Thu hoạch quá sớm → sầu riêng chưa đủ cơm – cơm nhạt, sượng. Thu hoạch quá muộn → trái dễ nứt, giảm chất lượng. Nhận biết đúng thời điểm thu giúp đảm bảo hương vị – độ ngọt – giá trị thương phẩm tốt nhất.
1️⃣ Bao lâu sau đậu thì sầu riêng có thể thu?
Mỗi giống sầu riêng có chu kỳ phát triển khác nhau từ lúc đậu trái đến lúc chín sinh lý. Do đó, xác định thời gian từ ngày đậu đến thu hoạch là bước quan trọng đầu tiên giúp nhà vườn chủ động lên lịch chăm sóc – theo dõi – thu đúng lúc, không non, không muộn.
🕐 Thời gian trung bình từ đậu đến thu hoạch
⏳ Thời gian có thể thay đổi 5–10 ngày tùy điều kiện khí hậu, đất, chăm sóc
Các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian thu
- Giống sầu riêng: mỗi giống có tốc độ phát triển riêng
- Vùng trồng – khí hậu: nơi có nhiệt độ cao → trái phát triển nhanh hơn
- Sức cây – lượng trái giữ lại: cây yếu hoặc mang quá nhiều trái → phát triển chậm hơn
- Dinh dưỡng: thiếu Kali, Canxi trong giai đoạn nuôi trái → kéo dài thời gian chín
Nên ghi nhật ký ngày đậu trái
- Đánh dấu ngày đậu trái theo từng cây hoặc từng khu vực
- Nếu vườn đậu rải rác, có thể gắn thẻ màu hoặc đánh dấu bằng dây trên cuống
- Ghi rõ ngày, giống, vị trí cây → phục vụ việc thu hoạch, đóng hàng chính xác
💡 Việc ghi nhật ký giúp tránh “thu non vì sợ nứt” hoặc “để chín quá vì quên thời điểm đậu”
🎯 “Không nhớ ngày đậu – sẽ không biết ngày thu. Làm nông chuyên nghiệp là phải ghi chép – không đoán mò.”
2️⃣ Dấu hiệu bên ngoài của trái đã già
Khi đến gần ngày thu hoạch, trái sầu riêng sẽ biểu lộ ra nhiều dấu hiệu bên ngoài cho thấy đã chín sinh lý và sẵn sàng thu. Việc nhận diện đúng các dấu hiệu này giúp nhà vườn xác định thời điểm thu chính xác, hạn chế rủi ro nứt trái – rụng gốc – giảm chất lượng sau thu.
Cuống trái có dấu hiệu “rút nhẹ”
- Cuống trái không còn căng mọng như lúc non
- Gần sát tai cuống (chỗ gắn vào cành) có vết rút nhẹ, hơi khô
- Quan sát kỹ sẽ thấy mô cuống chuyển từ màu xanh đậm sang xanh vàng
📌 Đây là dấu hiệu đầu tiên cho thấy cây bắt đầu “cắt nguồn nuôi” trái
Gai trái bắt đầu “nở” và rời nhau
- Gai giãn cách hơn – đầu gai tròn, mềm hơn trước
- Dùng tay bóp nhẹ giữa các gai sẽ thấy độ đàn hồi tốt
- Nếu gai còn quá nhọn, dày → trái còn non
Mùi hương bắt đầu thoảng nhẹ
- Đặc biệt rõ ở các giống thơm như Ri6, Dona
- Khi đứng gần giỏ trái (đã già) sẽ thấy mùi thoảng qua vỏ
- Nếu vẫn “im hơi lặng tiếng” → cần thêm vài ngày
Gõ vào múi – nghe tiếng trầm, chắc
- Dùng ngón tay gõ nhẹ lên múi → nếu nghe tiếng “bụp bụp” trầm và đục → đã già
- Nếu tiếng vang – thanh như “tanh tanh” → trái vẫn còn non, chưa định cơm
🎯 “Sầu riêng biết nói – nếu mình chịu lắng nghe. Cứ nhìn cuống, gõ múi, nhìn gai… là cây sẽ nói cho mình biết: Đã đến lúc!”
