đến 17h cũng là khung giờ an toàn. Ánh sáng dịu, nhiệt độ hạ thấp, cây vẫn duy trì hoạt động sinh lý mạnh mẽ. Tuy nhiên, không nên phun quá muộn vì dung dịch còn đọng lại trên lá trong đêm tối có thể tạo điều kiện cho nấm bệnh phát sinh.
Về giai đoạn sinh trưởng, cây ăn trái cần phun phân bón lá ở những thời điểm quan trọng như giai đoạn nuôi trái non để tăng sức bám trái, trước khi trái bước vào giai đoạn lớn nhanh để hỗ trợ mô vỏ và sau mỗi đợt ra đọt để cây phục hồi. Ngoài ra, cần tránh phun khi đọt non còn quá mềm vì dễ bị cháy đầu lá.
Thời gian tốt nhất cho rau màu (cà chua, dưa leo, dưa lưới)
Rau màu là nhóm cây trồng có vòng đời ngắn, sinh trưởng nhanh và thường xuyên cần bổ sung dinh dưỡng kịp thời. Vì vậy, lựa chọn đúng thời gian phun phân bón lá có ý nghĩa quyết định đến năng suất và chất lượng rau quả.
Khoảng thời gian thích hợp nhất là vào sáng sớm từ 6h đến 8h. Khi đó, khí khổng mở rộng, lá còn ẩm, dung dịch dễ bám và cây hấp thu nhanh. Trong điều kiện nắng nóng, phun sáng sớm còn giúp hạn chế hiện tượng bay hơi và cháy lá.
Một khung thời gian khác là vào chiều mát từ 15h30 đến 17h. Đây là thời điểm nhiệt độ hạ xuống, ánh sáng dịu, giúp dung dịch lưu lại lâu trên bề mặt lá. Tuy nhiên, trong nhà màng cần lưu ý không phun quá muộn để tránh ẩm độ cao vào ban đêm – điều kiện dễ phát sinh nấm bệnh.
Về giai đoạn sinh trưởng, rau màu cần phun phân bón lá chủ yếu ở ba giai đoạn quan trọng: sau khi cấy hoặc trồng cây con để giúp cây hồi phục nhanh; giai đoạn ra hoa để tăng tỷ lệ đậu trái; và giai đoạn nuôi trái để quả phát triển đồng đều, vỏ chắc và bóng đẹp.
Trong quá trình phun, nên ưu tiên dạng sương mịn, phủ đều cả hai mặt lá, đặc biệt là mặt dưới – nơi tập trung nhiều khí khổng và khả năng hấp thu cao.
Thời gian tốt nhất cho cây hoa và cây cảnh (hoa cúc, lan…)
Cây hoa và cây cảnh có giá trị thẩm mỹ cao, vì vậy việc phun phân bón lá cần vừa đảm bảo cung cấp dinh dưỡng, vừa tránh gây tổn thương trên lá và hoa.
Thời điểm phun thích hợp nhất là vào buổi sáng sớm. Khi đó, lá khô nhanh trong ngày, hạn chế tình trạng đọng nước kéo dài – vốn là nguyên nhân chính làm phát sinh bệnh nấm trên hoa và lá. Phun sáng sớm cũng giúp khí khổng mở rộng, cây hấp thu dinh dưỡng thuận lợi.
Buổi chiều mát cũng có thể phun, nhưng cần kết thúc trước 17h để lá kịp khô khi bước vào ban đêm. Nếu dung dịch còn lưu lại quá lâu trong điều kiện ẩm tối, nguy cơ nấm bệnh tăng cao, ảnh hưởng đến cả sức khỏe cây và vẻ đẹp của hoa.
Về giai đoạn sinh trưởng, cây hoa nên được phun phân bón lá vào thời điểm phân hóa mầm hoa và giai đoạn nuôi nụ để hoa to, màu sắc rực rỡ và bền hơn. Riêng giai đoạn hoa đang nở, không nên phun trực tiếp lên cánh hoa vì có thể để lại vết loang, giảm giá trị thẩm mỹ.
Ứng dụng thực tiễn và khuyến nghị chung
Từ việc phân tích các yếu tố môi trường và đặc điểm sinh lý cây, có thể rút ra rằng sáng sớm và chiều mát là hai khung thời gian tốt nhất để phun phân bón lá cho hầu hết các loại cây trồng. Đây là thời điểm khí khổng mở, độ ẩm cao, ánh sáng vừa phải, tạo điều kiện để cây hấp thu tối đa dưỡng chất mà không gặp rủi ro cháy lá hay rửa trôi.
Tuy nhiên, mỗi nhóm cây lại có những yêu cầu riêng: cây công nghiệp cần chú trọng giai đoạn ra hoa và phục hồi sau thu hoạch; cây ăn trái tập trung vào nuôi trái non và giai đoạn trái lớn nhanh; rau màu chú ý ngay từ sau khi cấy cho đến giai đoạn nuôi trái; còn hoa và cây cảnh thì ưu tiên phun vào thời kỳ phân hóa mầm và nuôi nụ.
Trong thực tế sản xuất, người trồng nên kết hợp quan sát thời tiết với lịch sinh trưởng của cây để xác định thời gian phun tối ưu. Nếu điều kiện môi trường không thuận lợi, có thể sử dụng thêm chất bám dính hoặc chất hỗ trợ thấm để tăng hiệu quả. Ngoài ra, việc tuân thủ nguyên tắc pha đúng nồng độ và phun phủ đều hai mặt lá cũng là yếu tố bắt buộc.
Như vậy, lựa chọn đúng thời gian không chỉ giúp tiết kiệm chi phí và công lao động mà còn nâng cao chất lượng nông sản, mang lại hiệu quả bền vững cho sản xuất nông nghiệp.
Kết luận
Phân bón lá là một giải pháp hữu hiệu giúp cây cà chua phát triển khỏe mạnh, tăng khả năng chống chịu và nâng cao năng suất. Tuy nhiên, hiệu quả chỉ đạt tối đa khi người trồng biết lựa chọn loại phân phù hợp với từng giai đoạn sinh trưởng, pha chế đúng nồng độ và áp dụng kỹ thuật phun hợp lý. Việc kết hợp phân bón lá cùng phân gốc, quản lý nước và điều kiện nhà màng đồng bộ sẽ mang lại sự cân đối dinh dưỡng, hạn chế thất thoát và tiết kiệm chi phí.
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
