Ưu điểm và nhược điểm của phân MKP đối với cây trồng

Trong ngành nông nghiệp hiện đại, việc sử dụng phân bón đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sinh trưởng và phát triển cây trồng. Một trong những loại phân bón được ưa chuộng hiện nay là MKP (Monopotassium Phosphate), cung cấp nguồn dinh dưỡng thiết yếu cho cây mà không gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường. Bài viết này sẽ tập trung phân tích những ưu điểm và nhược điểm của phân bón MKP để giúp bà con nông dân có cái nhìn toàn diện hơn về loại phân bón này.

Ưu điểm của phân MKP

Cung cấp nguồn Lân và Kali dồi dào:

Phân MKP chứa 52% Lân và 34% Kali, cao hơn nhiều so với các loại phân bón NPK thông thường. Nhờ vậy, cây được cung cấp đầy đủ dưỡng chất thiết yếu cho quá trình sinh trưởng và phát triển, đặc biệt là trong giai đoạn ra hoa, đậu quả và hình thành hạt, quả.

Dễ dàng hấp thu cho cây:

• Lân và Kali trong phân MKP ở dạng dễ hòa tan, giúp cây dễ dàng hấp thu qua rễ và lá.
• Tỷ lệ hấp thu dinh dưỡng cao, hạn chế thất thoát phân bón, tiết kiệm chi phí cho người sử dụng.
• Thúc đẩy quá trình trao đổi chất, tăng cường sức sống cho cây, giúp cây phát triển khỏe mạnh.

Ví dụ:

• Đối với cây lúa: Bón phân MKP vào giai đoạn đẻ nhánh và làm đòng để thúc đẩy phát triển cành, lá, nuôi dưỡng đòng hoa, hạt. Hàm lượng Lân và Kali cao trong phân MKP giúp cây lúa đẻ nhánh khỏe, ra nhiều bông, hạt to mẩy, chắc mẩy, nâng cao năng suất và chất lượng lúa.
• Đối với cây ăn quả: Bón phân MKP vào giai đoạn ra hoa, đậu quả và phát triển quả để kích thích ra hoa nhiều, đậu quả cao, quả to, ngọt và thơm ngon. Hàm lượng Kali cao trong phân MKP giúp cây ăn quả tăng cường sức đề kháng, chống chịu tốt với sâu bệnh, nấm bệnh, bảo quản quả được lâu hơn.

Thúc đẩy phát triển bộ rễ, cành, lá, hoa và quả:

Lân (P)

• Kích thích phát triển bộ rễ: Lân đóng vai trò quan trọng trong quá trình phân chia tế bào, giúp thúc đẩy phát triển bộ rễ khỏe mạnh, lan rộng, tăng khả năng hấp thu nước và dinh dưỡng cho cây.
• Thúc đẩy sinh trưởng cành, lá: Lân tham gia vào quá trình quang hợp, giúp cây tổng hợp chất hữu cơ, tạo điều kiện cho cành, lá phát triển xanh tốt, đầy đặn.
• Kích thích ra hoa, đậu quả: Lân đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành hoa, hạt, quả. Bón phân MKP cung cấp Lân đầy đủ giúp cây ra hoa nhiều, đậu quả cao, hạt to, mẩy.

Kali (K):

• Điều hòa cân bằng nước trong cây: Kali giúp điều hòa áp suất thẩm thấu trong tế bào, giữ nước cho cây, giúp cây chịu hạn tốt hơn.
• Tăng cường sức đề kháng: Kali giúp tăng cường hệ miễn dịch cho cây, giúp cây chống chịu tốt với các điều kiện bất lợi như úng, mặn phèn, sâu bệnh, nấm bệnh.
• Nâng cao chất lượng nông sản: Kali giúp vận chuyển các chất dinh dưỡng trong cây, góp phần tăng độ bóng đẹp, hương vị và thời gian bảo quản cho nông sản.

