Hướng dẫn xử lý cây trước khi làm bông sầu riêng

Làm bông sầu riêng
24
Th12

Trong quá trình canh tác sầu riêng, việc xử lý cây trước khi làm bông đóng vai trò vô cùng quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và năng suất của cả mùa vụ. Đây không chỉ là bước khởi đầu quyết định tỷ lệ đậu trái mà còn giúp cây phát triển khỏe mạnh, giảm thiểu rủi ro từ sâu bệnh và các yếu tố môi trường bất lợi. Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết và đầy đủ về các bước xử lý cây sầu riêng trước khi làm bông, giúp bà con nông dân áp dụng hiệu quả và đạt được mùa vụ năng suất cao.

Cắt tỉa cành, tạo tán trước khi làm bông sầu riêng

Cắt tỉa cành và tạo tán trước khi làm bông sầu riêng là bước quan trọng để giúp cây khỏe mạnh, tập trung dinh dưỡng vào việc ra hoa, đậu trái. Thực hiện đúng kỹ thuật sẽ giảm thiểu sâu bệnh, tăng khả năng đậu hoa và nâng cao năng suất.

Thời điểm cắt tỉa

  • Thực hiện sau khi thu hoạch trái và trước khi làm bông khoảng 1 – 2 tháng. Đảm bảo cây có thời gian hồi phục trước khi bước vào giai đoạn làm bông.

Nguyên tắc cắt tỉa

  • Tỉa cành hợp lý: Loại bỏ các cành không cần thiết, tập trung vào những cành chính để đảm bảo cây thông thoáng, ánh sáng xuyên đều.
  • Tạo tán cân đối: Phân bố cành đều xung quanh cây, tránh hiện tượng cành quá dày đặc hoặc chồng chéo.

Các loại cành cần cắt bỏ

  • Cành khô, cành già yếu: Không còn khả năng mang hoa hoặc phát triển trái.
  • Cành sâu bệnh: Ngăn ngừa lây lan sâu bệnh sang các cành khỏe mạnh.
  • Cành vượt, cành mọc đứng: Loại bỏ các cành tiêu tốn nhiều dinh dưỡng nhưng không có giá trị trong việc ra hoa, đậu trái.
  • Cành mọc giao nhau: Cắt bỏ cành mọc đè lên nhau hoặc hướng vào tâm tán, gây cản trở ánh sáng và không khí lưu thông.
  • Cành sát gốc: Loại bỏ các cành mọc thấp, sát đất để tránh sâu bệnh và giúp việc chăm sóc thuận tiện hơn.

Tạo tán cây

  • Hình dáng tán: Tạo tán cây hình chóp (đỉnh cao và tán xòe dần về phía dưới) để ánh sáng xuyên đều các cành.

Cách thực hiện:

  • Giữ lại các cành khỏe mạnh, mọc ngang, phân bố đều xung quanh thân chính.
  • Khoảng cách giữa các cành chính phải đều nhau, tránh tập trung quá nhiều cành ở một phía.



Điều chỉnh chế độ nước

Điều chỉnh chế độ nước là một kỹ thuật quan trọng để kích thích sầu riêng phân hóa mầm hoa, tạo điều kiện thuận lợi cho cây ra bông đồng loạt và đạt năng suất cao. Quá trình này đòi hỏi sự quản lý chặt chẽ về lượng nước và thời điểm áp dụng.

Mục đích điều chỉnh chế độ nước

  • Giảm độ ẩm đất nhằm tạo ra “stress” cho cây, kích thích cây chuyển từ giai đoạn sinh trưởng sang giai đoạn sinh sản.
  • Thúc đẩy phân hóa mầm hoa (mắt cua) và chuẩn bị cây sẵn sàng ra hoa đồng loạt.
  • Hạn chế cây ra đọt non trong giai đoạn làm bông, giúp tập trung dinh dưỡng nuôi hoa.

Thời điểm điều chỉnh

Áp dụng trước khi làm bông từ 15 – 30 ngày, tùy theo tình trạng cây, giống sầu riêng, và điều kiện thời tiết.

Quan sát độ phát triển của cây:

  • Lá bánh tẻ đã già và cứng, không còn hiện tượng ra đọt non.
  • Sức khỏe cây ổn định, không bị sâu bệnh.

Các bước điều chỉnh chế độ nước

Ngừng tưới nước: Thời gian ngừng tưới: Khoảng 15 – 30 ngày trước khi làm bông.

Điều kiện đất: Đất cần khô nhưng không nứt nẻ. Độ khô vừa đủ để cây có dấu hiệu hơi héo (lá xệ nhẹ, thân cành hơi mất sức căng mọng), nhưng không làm cây rụng lá.

