Sùng đục củ khoai lang: Nhận diện, xử lý và phòng ngừa

sung ha tren khoai lang

Sùng đục củ khoai lang (Cylas formicarius Fabricius) là một trong những đối tượng gây hại chính cho cây khoai lang, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng củ. Loại côn trùng này xuất hiện phổ biến ở nhiều khu vực trồng khoai lang, gây thiệt hại đáng kể cho sản xuất nông nghiệp. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về sùng đục củ khoai lang, bao gồm đặc điểm sinh học, tác hại và các biện pháp phòng trừ hiệu quả, giúp bà con nông dân bảo vệ mùa màng và nâng cao năng suất.

Đặc điểm và tập tính của sâu đục củ khoai lang

Sùng đục củ, hay còn gọi là bọ xén tóc, là một loài côn trùng gây hại nghiêm trọng cho cây khoai lang. Chúng có hình dạng và vòng đời như sau:

Hình thái:

Ấu trùng:

  • Màu trắng ngà, dài khoảng 12-15 mm.
  • Thân mềm, đầu nhỏ, có 6 chân.
  • Là giai đoạn gây hại chính cho cây khoai lang, đục khoét bên trong củ, tạo thành những đường hầm.

Nhộng:

au trung bo ha

  • Hình bầu dục, màu vàng nâu.
  • Nằm trong củ khoai.

Thành trùng:

  • Màu nâu sẫm, có cánh.
  • Dài khoảng 8-10 mm.
  • Có khả năng bay, di chuyển xa và tìm kiếm ký chủ mới.

Vòng đời:

Trứng:

  • Nhỏ, màu trắng.
  • Được đẻ rải rác trong củ khoai, thường ở những chỗ mắt củ hoặc vết thương.
  • Sau 3-5 ngày, trứng nở thành ấu trùng.

Ấu trùng:

  • Giai đoạn ấu trùng kéo dài khoảng 20-30 ngày.
  • Ấu trùng đục khoét bên trong củ khoai, tạo thành những đường hầm, khiến cho củ bị thối rữa và mất giá trị thương phẩm.

Nhộng:

  • Giai đoạn nhộng kéo dài khoảng 7-10 ngày.
  • Nhộng nằm trong củ khoai hoặc đào hang ra ngoài để hóa nhộng.

Thành trùng:

  • Sau khi vũ hóa, thành trùng sống khoảng 10-15 ngày.
  • Chúng giao phối và tiếp tục đẻ trứng, bắt đầu một vòng đời mới.

Sùng đục củ có khả năng sinh sản nhanh và nhiều, di chuyển xa, thích nghi với nhiều điều kiện môi trường khác nhau. Do đó, việc phòng trừ sùng đục củ cần được thực hiện thường xuyên và hiệu quả để bảo vệ

năng suất và chất lượng khoai lang.



Tác hại do sùng đục củ gây ra

bo ha e1718637264445

Sùng đục củ (Cylas formicarius Fabricius) gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng cho cây khoai lang, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng sản phẩm. Dưới đây là một số tác hại chính:

Làm giảm năng suất

  • Ấu trùng sùng đục củ đục khoét bên trong củ khoai, làm cho củ bị sần sùi, biến dạng, mất giá trị thương phẩm.
  • Củ khoai bị sùng đục củ tấn công thường nhỏ, teo tóp, không thể phát triển đầy đủ, dẫn đến giảm năng suất thu hoạch.
  • Theo thống kê, sùng đục củ có thể gây thiệt hại cho năng suất khoai lang từ 20-50%.

Giảm chất lượng:

  • Củ khoai bị sùng đục củ thường có nhiều đường hầm, ngách ngách, tạo điều kiện cho các loại nấm bệnh xâm nhập và phát triển, gây thối củ.
  • Khi chế biến, những củ khoai bị sùng đục củ thường có vị đắng, khó ăn, ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.

Tác hại khác:

  • Sùng đục củ còn là vật chủ trung gian cho một số bệnh nguy hiểm khác trên cây khoai lang.
  • Việc sử dụng thuốc trừ sâu để phòng trừ sùng đục củ có thể gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Biện pháp phòng trừ sùng đục củ khoai lang (Cylas formicarius Fabricius)

Sùng đục củ (Cylas formicarius Fabricius) là một loài dịch hại nguy hiểm cho cây khoai lang, gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng. Để bảo vệ năng suất và chất lượng khoai lang, cần áp dụng các biện pháp phòng trừ tổng hợp, bao gồm:

Biện pháp phòng ngừa:

  • Chọn giống khoai lang ít bị sùng đục củ tấn công: Nên chọn các giống khoai lang có vỏ dày, ít mắt, ít bị nứt nẻ, có khả năng chống chịu tốt với sùng đục củ.
  • Trồng khoai lang đúng thời vụ: Nên trồng khoai lang vào vụ thu đông, khi điều kiện thời tiết không thuận lợi cho sự phát triển của sùng đục củ.
  • Làm đất kỹ, bón phân cân đối: Cần làm đất tơi xốp, sạch cỏ dại, bón phân cân đối để tạo điều kiện cho cây khoai lang phát triển khỏe mạnh, chống chịu tốt với sùng đục củ.
  • Thu hoạch khoai lang kịp thời: Nên thu hoạch khoai lang khi củ đã trưởng thành, không nên để khoai lang trong ruộng quá lâu.
  • Vệ sinh đồng ruộng sau khi thu hoạch: Cần thu dọn tàn dư cây trồng, cỏ dại sau khi thu hoạch để tiêu diệt ổ chứa của sùng đục củ.

Biện pháp kiểm soát:

phun thuoc sau khoai lang

  • Sử dụng các loại bẫy pheromone: Bẫy pheromone có tác dụng thu hút và tiêu diệt sùng đục củ trưởng thành.
  • Áp dụng các biện pháp sinh học: Sử dụng các loại nấm đối kháng như Beauveria bassiana, Metarhizium anisopliae để tiêu diệt ấu trùng sùng đục củ.
  • Sử dụng thuốc trừ sâu hóa học: Khi cần thiết, có thể sử dụng thuốc trừ sâu hóa học để tiêu diệt sùng đục củ. Tuy nhiên, cần tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng và các biện pháp an toàn. Một số loại thuốc có thể sử dụng như:
    • Lufenuron
    • Chlorpyrifos-methyl
    • Fipronil
    • Thiamethoxam
    • Quinalphos…

Lưu ý:

  • Cần áp dụng các biện pháp phòng trừ một cách tổng hợp, kết hợp nhiều biện pháp khác nhau để đạt hiệu quả cao nhất.
  • Nên sử dụng thuốc trừ sâu hóa học một cách hợp lý, chỉ sử dụng khi thật cần thiết và tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng.
  • Cần bảo vệ môi trường và sức khỏe con người khi sử dụng thuốc trừ sâu hóa học.

Trên đây là những thông tin về sùng đục củ khoai lang và các biện pháp phòng trừ hiệu quả. Việc áp dụng các biện pháp phòng trừ phù hợp, kết hợp với các biện pháp canh tác tổng hợp sẽ giúp bà con nông dân bảo vệ mùa màng khoai lang, nâng cao năng suất và thu nhập.

 

⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại: