Mắt cua, thực chất là chồi hoa đã phân hóa, là kết quả của quá trình chuyển đổi từ sinh trưởng dinh dưỡng sang sinh trưởng sinh sản. Quá trình này chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố phức tạp như giống cây, điều kiện khí hậu, dinh dưỡng, và các yếu tố nội sinh của cây. Việc nghiên cứu sâu về quá trình hình thành và phát triển của mắt cua không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sinh lý của cây sầu riêng mà còn cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các biện pháp kỹ thuật canh tác hiệu quả, nâng cao năng suất và chất lượng quả
Mắt cua cây sầu riêng là gì?
Mắt cua trên cây sầu riêng là những chồi hoa nhỏ li ti, thường xuất hiện ở các nách lá hoặc trên thân cành. Chúng là tiền đề để cây ra hoa và đậu trái.
Vì sao gọi là mắt cua?
- Hình dạng: Mắt cua có hình tròn nhỏ, tương tự như con mắt cua.
- Vai trò quan trọng: Giống như con mắt, mắt cua là “cửa sổ” để cây cảm nhận và phản ứng với môi trường, từ đó quyết định việc ra hoa, đậu quả.
Vai trò của mắt cua:
- Sinh sản: Mắt cua phát triển thành hoa, sau đó là quả. Do đó, mắt cua là yếu tố quyết định năng suất của cây sầu riêng.
- Chỉ báo sức khỏe của cây: Số lượng và chất lượng của mắt cua phản ánh tình trạng dinh dưỡng, sức khỏe của cây.
Quá trình hình thành và phát triển của mắt cua
Quá trình hình thành và phát triển của mắt cua chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, từ điều kiện môi trường đến dinh dưỡng và kỹ thuật canh tác.
Giai đoạn hình thành
- Phân hóa mầm hoa: Khi cây sầu riêng đạt đến độ tuổi sinh trưởng nhất định và các điều kiện môi trường thuận lợi, các chồi ngủ trên thân và cành sẽ bắt đầu phân hóa thành mầm hoa.
- Hình thành mắt cua: Mầm hoa này phát triển thành những chấm nhỏ li ti, thường tập trung ở các chồi ngủ, các vị trí phân nhánh và các vết thương trên thân cây.
Giai đoạn phát triển
- Mắt cua lớn lên: Các chấm nhỏ ban đầu sẽ dần lớn lên, dài ra và trở nên rõ ràng hơn.
- Hình thành cấu trúc hoa: Bên trong mắt cua, các cơ quan sinh sản của hoa như nhụy, nhị bắt đầu hình thành và phát triển.
- Mắt cua bung nở: Khi điều kiện môi trường thuận lợi, mắt cua sẽ bung nở thành những bông hoa sầu riêng.
Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của mắt cua
Mắt cua là giai đoạn đầu tiên trong quá trình ra hoa của cây sầu riêng. Sự hình thành và phát triển của mắt cua bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, cả bên trong lẫn bên ngoài cây. Dưới đây là một số yếu tố chính:
Yếu tố nội tại
- Giống sầu riêng: Mỗi giống sầu riêng có đặc tính sinh trưởng và phát triển khác nhau, bao gồm cả khả năng ra hoa và đậu trái.
- Tuổi cây: Cây sầu riêng thường bắt đầu ra hoa khi đạt đến một độ tuổi nhất định, tùy thuộc vào giống và điều kiện chăm sóc.
- Sức khỏe cây: Trong trường hợp cây thiếu dinh dưỡng sẽ khó ra hoa. Cây bị sâu bệnh, hoặc bị stress thường dễ chuyển qua phân hóa mầm hoa hơn, tuy nhiên những hoa tạo ra trong trường hợp này thường có sức sống không cao, khả năng đậu và duy trì quả thấp.
Yếu tố ngoại cảnh
Điều kiện khí hậu:
- Nhiệt độ: Sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm lớn (ngày nóng, đêm mát) kích thích cây ra hoa.
- Độ ẩm: Độ ẩm không khí quá cao hoặc quá thấp đều không tốt cho quá trình ra hoa.
- Ánh sáng: Cây sầu riêng cần đủ ánh sáng để quang hợp và tạo ra chất dinh dưỡng cho quá trình ra hoa.
- Mưa: Mưa nhiều hoặc kéo dài trong giai đoạn ra mắt cua có thể làm rụng hoa, giảm khả năng đậu trái.
Dinh dưỡng:
- Phân bón: Cung cấp đủ các loại phân bón, đặc biệt là lân, giúp cây tạo mầm hoa.
- Vi lượng: Các nguyên tố vi lượng như kẽm, boron cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình ra hoa.
- Tưới nước: Cần tưới nước đầy đủ nhưng không quá nhiều, tránh ngập úng.
Kỹ thuật canh tác:
- Cắt tỉa: Cắt tỉa cành hợp lý giúp cây thông thoáng, nhận được nhiều ánh sáng và tạo điều kiện cho hoa phát triển.
- Phòng trừ sâu bệnh: Sâu bệnh có thể gây hại cho hoa và làm giảm khả năng đậu trái.
- Xử lý ra hoa: Các biện pháp xử lý ra hoa như xiết nước, bón phân, phun thuốc kích thích hoa có thể giúp cây ra hoa đồng loạt và tập trung.
Ảnh hưởng của việc cung cấp quá nhiều đạm
Nếu cung cấp quá nhiều đạm trong giai đoạn cây sầu riêng hình thành mắt cua, cây sẽ ưu tiên phát triển bộ lá thay vì tập trung vào việc ra hoa. Điều này dẫn đến:
- Cây ra nhiều lá, ít hoa: Đạm kích thích sự phát triển của lá, làm giảm khả năng ra hoa.
- Hoa nhỏ, yếu: Hoa không được cung cấp đủ dinh dưỡng sẽ nhỏ, yếu và khó đậu trái.
- Trì hoãn quá trình ra hoa: Dư thừa đạm có thể làm chậm quá trình chuyển hóa dinh dưỡng từ sinh trưởng lá sang sinh trưởng hoa.
Quá trình hình thành và phát triển mắt cua ở cây sầu riêng là một hiện tượng sinh lý phức tạp, phản ánh sự tương tác tinh vi giữa yếu tố di truyền của cây và các điều kiện môi trường ngoại cảnh. Nghiên cứu sâu rộng đã chỉ ra rằng, sự hình thành và phát triển của mắt cua chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi các yếu tố như: điều kiện khí hậu, chế độ dinh dưỡng, sự cân bằng nội tiết, và các tác động sinh lý khác.
Việc làm rõ cơ chế sinh lý của quá trình này không chỉ có ý nghĩa lý thuyết quan trọng mà còn mang lại giá trị ứng dụng thực tiễn to lớn. Hiểu rõ các yếu tố chi phối sự hình thành và phát triển của mắt cua, người nông dân có thể chủ động điều chỉnh các biện pháp kỹ thuật canh tác, nhằm tối ưu hóa điều kiện sinh trưởng, thúc đẩy quá trình ra hoa đậu trái,
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
- Shopee: https://shopee.vn/shop/87096923