Lưu ý trong mùa mưa:

  • Che chắn gốc hoặc rãnh thoát nước tốt để đảm bảo đất không bị ngấm nước.
  • Theo dõi kỹ độ ẩm đất và điều chỉnh phù hợp nếu gặp mưa lớn.

Quan sát dấu hiệu cây

  • Cây bắt đầu xuất hiện mầm hoa (mắt cua) sau khi ngừng tưới nước khoảng 15 – 20 ngày.
  • Khi mầm hoa đã hình thành, có thể phục hồi tưới nước để đảm bảo cây phát triển mầm hoa tốt.

Phục hồi tưới nước

Sau khi mầm hoa xuất hiện rõ ràng, tiến hành tưới nước trở lại từ từ: Tưới nước với lượng ít trong tuần đầu để cây thích nghi, không bị sốc. Sau đó tăng dần lượng nước để giữ ẩm đất ổn định, tạo điều kiện cho mầm hoa phát triển.



Bón phân kích thích phân hóa mầm hoa

Bón phân kích thích phân hóa mầm hoa là một bước quan trọng trong việc chuẩn bị cây sầu riêng bước vào giai đoạn làm bông. Việc cung cấp dinh dưỡng hợp lý giúp cây tích lũy năng lượng, thúc đẩy phân hóa mầm hoa (mắt cua) hiệu quả, từ đó giúp cây ra hoa đồng loạt và đạt năng suất cao.

Mục đích bón phân kích thích phân hóa mầm hoa

  • Cung cấp đầy đủ dinh dưỡng để cây phân hóa mầm hoa hiệu quả.
  • Hạn chế sự phát triển của đọt non trong giai đoạn cây chuẩn bị ra hoa.
  • Tăng sức đề kháng cho cây trước những áp lực từ môi trường, như khô hạn hoặc sâu bệnh.

Thời điểm bón phân

  • Trước khi làm bông 30 – 40 ngày: Đây là giai đoạn cây cần tích lũy dinh dưỡng để phân hóa mầm hoa.
  • Kết hợp với việc ngừng tưới nước, quan sát đến khi xuất hiện mầm hoa (mắt cua) để điều chỉnh bón phân phù hợp.

Các loại phân bón cần sử dụng

Phân bón gốc

  • Phân giàu lân (P) và kali (K): Lân giúp phân hóa mầm hoa, còn kali tăng cường sức khỏe cây và kích thích hoa phát triển bền. Sử dụng phân NPK có tỷ lệ như 6-30-30, 10-50-10, hoặc các loại phân chứa hàm lượng cao lân và kali.
  • Phân hữu cơ hoai mục hoặc phân chuồng: Bón từ 10 – 15 kg/gốc (tùy độ tuổi cây) để cải thiện đất, tăng khả năng giữ nước và cung cấp dinh dưỡng nền. Kết hợp thêm chế phẩm vi sinh để cải thiện hệ vi sinh vật đất, giúp cây hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn.
  • Các loại phân trung, vi lượng: Bổ sung Magie (Mg), Canxi (Ca), Bo (B), Kẽm (Zn) để tăng khả năng phân hóa mầm hoa và cải thiện chất lượng hoa.

Phân bón qua lá

  • Sử dụng các loại phân bón lá giàu lân và kali, như KH2PO4 (Kali dihydro phosphate) hoặc chế phẩm có tỷ lệ 0-52-34, giúp kích thích phân hóa mầm hoa nhanh chóng.
  • Phun từ 2 – 3 lần, mỗi lần cách nhau 7 – 10 ngày. Nên phun vào sáng sớm hoặc chiều mát để đạt hiệu quả cao.

Liều lượng và cách bón phân

Bón phân gốc

Liều lượng tham khảo:

  • NPK 6-30-30: 1,5 – 2,5 kg/gốc tùy vào độ tuổi cây.
  • Phân hữu cơ: 10 – 15 kg/gốc.

Cách bón:

  • Đào rãnh hoặc rải đều phân xung quanh tán cây (cách gốc khoảng 50 – 70 cm).
  • Phủ lớp đất mỏng hoặc rơm rạ để giữ phân và giảm mất nước.
  • Kết hợp tưới nước nhẹ nếu đất quá khô.

Phun phân bón lá

  • Pha phân bón lá đúng liều lượng theo hướng dẫn trên bao bì.
  • Phun đều lên lá, chú ý phun cả mặt dưới lá để cây hấp thụ hiệu quả hơn.

Phun thuốc phòng trừ sâu bệnh

Trước khi làm bông, cây sầu riêng cần được kiểm soát tốt các loại sâu bệnh để đảm bảo mầm hoa (mắt cua) phát triển khỏe mạnh, tránh nguy cơ bệnh tấn công làm rụng hoa, giảm năng suất. Phun thuốc phòng trừ sâu bệnh đúng cách và đúng thời điểm giúp bảo vệ cây, tạo điều kiện cho quá trình ra hoa đạt hiệu quả cao.

