Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự xuất hiện của sâu gây bệnh ở cây sầu riêng bao gồm môi trường ẩm ướt và nhiệt đới là môi trường lý tưởng, cây trồng yếu và thiếu dinh dưỡng của cây. Ngoài ra việc thiếu quản lý và kiểm soát côn trùng là trung gian truyền bệnh (vectơ truyền bệnh) có thể làm cho cây sầu riêng trở thành mục tiêu dễ dàng cho sự tấn công của sâu gây bệnh. Bài viết sau sẽ giới thiệu một số loại sâu gây bệnh ở cây sầu riêng thường gặp và cách điều trị.
Sâu cuốn lá sầu riêng (Chlumetia transversa)
Sâu cuốn lá sầu riêng (Chlumetia transversa) là một loại sâu gây hại cho cây sầu riêng. Đây là tên thông dụng để chỉ loài sâu cuốn lá Arctornis transversa, thuộc họ Erebidae. Sâu này thường cuốn lá và ăn lá cây sầu riêng, gây tổn thương và suy yếu cho cây.
Để điều trị sâu cuốn lá sầu riêng (Arctornis transversa), bạn có thể sử dụng các loại thuốc trừ sâu phổ biến. Dưới đây là một số lựa chọn thuốc thường được sử dụng:
- Bt (Bacillus thuringiensis): Bt là một loại vi khuẩn tự nhiên có khả năng tiêu diệt sâu bằng cách tạo ra các protein độc cho sâu.
- Spinosad: Spinosad là một thành phần cảm thụ qua da, có khả năng tiêu diệt sâu bằng cách tác động vào hệ thần kinh của chúng.
- Permethrin: Permethrin là một loại thuốc chống sâu thuộc nhóm pyrethroid. Nó có khả năng tiêu diệt sâu bằng cách tác động vào hệ thần kinh của chúng.
Sâu bướm sầu riêng (Cryptophlebia spp.)
Sâu bướm sầu riêng (Cryptophlebia spp.) là một nhóm sâu bướm thuộc họ Tortricidae. Đây là một nhóm sâu gây hại phổ biến cho cây sầu riêng và các loại cây trái khác. Các loài Cryptophlebia gồm Cryptophlebia leucotreta và Cryptophlebia ombrodeltae thường gây tổn hại đáng kể cho trái sầu riêng.
Sâu bướm sầu riêng cuốn và ăn trái cây sầu riêng, gây hại cho quả bằng cách ăn lòng trái và tạo ra hốc, đục trong quả. Ngoài ra, sâu bướm sầu riêng cũng có thể gây tổn thương cho lá và chồi cây sầu riêng.
Để điều trị sâu bướm sầu riêng (Cryptophlebia spp.) trên cây sầu riêng, có thể sử dụng các loại thuốc trừ sâu phổ biến. Dưới đây là một số lựa chọn thuốc thường được sử dụng:
- Spinosad: Spinosad là một thành phần cảm thụ qua da, có khả năng tiêu diệt sâu bướm bằng cách tác động vào hệ thần kinh của chúng.
- Methoxyfenozide: Methoxyfenozide là một loại thuốc trừ sâu thuộc nhóm diacylhydrazine, có khả năng ức chế sự phát triển và sinh sản của sâu bướm.
- Indoxacarb: Indoxacarb là một loại thuốc trừ sâu có tác động vào hệ thần kinh của sâu bướm, gây ra sự mất điều chỉnh thần kinh và tử vong của chúng.
- Carbaryl: Carbaryl là một loại thuốc trừ sâu có tác động tiếp xúc và dạng dạng dạng hành động. Nó có khả năng tiêu diệt sâu bướm bằng cách tác động vào hệ thần kinh của chúng.
Sâu đục thân (Phycita spp.)
Sâu đục thân (Phycita spp.) là một nhóm sâu bướm thuộc họ Pyralidae hoặc Pyralididae. Đây là một nhóm sâu gây hại phổ biến cho cây sầu riêng và các loại cây trái khác. Các loài Phycita gồm Phycita roborella và Phycita postvittella thường gây tổn hại đáng kể cho cây sầu riêng.
Sâu đục thân xâm nhập vào thân cây sầu riêng và ăn gỗ bên trong, gây hại cho cấu trúc và sự phát triển của cây. Những sâu này có thể tạo ra các hốc và đường hầm trong thân cây, làm cho thân cây trở nên yếu và có thể gây ra sự suy nhược và chết của cây sầu riêng.
Để điều trị sâu đục thân (Phycita spp.) trên cây sầu riêng, có thể sử dụng các loại thuốc trừ sâu phổ biến. Dưới đây là một số lựa chọn thuốc thường được sử dụng:
- Permethrin: Permethrin là một loại thuốc trừ sâu thuộc nhóm pyrethroid. Nó có khả năng tiêu diệt sâu đục thân bằng cách tác động vào hệ thần kinh của chúng.
