Nấm bệnh là một trong những thách thức lớn nhất mà người trồng trọt phải đối mặt. Chúng có thể gây hại cho mọi bộ phận của cây, từ lá, thân, cành đến rễ, dẫn đến giảm năng suất và chất lượng cây trồng. Thuốc trừ nấm đóng vai trò thiết yếu trong việc phòng trừ nấm bệnh, bảo vệ cây trồng phát triển khỏe mạnh. Tuy nhiên, không phải loại thuốc trừ nấm nào cũng phù hợp với tất cả các loại nấm bệnh. Việc phân loại thuốc trừ nấm là vô cùng quan trọng để người sử dụng có thể lựa chọn được loại thuốc phù hợp nhất với nhu cầu của mình.
Phân loại thuốc trừ nấm theo cách thức hoạt động
Dựa trên cách thức hoạt động, thuốc trừ nấm được chia thành ba nhóm chính:
Thuốc trừ nấm tiếp xúc:
Loại thuốc này hoạt động trên bề mặt của cây trồng, tiêu diệt nấm bằng cách phá hủy lớp màng tế bào của chúng.
- Ưu điểm: Hiệu quả nhanh, dễ sử dụng, giá thành rẻ.
- Nhược điểm: Dễ bị rửa trôi bởi mưa, cần phun nhiều lần, có thể gây hại cho môi trường.
Ví dụ: Mancozeb, Bordeaux mixture, Copper oxychloride.
Thuốc trừ nấm nội hấp:
Loại thuốc này xâm nhập vào bên trong cây thông qua hệ thống mạch dẫn, tiêu diệt nấm từ bên trong.
- Ưu điểm: Hiệu quả lâu dài, ít bị rửa trôi bởi mưa, ít ảnh hưởng đến môi trường.
- Nhược điểm: Giá thành cao hơn, tốc độ diệt nấm chậm hơn.
Ví dụ: Benomyl, Tricyclazole, Difenoconazole.
Thuốc trừ nấm sinh học:
Loại thuốc này sử dụng các vi sinh vật có ích để ức chế hoặc tiêu diệt nấm.
- Ưu điểm: An toàn cho môi trường, con người và động vật, ít ảnh hưởng đến thiên địch.
- Nhược điểm: Hiệu quả có thể chậm hơn so với thuốc trừ nấm hóa học, cần thời gian để phát huy tác dụng.
Ví dụ: Trichoderma, Bacillus subtilis, Beauveria bassiana.
Phân loại thuốc trừ nấm theo nhóm hóa học
Dựa trên nhóm hóa học, thuốc trừ nấm được chia thành nhiều nhóm khác nhau, mỗi nhóm có những đặc điểm và ưu nhược điểm riêng. Dưới đây là một số nhóm thuốc trừ nấm phổ biến:
Nhóm Azol
- Ưu điểm: Hiệu quả cao, phổ tác dụng rộng, ít độc hại với người và môi trường.
- Nhược điểm: Giá thành cao hơn so với một số nhóm khác, dễ phát sinh tính kháng thuốc.
Ví dụ: Tebuconazole, Propiconazole, Difenoconazole.
Nhóm Benzimidazole
- Ưu điểm: Ít độc hại, hiệu quả cao, giá thành rẻ.
- Nhược điểm: Dễ phát sinh tính kháng thuốc, có thể gây hại cho một số loại cây trồng.
Ví dụ: Benomyl, Carbendazim, Thiabendazole.
Nhóm Strobilurin
- Ưu điểm: Hiệu quả cao, ít độc hại, có tác dụng phòng ngừa và điều trị bệnh.
- Nhược điểm: Giá thành cao, dễ phát sinh tính kháng thuốc.
Ví dụ: Strobilurin, Azoxystrobin, Pyraclostrobin.
Nhóm Dithiocarbamate
- Ưu điểm: Hiệu quả cao, giá thành rẻ.
- Nhược điểm: Độc hại với người và môi trường, dễ gây cháy lá.
Ví dụ: Mancozeb, Zineb, Propineb.
Ngoài ra, còn có một số nhóm thuốc trừ nấm khác như nhóm Polyene, nhóm Echinocandin, nhóm Organophosphorus… Việc lựa chọn loại thuốc trừ nấm phù hợp phụ thuộc vào nhiều yếu tố, như loại nấm bệnh, giai đoạn phát triển của cây, điều kiện thời tiết và mức độ lây lan của nấm bệnh.