Mục đích phun thuốc phòng trừ sâu bệnh

  • Phòng ngừa các loại sâu bệnh tấn công trong giai đoạn phân hóa mầm hoa.
  • Bảo vệ bộ lá và mầm hoa, đảm bảo quá trình ra bông diễn ra thuận lợi.
  • Hạn chế sâu bệnh lây lan sang các giai đoạn sau như đậu trái và nuôi trái.

 Thời điểm phun thuốc

  • Trước khi làm bông khoảng 15 – 20 ngày, kết hợp với quá trình bón phân và điều chỉnh nước.
  • Phun khi cây có dấu hiệu hình thành mầm hoa (mắt cua) nhưng chưa bung hoa.
  • Phun vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát, tránh phun vào thời điểm trời nắng gắt hoặc mưa lớn.

Các loại sâu bệnh thường gặp và cách phòng trừ

Bệnh nấm hồng

  • Triệu chứng: Gây hại trên cành, làm vỏ cành bị hồng nhạt, khô và nứt vỏ, cành dễ gãy.
  • Thuốc phòng trừ: Dùng thuốc gốc đồng như Bordeaux, Copper Hydroxide, hoặc Mancozeb.
  • Phun lên cành chính và thân cây.

Bệnh thán thư

  • Triệu chứng: Lá bị cháy khô ở mép, xuất hiện các vết đốm nâu đen trên lá hoặc mầm hoa.
  • Thuốc phòng trừ: Sử dụng Propiconazole, Difenoconazole, hoặc Chlorothalonil.
  • Phun lên toàn bộ tán cây, tập trung vào mầm hoa và lá già.

Sâu đục thân, đục cành

  • Triệu chứng: Sâu đục vào thân, cành làm cây suy yếu, dễ gãy.
  • Thuốc phòng trừ: Sử dụng Abamectin, Emamectin Benzoate, kết hợp với dầu khoáng để tăng hiệu quả.
  • Tiêm thuốc trực tiếp vào thân hoặc bôi thuốc vào lỗ đục.

Rệp sáp và rầy

  • Triệu chứng: Tấn công mầm hoa, lá và cuống hoa, làm hoa bị suy yếu hoặc rụng.
  • Thuốc phòng trừ: Sử dụng Imidacloprid, Thiamethoxam, hoặc Chlorpyrifos Ethyl.
  • Kết hợp với chất bám dính để tăng hiệu quả.

Bệnh xì mủ thân

  • Triệu chứng: Thân cây chảy nhựa, vết mủ có mùi thối, gây suy yếu cây.
  • Thuốc phòng trừ: Dùng thuốc gốc đồng như Aliette (Fosetyl-Al) hoặc Metalaxyl.
  • Bôi trực tiếp lên vết bệnh sau khi làm sạch.

Quy trình phun thuốc phòng trừ sâu bệnh

Chuẩn bị dung dịch phun

  • Chọn thuốc phù hợp với từng loại sâu bệnh.
  • Pha đúng liều lượng theo hướng dẫn trên bao bì để tránh gây hại cho cây hoặc môi trường.
  • Kết hợp nhiều loại thuốc (nếu cần) nhưng phải kiểm tra khả năng pha trộn để tránh phản ứng hóa học gây giảm hiệu quả.

Phun thuốc

  • Phun đều lên toàn bộ cây, tập trung vào các bộ phận như:
  • Lá già (lá bánh tẻ), nơi mầm hoa hình thành.
  • Cành, thân chính, và vùng gốc cây.
  • Nếu cây đang ra mầm hoa, cần phun cẩn thận để tránh làm hỏng mầm hoa.

Tần suất phun

  • Phun phòng bệnh từ 1 – 2 lần, cách nhau khoảng 7 – 10 ngày, tùy mức độ sâu bệnh và điều kiện thời tiết.
  • Nếu phát hiện sâu bệnh bùng phát, cần tăng cường xử lý thêm bằng thuốc đặc trị.

Tóm lại, việc xử lý cây sầu riêng trước khi làm bông cần được thực hiện theo một quy trình khoa học, bao gồm các bước quan trọng như chăm sóc dinh dưỡng, cắt tỉa cành, kích thích ra hoa và kiểm soát sâu bệnh. Mỗi bước đều đóng vai trò quyết định đến tỷ lệ đậu trái và chất lượng của cây trong suốt mùa vụ.

Xử lý cây đúng kỹ thuật không chỉ giúp tăng năng suất và hiệu quả kinh tế mà còn đảm bảo sức khỏe và sự bền vững của cây qua nhiều năm canh tác. Đây chính là chìa khóa để duy trì vườn sầu riêng phát triển ổn định và đạt giá trị cao trên thị trường.

 

 

⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:

Đức Nghĩa