Tăng năng suất và chất lượng nông sản:

• Cung cấp đầy đủ Lân và Kali giúp cây sinh trưởng khỏe mạnh, ít sâu bệnh, cho năng suất cao và chất lượng tốt hơn.
• Quả to, chắc mặn, mẫu mã đẹp, bảo quản được lâu hơn.

Độ hòa tan cao:

• Thích hợp cho bón lá và tưới gốc: Nhờ khả năng tan hoàn toàn trong nước, phân MKP có thể được sử dụng hiệu quả cho cả hai phương pháp bón lá và tưới gốc.
  • Bón lá: Phân bón dạng dung dịch dễ dàng thẩm thấu qua lá, cung cấp dinh dưỡng nhanh chóng cho cây, đặc biệt hiệu quả trong giai đoạn cây cần nhiều dinh dưỡng như ra hoa, đậu quả.
  • Tưới gốc: Phân bón tan trong nước sẽ theo hệ thống tưới nhỏ giọt thẩm thấu vào đất, cung cấp dinh dưỡng trực tiếp cho bộ rễ cây, giúp cây hấp thu dễ dàng và hạn chế thất thoát.
• Tăng hiệu quả sử dụng phân bón: Nhờ khả năng hòa tan cao, phân MKP sẽ hạn chế tình trạng phân bón bị đóng cục, vón cục, giúp cây hấp thu dinh dưỡng một cách tối ưu, tránh lãng phí.
• Hạn chế thất thoát dưỡng chất: Phân bón tan trong nước sẽ ít bị ảnh hưởng bởi các yếu tố môi trường như mưa, gió, xói mòn, giúp hạn chế thất thoát dưỡng chất ra môi trường.
• Tiết kiệm chi phí cho nhà vườn: Việc sử dụng phân bón hiệu quả, hạn chế thất thoát sẽ giúp nhà vườn tiết kiệm chi phí đầu tư cho phân bón.
• Ít gây lãng phí: Nhờ khả năng hòa tan cao và dễ sử dụng, phân MKP giúp hạn chế tình trạng dư thừa phân bón, gây lãng phí và ô nhiễm môi trường.
• Hạn chế ô nhiễm môi trường: Việc sử dụng phân bón hiệu quả, hạn chế thất thoát sẽ góp phần giảm thiểu lượng phân bón dư thừa trong đất, nước, giúp bảo vệ môi trường.

Tính axit nhẹ:

An toàn cho cây trồng:

• Độ pH phù hợp: Phân MKP có độ pH dao động từ 6.0 đến 7.0, tương đối trung tính, phù hợp với hầu hết các loại cây trồng.
• Hạn chế ảnh hưởng đến độ pH của đất: Việc sử dụng phân MKP không gây thay đổi đột ngột độ pH của đất, giúp bảo vệ hệ sinh thái đất và an toàn cho bộ rễ cây.
• Ít gây ngộ độc cho cây: Tính axit nhẹ của phân MKP giúp hạn chế nguy cơ ngộ độc do thừa axit cho cây, đặc biệt là đối với những cây trồng nhạy cảm với axit.

An toàn cho hệ thống tưới tiêu:

• Ít gây ăn mòn: Tính axit nhẹ của phân MKP không gây ảnh hưởng đến các thiết bị trong hệ thống tưới tiêu, giúp kéo dài tuổi thọ sử dụng và tiết kiệm chi phí thay thế.
• Hạn chế tắc nghẽn hệ thống tưới: Phân MKP tan hoàn toàn trong nước, ít nguy cơ lắng đọng, đóng cặn, giúp hệ thống tưới hoạt động trơn tru, hiệu quả.
  Phù hợp với nhiều loại đất khác nhau:
• Hạn chế axit hóa đất: Phân MKP có độ axit nhẹ, phù hợp sử dụng trên nhiều loại đất, kể cả đất có tính kiềm nhẹ.
• Cân bằng độ pH của đất: Trong một số trường hợp, sử dụng phân MKP có thể giúp điều chỉnh độ pH của đất về mức phù hợp cho cây trồng.