Phân loại thuốc trừ nấm theo dạng bào chế
Dựa trên dạng bào chế, thuốc trừ nấm được chia thành nhiều dạng khác nhau, mỗi dạng có những ưu nhược điểm riêng. Việc lựa chọn dạng bào chế phù hợp sẽ giúp người sử dụng tiện lợi và hiệu quả hơn trong quá trình sử dụng.
Thuốc trừ nấm dạng dung dịch:
- Ưu điểm: Dễ sử dụng, hiệu quả cao, dễ pha loãng và phun xịt.
- Nhược điểm: Dễ bay hơi, dễ bị ảnh hưởng bởi điều kiện thời tiết, cần bảo quản cẩn thận.
Ví dụ: Azoxystrobin 350SC, Difenoconazole 250SC….
Thuốc trừ nấm dạng bột:
- Ưu điểm: Ít bay hơi, dễ bảo quản, có thể sử dụng cho nhiều loại cây trồng.
- Nhược điểm: Khó pha chế, dễ gây tắc nghẽn béc phun.
Ví dụ: Benomyl 50WP, Copper oxychloride 50WP, Mancozeb 80WP, Carbendazim 50WP.
Thuốc trừ nấm dạng viên nén:
- Ưu điểm: Dễ bảo quản, dễ vận chuyển, ít độc hại.
- Nhược điểm: Khó tan trong nước, cần pha chế kỹ trước khi sử dụng.
Ngoài ra, còn có một số dạng bào chế khác như thuốc trừ nấm dạng nhũ dầu, thuốc trừ nấm dạng lỏng…
Lưu ý khi sử dụng thuốc trừ nấm
Để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi sử dụng thuốc trừ nấm, người sử dụng cần lưu ý những điểm sau:
Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng:
- Thông tin về loại nấm bệnh cần phòng trừ.
- Liều lượng và cách pha chế thuốc.
- Thời điểm phun thuốc phù hợp.
- Thời gian cách ly trước khi thu hoạch.
- Các biện pháp bảo hộ khi sử dụng.
Sử dụng đúng liều lượng, thời gian và cách thức:
- Sử dụng đúng liều lượng theo hướng dẫn, không phun quá liều để tránh gây hại cho cây trồng và môi trường.
- Phun thuốc vào thời điểm thích hợp, tránh phun thuốc khi trời mưa, gió mạnh hoặc nắng nóng.
- Phun thuốc kỹ lưỡng, đảm bảo thuốc tiếp xúc đều khắp các bộ phận của cây.
Trang bị bảo hộ lao động khi sử dụng:
- Mang găng tay, khẩu trang, quần áo bảo hộ khi pha chế và phun thuốc.
- Tránh tiếp xúc trực tiếp với thuốc và không để thuốc dính vào da, mắt.
Bảo quản thuốc nơi khô ráo, thoáng mát, tránh xa tầm tay trẻ em và nguồn nước:
- Bảo quản thuốc ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.
- Để thuốc xa tầm tay trẻ em và nguồn nước sinh hoạt.
- Không sử dụng chai lọ đựng thuốc cho mục đích khác.
Ngoài ra, người sử dụng cũng cần lưu ý:
- Nên sử dụng thuốc trừ nấm theo nguyên tắc 4 đúng: Đúng thuốc, đúng liều lượng, đúng thời điểm và đúng kỹ thuật.
- Kết hợp sử dụng các biện pháp phòng trừ nấm bệnh khác như luân canh cây trồng, sử dụng giống cây trồng kháng bệnh, bón phân cân đối, vệ sinh đồng ruộng… để hạn chế sử dụng thuốc trừ nấm.
Thuốc trừ nấm là một công cụ quan trọng trong việc phòng trừ nấm bệnh, bảo vệ cây trồng phát triển khỏe mạnh và nâng cao năng suất cây trồng. Việc phân loại thuốc trừ nấm theo cơ chế tác động, cách thức sử dụng, nhóm hóa học và dạng bào chế giúp người sử dụng lựa chọn được loại thuốc phù hợp nhất với nhu cầu của mình.
Sử dụng thuốc trừ nấm hợp lý là điều vô cùng quan trọng. Người sử dụng cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng, sử dụng đúng liều lượng, thời gian và cách thức, trang bị bảo hộ lao động và bảo quản thuốc nơi khô ráo, thoáng mát.
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
- Shopee: https://shopee.vn/shop/87096923