- Chlorpyrifos: Chlorpyrifos là một loại thuốc trừ sâu hữu hiệu trong việc kiểm soát sâu đục thân. Nó có khả năng tác động tiếp xúc và dạng dạng hành động, và có thể ngăn chặn sự phát triển và sinh sản của sâu.
- Bt (Bacillus thuringiensis): Bt là một loại vi khuẩn tự nhiên có khả năng tiêu diệt sâu đục thân bằng cách tạo ra các protein độc cho sâu.
Sâu đục quả (Ecdytolopha aurantiana)
Sâu đục quả (Ecdytolopha aurantiana), còn được gọi là sâu quả sầu riêng, là một loài sâu bướm thuộc họ Tortricidae. Sâu này là loài gây hại phổ biến cho cây sầu riêng. Sâu đục quả ăn trái cây sầu riêng, gây tổn hại bằng cách xâm nhập vào quả và ăn thịt quả từ bên trong. Điều này có thể gây ra rỗ và hủy hoại trái cây, làm giảm giá trị và chất lượng của quả sầu riêng.
Để điều trị sâu đục quả (Ecdytolopha aurantiana) trên cây sầu riêng, có thể sử dụng các loại thuốc trừ sâu phổ biến. Dưới đây là một số lựa chọn thuốc thường được sử dụng:
- Spinosad: Spinosad là một thành phần cảm thụ qua da, có khả năng tiêu diệt sâu bướm đục quả bằng cách tác động vào hệ thần kinh của chúng.
- Carbaryl: Carbaryl là một loại thuốc trừ sâu có tác động tiếp xúc và dạng hành động có khả năng tiêu diệt sâu đục quả bằng cách tác động vào hệ thần kinh của chúng.
- Permethrin: Permethrin là một loại thuốc trừ sâu thuộc nhóm pyrethroid.
Một số biện pháp khác giúp ngăn ngừa bao gồm:
- Thu hoạch quả chín sớm: Thu hoạch quả sầu riêng chín sớm trước khi sâu có cơ hội xâm nhập và gây hại. Điều này giúp giảm khả năng sâu đục quả có thể tạo tổ và phát triển trong quả.
- Loại bỏ và tiêu huỷ quả bị nhiễm sâu: Nếu phát hiện quả sầu riêng bị nhiễm sâu đục quả, hãy loại bỏ và tiêu huỷ chúng. Điều này giúp ngăn chặn sự lây lan và giảm nguồn lây nhiễm trong vườn.
- Sử dụng mạng che: Đặt mạng che hoặc lưới chắn quanh cây sầu riêng để ngăn sâu đục quả tiếp cận và đẻ trứng vào quả. Mạng che cần được lắp đặt từ khi quả bắt đầu phát triển để đảm bảo sự bảo vệ tốt nhất.
Sâu gọt vỏ (Conotrachelus spp.)
Sâu gọt vỏ (Conotrachelus spp.), còn được gọi là sâu hút mật hoặc sâu sừng, là một nhóm sâu bọ thuộc họ Curculionidae. Trong trường hợp cây sầu riêng, loài Conotrachelus nenuphar thường được coi là gây hại chính.
Sâu gọt vỏ xâm nhập vào quả cây sầu riêng và ăn mật (thịt) của quả. Sâu này tạo ra một lỗ nhỏ trên vỏ quả và ăn vào bên trong, gây hại cho quả và làm mất giá trị của chúng. Bên trong quả, sâu tạo tổ và tiếp tục phát triển, làm cho quả trở nên mục và không thể ăn được.
Để điều trị sâu gọt vỏ (Conotrachelus spp.) trên cây sầu riêng, có thể sử dụng các loại thuốc trừ sâu phổ biến. Dưới đây là một số lựa chọn thuốc thường được sử dụng:
- Carbaryl: Carbaryl là một loại thuốc trừ sâu có tác động tiếp xúc và dạng hành động.
- Permethrin: Permethrin là một loại thuốc trừ sâu thuộc nhóm pyrethroid.
- Malathion: Malathion là một loại thuốc trừ sâu hữu hiệu trong việc kiểm soát sâu gọt vỏ.
Sâu chùm (Helopeltis spp.)
Sâu chùm (Helopeltis spp.) là một nhóm sâu bướm thuộc họ Miridae, còn được gọi là sâu chùm lá. Sâu chùm gây hại cho cây sầu riêng bằng cách ăn lá và mạch cây, gây mất chất lượng và suy yếu cho cây. Sâu chùm có thể tạo ra các tổ chùm trên cành, cuống lá và lá của cây sầu riêng. Chúng thường hút mật lá và các chất dinh dưỡng từ cây, dẫn đến tình trạng lá bị cháy và mất màu.
Để điều trị sâu chùm (Helopeltis spp.) trên cây sầu riêng, có thể sử dụng các loại thuốc trừ sâu phổ biến. Dưới đây là một số lựa chọn thuốc thường được sử dụng:
- Pyrethroids: Pyrethroids là một nhóm hợp chất được sử dụng rộng rãi trong việc kiểm soát sâu chùm. Các thành phần chính như bifenthrin, deltamethrin, và cypermethrin có khả năng tiêu diệt sâu bằng cách tác động vào hệ thần kinh của chúng.
