Tỉa cành cà phê là quá trình cắt và loại bỏ các cành không cần thiết, yếu, khô cằn hoặc bị sâu bệnh hại tấn công trên cây cà phê. Tỉa cành được thực hiện nhằm tạo ra một cấu trúc cây cân đối, tăng sự thông thoáng và ánh sáng cho cây, cũng như khuyến khích sự phân hóa mầm hoa và năng suất của cây. Quá trình này thường được thực hiện sau thu hoạch và trước khi cây cà phê bắt đầu phục hồi cho vụ mùa tới.
Cách chọn cành cà phê cần tỉa bỏ
Khi lựa chọn cành để tỉa trên cây cà phê, bạn nên chú ý đến những điểm sau đây:
- Cành yếu, kém phát triển: Chọn những cành yếu, nhỏ, không có triển vọng phát triển tốt trong tương lai để loại bỏ. Những cành như vậy thường không mang lại năng suất cao và chỉ tốn năng lượng của cây.
- Cành khô, già: Tìm những cành khô cằn, già nua và không còn sức sống để cắt tỉa. Những cành này không chỉ gây cản trở sự phát triển của cây mà còn có thể là nguồn lây nhiễm cho sâu bệnh hại.
- Cành bị sâu bệnh hại tấn công: Xác định những cành bị sâu bệnh hại tấn công và tỉa bỏ chúng. Nếu không loại bỏ, sâu bệnh hại có thể lan rộng và gây thiệt hại đáng kể cho cây cà phê.
- Cành gây cản trở sự thông thoáng: Những cành quá dày đan xen, chồi vượt quá nhiều hoặc cành nằm trong tán bị che khuất cần được cắt tỉa. Điều này giúp tạo ra không gian thông thoáng cho cây và cải thiện việc tiếp cận ánh sáng và không khí.
- Cành không mang quả: Những cành không sinh quả hoặc mang ít quả có thể được loại bỏ để tập trung dinh dưỡng cho những cành có triển vọng phát triển tốt hơn.
Khi lựa chọn cành để tỉa, hãy sử dụng các dụng cụ cắt cành như lưỡi cưa, dao hoặc kéo cắt cành chuyên dụng để đảm bảo cắt tỉa chính xác và tránh gây tổn thương cho cây.
Thời điểm tốt nhất để tỉa cành cà phê là khi nào?
Thời điểm tốt nhất để tỉa cành cây cà phê là sau khi cây đã thu hoạch xong và trước khi cây bắt đầu phục hồi cho vụ mùa tiếp theo. Thông thường, thời gian này kéo dài từ 10-20 ngày sau thu hoạch. Lựa chọn thời điểm này có những lợi ích sau:
- Cây đã hoàn tất quá trình thu hoạch: Sau khi thu hoạch, cây cà phê mất đi một lượng lớn năng lượng và dinh dưỡng. Tỉa cành sau thu hoạch giúp cây tập trung vào việc phục hồi, tái tạo sức mạnh và chuẩn bị cho vụ mùa mới.
- Cây đang trong giai đoạn phục hồi: Thời điểm này, cây cà phê đang cố gắng phục hồi sau quá trình thu hoạch. Tỉa cành tại thời điểm này giúp cây tạo ra cấu trúc mới, tăng cường sự phát triển của các cành mới và chuẩn bị cho sự phân hóa mầm hoa.
- Tăng sự thông thoáng và tiếp cận ánh sáng: Tỉa cành giúp loại bỏ các cành quá dày đan xen, cành chết, và những cành không cần thiết khác. Điều này tạo ra không gian thông thoáng, giúp ánh sáng và không khí có thể tiếp cận đều và tốt hơn đến tất cả các cành của cây.
Tuy nhiên, hãy chú ý rằng thời điểm tỉa cành cũng phụ thuộc vào yếu tố khí hậu và điều kiện địa phương. Nên chọn ngày nắng ráo và nhiệt độ không quá cao (trên 35°C) hoặc quá thấp để tỉa cành cà phê.
Kỹ thuật tỉa cành cà phê
Khi cắt tỉa cành cà phê, nên cắt sâu vào bên trong tán cây để đến đoạn phân cành khoẻ nhất. Điều này giúp tạo đủ sức nuôi các cành thứ cấp mới mọc từ đoạn cành này. Đồng thời, cần cắt bỏ các cành già, cành khô, cành bị sâu bệnh, cành vượt và cành chùm không mang trái. Để tạo mới tán cây, có thể cắt ngắn toàn bộ hoặc một phần cành mang trái, đi sâu vào phía trong tán cây. Chỉ cần chừa lại các đoạn cành dài khoảng 30 cm (phía trên) và 50 cm (phía dưới) theo hình dạng nón cụt, với phần trên nhỏ hơn và phần dưới xòe ra. Các đoạn cành còn lại sẽ phát triển thành hàng loạt các cành thứ cấp mới. Trong quá trình tỉa, nên loại bỏ các cành mọc quá dày và chỉ để lại 1-3 cành tơ mới trên mỗi đoạn cành cũ. Sau này, những cành tơ này sẽ phát triển và tạo thành một bộ tán mới, có khả năng mang trái nhiều và bền vững hơn.
Kỹ thuật tỉa cành cà phê có thể được thực hiện như sau:
- Chuẩn bị dụng cụ: Chuẩn bị các dụng cụ cắt tỉa như lưỡi cưa, dao hoặc kéo cắt cành chuyên dụng. Đảm bảo dụng cụ cắt sắc và trong tình trạng tốt để cắt tỉa chính xác.
- Lựa chọn cành cần tỉa: Xác định những cành không cần thiết, yếu đuối, khô cằn hoặc bị sâu bệnh hại tấn công để loại bỏ. Các cành quá dày, đè lên nhau, chồi vượt quá nhiều cũng cần được cắt tỉa để tạo không gian thông thoáng.
- Cắt tỉa cành: Tiến hành cắt tỉa cành theo các nguyên tắc sau:
- Tỉa cành gốc: Loại bỏ những cành chồi phát triển từ gốc cây hoặc gốc gốc đất.
- Tỉa cành chết và cành không mang quả: Tìm những cành không còn sức sống hoặc không mang quả và cắt bỏ chúng.
- Tỉa cành bị sâu bệnh hại tấn công: Xác định và cắt tỉa những cành bị sâu bệnh hại tấn công để ngăn chặn sự lan truyền của sâu bệnh.
- Cắt cành theo đường cắt chéo: Khi cắt cành, hãy sử dụng đường cắt chéo ở góc khoảng 45 độ so với hướng tăng trưởng của cành. Điều này giúp cành cắt trở nên hình tròn và giảm khả năng nước ngấm vào vết cắt.
- Vệ sinh sau khi tỉa: Sau khi tỉa cành, thu gom và loại bỏ các cành cắt tỉa ra khỏi vườn để tránh lây lan bệnh và thu hút sâu bệnh hại. Cũng hãy vùi bỏ các tàn dư của cây như lá rụng, lá non và vỏ quả vào đất để tái tạo dinh dưỡng cho đất.
Lưu ý: Kỹ thuật tỉa cành cà phê có thể khác nhau tùy thuộc vào từng loại cây và quy mô trồng trọt. Hãy tham khảo các hướng dẫn cụ thể và kỹ thuật từ các chuyên gia cà phê hoặc nông dân kinh nghiệm trong khu vực của bạn để đảm bảo thực hiện tỉa cành đúng cách.