Có thể kết hợp với nhiều loại phân bón khác:

• Tương thích với các loại phân bón khác: Phân MKP có thể kết hợp với nhiều loại phân bón khác mà không gây phản ứng hóa học, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng phân bón.
• Bổ sung dinh dưỡng đa dạng cho cây: Việc kết hợp phân MKP với các loại phân bón khác giúp cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cây trồng, thúc đẩy sinh trưởng và phát triển toàn diện.

Ví dụ minh họa:

• Sử dụng phân MKP cho cây trồng trên đất kiềm nhẹ: Phân MKP với độ axit nhẹ giúp cân bằng độ pH của đất, tạo môi trường thuận lợi cho cây trồng phát triển.
• Kết hợp phân MKP với phân Urê và DAP: Phân MKP cung cấp Lân và Kali, kết hợp với Urê cung cấp đạm sẽ tạo thành công thức NPK cân đối, phù hợp cho nhiều giai đoạn phát triển của cây trồng.

Kích thích ra hoa, đậu quả:

• Cung cấp dinh dưỡng thiết yếu cho giai đoạn ra hoa, đậu quả.
• Tăng tỷ lệ đậu quả, hạn chế rụng hoa và trái non.
• Nâng cao chất lượng và giá trị thương phẩm của nông sản.

Tăng sức đề kháng cho cây:

• Giúp cây chống chịu tốt với các điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
• Tăng khả năng chống sâu bệnh, nấm bệnh.
• Giảm thiểu sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.

Nhược điểm của phân MKP cần lưu ý

Bên cạnh những ưu điểm nổi bật, phân MKP cũng có một số nhược điểm cần lưu ý để đảm bảo sử dụng hiệu quả và an toàn cho cây trồng:

Giá thành cao:

• Phân MKP có giá thành cao hơn so với các loại phân bón đa lượng phổ biến như NPK, DAP do hàm lượng dinh dưỡng Kali và Lân cao (52% P2O5 và 34% K2O) và quy trình sản xuất phức tạp hơn.
  Ví dụ: Giá bán lẻ của 1 kg phân MKP dao động từ 25.000 – 35.000 đồng, trong khi giá 1 kg phân NPK 16-16-16 chỉ khoảng 15.000 – 20.000 đồng.
• Chi phí đầu tư cho phân bón chiếm tỷ trọng đáng kể trong tổng chi phí sản xuất nông nghiệp.
  Sử dụng phân MKP có thể khiến chi phí phân bón tăng cao, ảnh hưởng đến lợi nhuận của nhà vườn, đặc biệt đối với các hộ sản xuất nhỏ có diện tích canh tác hạn hẹp và nguồn lực tài chính eo hẹp.
  Áp lực chi phí phân bón có thể buộc nhà vườn phải điều chỉnh sản xuất, giảm liều lượng bón phân hoặc chuyển sang sử dụng các loại phân bón giá rẻ hơn, dẫn đến ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng cây trồng.

Thiếu hụt đạm:

Đạm là một trong ba nguyên tố dinh dưỡng đa lượng thiết yếu cho cây trồng, đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh trưởng và phát triển của cây. Cụ thể:

• Tham gia cấu tạo các axit amin, protein, enzyme – những thành phần thiết yếu cho sự sống của tế bào.
• Thúc đẩy quá trình quang hợp, giúp cây xanh tổng hợp chất hữu cơ từ ánh sáng.
• Kích thích sinh trưởng cành, lá, tạo ra năng suất cao.
• Nâng cao sức đề kháng cho cây, chống chịu với sâu bệnh, hạn hán và các điều kiện bất lợi.

Khi thiếu đạm, cây trồng sẽ có các biểu hiện như:

• Cây còi cọc, phát triển kém, lá nhỏ, vàng úa và rụng sớm.
• Thân, cành, nhánh yếu ớt, dễ gãy rụng.
• Năng suất và chất lượng nông sản giảm sút.
• Sức đề kháng yếu, dễ bị sâu bệnh, nấm bệnh tấn công.