- Organophosphates: Organophosphates như chlorpyrifos và malathion cũng có hiệu quả trong việc kiểm soát sâu chùm. Chúng tác động tiếp xúc và dạng dạng hành động, gây rối loạn hệ thần kinh và gây tổn hại cho sâu.
- Neonicotinoids: Một số loại neonicotinoids như imidacloprid và acetamiprid cũng có thể được sử dụng để kiểm soát sâu chùm. Chúng có tác động cả tiếp xúc và qua da, làm suy yếu hệ thần kinh của sâu.
Bọ trĩ (Thripidae spp.)
Bọ trĩ (Thripidae spp.) không phải là một loại sâu, mà là một nhóm côn trùng nhỏ thuộc họ Thripidae. Chúng được coi là sâu bởi vì hình dạng và cách hoạt động tương tự như sâu bướm, nhưng thực tế là chúng thuộc họ côn trùng khác.
Thrips là một loại côn trùng nhỏ, có hình dạng dẹp và thường màu sắc nhạt. Chúng thường sống trong đám cỏ, hoa, lá và quả cây. Bọ trĩ gây hại cho cây sầu riêng Bọ trĩ gây hại nặng trên bông chích hút bông và cuốn làm bị sần xùi giảm tỉ lệ phấn hoa ảnh hưởng đến giai đoạn xổ nhuỵ thụ phấn. Bọ trĩ chích hút chất dinh dưỡng làm bông kém phát triển, biến dạng và cháy đen cánh bông.
Để điều trị bọ trĩ (Thrips spp.) trên cây sầu riêng, có thể sử dụng các loại thuốc trừ sâu phổ biến. Dưới đây là một số lựa chọn thuốc thường được sử dụng:
- Pyrethroids: Pyrethroids như bifenthrin, deltamethrin và cypermethrin là các thành phần chính có khả năng kiểm soát bọ trĩ
- Neonicotinoids: Một số loại neonicotinoids như imidacloprid và acetamiprid cũng có hiệu quả trong việc kiểm soát bọ trĩ
- Organophosphates: Một số thuốc trừ sâu thuộc nhóm organophosphate như malathion và chlorpyrifos cũng có thể được sử dụng.
- Thiamethoxam, Dinotefuran, Spinetoram,…
Sâu vòi (Cerambycidae)
Sâu vòi (Cerambycidae) không chỉ đề cập đến một loài sâu cụ thể, mà là một họ sâu bọ với nhiều loài khác nhau. Họ Cerambycidae được biết đến với tên gọi “sâu vòi” do hình dáng của chúng giống như một chiếc ống dài.
Một số loài sâu vòi có thể gây hại cho cây sầu riêng bằng cách xâm nhập vào thân cây và ăn xén mô hoặc làm lỗ lỗ nhỏ trên bề mặt thân cây. Một số sâu vòi có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến sự phát triển và sức khỏe của cây sầu riêng.
Điều trị sâu vòi (Cerambycidae) trên cây sầu riêng bằng thuốc trừ sâu là không khả thi hoặc không phổ biến. Sâu vòi thường sinh sống bên trong thân cây và khó tiếp cận bằng các biện pháp truyền thống. Chính vì vậy, việc kiểm soát sâu vòi trên cây sầu riêng thường tập trung vào các biện pháp phòng ngừa và quản lý.
Dưới đây là một số biện pháp quản lý và phòng ngừa sâu vòi trên cây sầu riêng:
- Cắt tỉa cây: Thực hiện việc cắt tỉa cây sầu riêng để giảm sự phát triển của nhánh yếu và cây non. Cắt tỉa cũng giúp loại bỏ phần cây bị nhiễm sâu vòi.
- Kiểm tra cây thường xuyên: Kiểm tra thân cây sầu riêng thường xuyên để phát hiện sớm sự hiện diện của sâu vòi. Nếu phát hiện có sự xâm nhập, loại bỏ và tiêu hủy sâu vòi.
- Khuyến khích sự phát triển của động vật ăn sâu: Tạo môi trường sống thuận lợi cho động vật ăn sâu như chim hùm, kiến, và dơi. Những động vật này có thể giúp kiểm soát sâu vòi tự nhiên.
- Quản lý môi trường: Đảm bảo rừng cây sầu riêng có một môi trường kháng cự với sự đa dạng sinh học và sự cân bằng tự nhiên, giúp cây sầu riêng khỏe mạnh và chống lại sâu vòi.
Ngoài ra còn rất nhiều loại bệnh khác như thán thư, rệp sáp, thối trái, phấn trắng, rầy…
Hi vọng rằng bài viết này có thể giúp bà con nông dân hiểu hơn về một số loại sâu bệnh ở cây sầu riêng và cách điều trị.
⏩⏩ Mời quý cô bác, anh chị tham gia nhóm tại Facebook để trao đổi, chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp: https://fb.com/6441565519262518/