3️⃣ Kiểm tra chín sinh lý bằng kỹ thuật đơn giản
Dù quan sát bên ngoài là cần thiết, nhưng để chắc chắn rằng trái đã đạt độ già sinh lý, nhà vườn nên áp dụng một vài kỹ thuật kiểm tra đơn giản, không gây hại trái nhưng lại cho kết quả rất chính xác. Đây là những “mẹo nghề” được nhiều nhà vườn lâu năm áp dụng hiệu quả.
Gõ múi – cảm âm để đo độ già
- Dùng ngón tay hoặc que gỗ gõ vào múi giữa trái (vị trí dày cơm)
- Nếu trái còn non: âm thanh vang, trong, hơi “rỗng”
- Nếu trái đã già: âm thanh trầm – đục – chắc như tiếng gõ vào gỗ mục
- Nhiều nhà vườn lâu năm chỉ cần gõ 1–2 cái là biết trái đã “ăn được chưa”
Quan sát và ấn nhẹ phần “tai cuống”
- Tai cuống là phần nối giữa cuống và trái
- Khi trái già: phần tai hơi “mềm”, không còn căng
- Có thể ấn nhẹ vào xem độ đàn hồi – nếu hơi xốp, không căng nước, đó là dấu hiệu chín
Que tre xuyên cuống – kiểm tra nhựa
Dùng 1 que tre mảnh, đầu nhọn, đâm nhẹ vào sát cuống trái
Nếu:
- Chảy nhựa trắng trong → trái còn non
- Không chảy nhựa hoặc có ít mủ vàng đục → trái đã đạt
- Không có phản ứng gì → có thể đang chín sinh lý
💡 Cách này nhanh, dễ làm, không ảnh hưởng đến trái nếu thực hiện đúng
Không nên “nạy vỏ” hay cạy gai để kiểm tra
- Dễ làm xước vỏ, tạo điều kiện cho nấm, vi khuẩn xâm nhập
- Nếu cần kiểm tra kỹ, chỉ nên làm với 1–2 trái mẫu đại diện cho lứa trái đó
🎯 “Không cần mở trái mới biết trái già. Với sầu riêng, chỉ cần quan sát kỹ – lắng nghe tiếng gõ – và để cây cho mình thấy câu trả lời.”
4️⃣ Các sai lầm thường gặp khi xác định ngày thu
Không ít nhà vườn – kể cả người trồng lâu năm – vẫn mắc sai lầm trong việc chọn thời điểm thu trái. Những sai lệch dù nhỏ cũng có thể khiến trái sầu riêng non, sượng cơm hoặc chín rụng trước khi kịp thu, dẫn đến thiệt hại không nhỏ về giá trị.
Không ghi nhật ký ngày đậu trái
Rất nhiều vườn vẫn “canh chừng bằng mắt” thay vì ghi ngày đậu cụ thể
Hệ quả:
- Thu non vì tưởng trái đã đủ ngày
- Thu trễ khi trái bắt đầu rụng sinh lý hoặc nứt vỏ
- Đặc biệt nguy hiểm với những vườn ra hoa rải rác hoặc có nhiều giống trồng xen
📝 Ghi ngày đậu = ghi điểm xuất phát → mới tính đúng được đích đến
Chỉ dựa vào kích thước trái
- Nhiều người nghĩ “trái to là già” – điều này không hoàn toàn đúng
- Một số giống trái nhỏ nhưng thời gian nuôi rất dài (như Musang King)
- Trái to nhưng cơm chưa phát triển đủ – khi bổ ra vẫn sượng, nhạt
Thu sớm để tránh rụng hoặc bị thương lái ép
- Một số thương lái thúc ép thu sớm để gom hàng trước mùa
- Nông dân sợ mưa, sợ rụng sinh lý → thu khi trái mới đạt ~90%
- Dẫn đến: cơm không đạt vị ngọt – dễ bị phản ánh từ người tiêu dùng
Thu cả lứa theo một “công thức cứng”
Có nhà vườn thu toàn bộ trái theo một mốc 110 ngày cho tất cả giống
Bỏ qua chênh lệch sinh trưởng do:
- Sức cây
- Vị trí trái trên cây
- Vụ trước cây có kiệt sức hay không
🎯 “Sầu riêng là cây sống động – không có công thức cứng. Phải theo dõi, không áp đặt.”