Do phân MKP không chứa đạm, việc sử dụng nó cần kết hợp với các loại phân bón khác có chứa đạm để đảm bảo cân bằng dinh dưỡng cho cây trồng. Một số loại phân bón đạm phổ biến như:

• Urê: Cung cấp đạm ở dạng nitơ nguyên chất, dễ dàng hấp thu cho cây.
• DAP (Diammonium Phosphate): Cung cấp cả đạm và lân, phù hợp cho giai đoạn đầu sinh trưởng.
• NPK: Cung cấp đầy đủ cả ba dưỡng chất đa lượng N, P, K cho cây ở mọi giai đoạn phát triển.

Ví dụ:

Đối với cây lúa, cần bón phân MKP kết hợp với Urê để cung cấp đầy đủ đạm, lân, kali cho cây trong suốt quá trình sinh trưởng.

• Giai đoạn đầu sinh trưởng: Bón thúc bằng DAP để kích thích phát triển bộ rễ.
• Giai đoạn đẻ nhánh: Bón Urê và MKP để thúc đẩy sinh trưởng cành, lá.
• Giai đoạn làm đòng: Bón Urê và MKP để nuôi dưỡng đòng hoa, hạt.
• Giai đoạn chín: Bón MKP để tăng độ chắc hạt, nâng cao chất lượng nông sản.

Gây chua đất:

Ảnh hưởng của Kali đối với độ pH của đất: Kali trong phân MKP có tính axit nhẹ, khi bón vào đất sẽ làm giảm độ pH, khiến đất chua hơn.
Nguyên nhân: Khi bón phân MKP, Kali (K+) trong phân bón sẽ phản ứng với các ion H+ trong đất, tạo thành axit H2KO3. Axit H2KO3 tan trong nước, giải phóng ion H+, làm giảm độ pH của đất.

Hậu quả của đất chua:

Đất chua ảnh hưởng đến khả năng hấp thu dinh dưỡng của cây trồng theo những cách sau:

• Giảm tính sẵn có của một số vi chất dinh dưỡng quan trọng như phốt pho (P), sắt (Fe), mangan (Mn), đồng (Cu).
• Gây độc hại cho cây do tăng lượng nhôm (Al) và ion H+.
• Ảnh hưởng đến hoạt động của vi sinh vật có lợi trong đất.

Hậu quả:

Cây trồng sinh trưởng kém, còi cọc, năng suất và chất lượng nông sản giảm sút. Tăng nguy cơ mắc các bệnh hại do nấm, vi khuẩn và gây khó khăn cho việc quản lý đất và canh tác.

Giải pháp khắc phục:

• Theo dõi độ pH của đất định kỳ để kịp thời phát hiện và xử lý tình trạng chua đất.
• Bón vôi hoặc các chất điều chỉnh độ pH để trung hòa axit trong đất, nâng cao độ pH lên mức phù hợp cho cây trồng.
• Lựa chọn loại phân bón phù hợp, hạn chế sử dụng các loại phân bón có tính axit cao.
• Áp dụng các biện pháp canh tác hợp lý như luân canh cây trồng, sử dụng phân bón hữu cơ, che phủ đất để cải thiện cấu trúc và độ phì nhiêu của đất.

Ví dụ:

• Đối với đất trồng lúa, độ pH thích hợp dao động từ 6.0 đến 7.0. Nếu độ pH của đất thấp hơn 6.0, cần bón vôi bột hoặc vôi Dolomite để trung hòa axit, nâng cao độ pH.
• Liều lượng bón vôi cần dựa trên độ chua của đất và loại vôi sử dụng.
• Nên bón vôi trước khi trồng vụ mới hoặc bón lót vào đầu vụ.

Gây hại cho cây non

Ảnh hưởng của nồng độ cao Kali và Lân đối với cây non: Cây non có bộ rễ và hệ thống hấp thu dinh dưỡng còn yếu ớt, nhạy cảm với nồng độ dinh dưỡng cao. Khi bón phân MKP với nồng độ cao, cây non có thể bị:

• Cháy lá: Nồng độ Kali cao trong phân MKP có thể gây ra hiện tượng thẩm thấu ngược, khiến nước trong tế bào lá bị hút ra ngoài, dẫn đến teo lá, cháy mép lá, thậm chí rụng lá.
• Ức chế sinh trưởng: Lân ở nồng độ cao có thể làm giảm khả năng hấp thu các nguyên tố dinh dưỡng khác của cây, ảnh hưởng đến quá trình quang hợp và hô hấp, dẫn đến còi cọc, phát triển kém.

Giải pháp:

• Sử dụng phân MKP với liều lượng phù hợp cho từng giai đoạn sinh trưởng của cây.
• Pha loãng phân bón trước khi sử dụng để giảm nồng độ xuống mức an toàn cho cây non.
• Tưới phân vào gốc cây, tránh tưới trực tiếp lên lá.
• Kết hợp bón phân MKP với các loại phân bón khác để cân bằng dinh dưỡng cho cây.
• Tưới nước đầy đủ và thường xuyên để giúp cây hấp thu dinh dưỡng hiệu quả và hạn chế tác hại của phân bón.

Ví dụ:

• Đối với cây cà chua, nên bón phân MKP với liều lượng 10-15g/m2 cho cây non, tăng dần lên 20-30g/m2 khi cây trưởng thành.
• Pha loãng phân MKP với nước theo tỷ lệ 1:1000 trước khi tưới.
• Tưới phân vào gốc cây vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh tưới vào lúc trời nắng nóng.
• Kết hợp bón phân MKP với phân bón hữu cơ để cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cây.

Khó kiểm soát hàm lượng dinh dưỡng:

Hạn chế của việc chỉ cung cấp Kali và Lân: Phân MKP chỉ cung cấp hai dưỡng chất Kali (K) và Lân (P), trong khi cây trồng cần thiết nhiều dưỡng chất khác nhau để sinh trưởng và phát triển toàn diện. Việc thiếu hụt hoặc dư thừa một trong hai dưỡng chất Kali và Lân có thể dẫn đến những hậu quả như sau:

Thiếu hụt Kali:

• Cây còi cọc, phát triển kém, lá vàng úa, rụng lá.
• Chất lượng nông sản giảm sút, khả năng bảo quản kém.
• Sức đề kháng yếu, dễ bị sâu bệnh hại tấn công.

Dư thừa Kali:

• Gây ngộ độc cho cây, dẫn đến teo rễ, còi cọc, thậm chí chết cây.
• Giảm khả năng hấp thu các dưỡng chất khác như Canxi (Ca), Magie (Mg).
• Ảnh hưởng đến chất lượng nông sản, làm giảm hương vị, hàm lượng dinh dưỡng.

Giải pháp:

• Sử dụng phân MKP kết hợp với các loại phân bón khác để cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cây trồng.
• Cân nhắc nhu cầu dinh dưỡng cụ thể của từng loại cây trồng và giai đoạn phát triển để điều chỉnh liều lượng phân bón MKP phù hợp.
• Theo dõi tình trạng sinh trưởng của cây sau khi bón phân và điều chỉnh liều lượng, cách thức bón nếu cần thiết.
• Áp dụng các biện pháp canh tác tổng hợp như luân canh cây trồng, sử dụng phân bón hữu cơ, che phủ đất để cải thiện cấu trúc và độ phì nhiêu của đất.

Nhìn chung, phân bón MKP sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật, mang lại hiệu quả cao cho cây trồng. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích đó, cũng cần lưu ý một số hạn chế để sử dụng phân bón hợp lý và tránh lãng phí. Việc lựa chọn loại phân bón phù hợp phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại cây trồng, giai đoạn sinh trưởng và điều kiện đất đai. Do đó, bà con nông dân nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia nông nghiệp hoặc cán bộ khuyến nông để có được tư vấn cụ thể và hiệu quả nhất.

 

⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:

• Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
• Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
• Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
• Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
• Shopee: https://shopee.vn/shop/87096923