5️⃣ Gợi ý quản lý ngày đậu – lịch thu khoa học
Để thu hoạch đúng kỹ thuật – hạn chế rủi ro và nâng cao giá trị trái, nhà vườn nên áp dụng phương pháp quản lý ngày đậu trái bài bản và khoa học. Việc này không quá phức tạp, nhưng lại giúp kiểm soát tốt thời điểm thu – tránh lệch lứa, rụng sớm hay non cơm.
Ghi chép ngày đậu trái theo từng cây hoặc từng hàng
- Sau khi xử lý ra hoa và giữ trái thành công → đánh dấu ngày đậu trái đầu tiên
- Ghi bằng sổ tay hoặc ứng dụng điện thoại – càng chi tiết càng tốt
- Có thể chia theo lô – hàng – giống nếu vườn trồng xen nhiều loại
Gắn thẻ màu – dây đánh dấu trực tiếp trên cây
- Dùng dây buộc màu, thẻ nhựa, bảng gỗ nhỏ đánh dấu lứa đậu
- Ghi ngày tháng trực tiếp lên dây hoặc bảng để tiện đối chiếu
- Với giống ra hoa rải rác → phương pháp này cực kỳ hiệu quả
💡 Dễ nhớ – dễ thu theo từng đợt – tránh nhầm lẫn giữa trái già và non
Tính toán ngày thu theo từng giống
Dựa vào chu kỳ đã ghi nhận:
- Ri6, Dona: 105–115 ngày
- Monthong: 110–125 ngày
- Musang King: 120–135 ngày
Có thể cộng thêm 3–5 ngày nếu cây yếu, mùa mưa nhiều, hoặc trái nuôi chậm
Tổ chức thu hoạch theo đợt – rải vụ thông minh
- Không nên thu một lần toàn bộ → dễ trúng vào đợt mưa – giá thấp
- Có thể thu thành 2–3 đợt, mỗi đợt cách nhau 3–5 ngày
- Giúp đảm bảo chất lượng đồng đều – quản lý hậu cần, thương lái hiệu quả hơn
🎯 “Muốn hái trái đúng lúc – phải tính từ ngày trái đậu, không phải từ ngày nhìn thấy to.”
Kết luận: Thu đúng lúc – Trái ngon – Giá cao
Việc xác định thời điểm thu hoạch chính xác không chỉ giúp đảm bảo chất lượng trái mà còn ảnh hưởng đến giá bán – khả năng bảo quản – uy tín nhà vườn. Thu sớm quá – cơm non, nhạt, dễ sượng. Thu muộn – trái nứt, rụng gốc, khó vận chuyển. Vì vậy, hiểu rõ dấu hiệu chín sinh lý và quản lý ngày đậu trái là kỹ năng bắt buộc nếu muốn làm sầu riêng một cách chuyên nghiệp.
📌 Những điểm cần ghi nhớ:
- Ghi nhật ký đậu trái – đừng đoán mò
- Quan sát cuống – gai – mùi – âm thanh khi gõ trái
- Dùng que tre kiểm tra mủ cuống để xác nhận sinh lý chín
- Không thu theo cảm giác – không gom tất cả một lần
- Chia lứa, rải vụ, chủ động lịch thu – giảm rủi ro – tăng giá trị
🎯 “Thu đúng lúc – không chỉ là nghệ thuật của con mắt nhà nông, mà còn là khoa học của người làm nông nghiệp bài bản.”
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
