Phân đạm là một trong những loại phân bón quan trọng trong việc cung cấp dinh dưỡng cho cây cà phê, đặc biệt trong giai đoạn sinh trưởng, phát triển tán lá và cành. Tuy nhiên, việc lựa chọn loại phân đạm phù hợp và sử dụng đúng cách sẽ ảnh hưởng lớn đến năng suất và chất lượng hạt cà phê. Dưới đây là một số gợi ý về phân đạm tốt nhất cho cây cà phê.
Các loại phân đạm phổ biến cho cây cà phê
Phân đạm là một trong những yếu tố quan trọng để cung cấp nitơ (N) cho cây cà phê, giúp cây phát triển mạnh mẽ, thúc đẩy quá trình sinh trưởng của lá, cành và quả. Dưới đây là các loại phân đạm phổ biến được sử dụng trong canh tác cây cà phê:
Urê (CO(NH₂)₂)
Đặc điểm:
- Chứa hàm lượng đạm cao (46% N).
- Dễ tan trong nước, cây dễ hấp thụ qua rễ.
- Dạng phân phổ biến nhất trên thị trường do giá thành hợp lý và hiệu quả cao.
Ưu điểm:
- Giúp cây sinh trưởng mạnh mẽ, phát triển tán lá tốt.
- Hiệu quả trong giai đoạn cây sinh trưởng mạnh hoặc cần phục hồi sau thu hoạch.
Lưu ý khi sử dụng:
- Không bón trực tiếp vào gốc khi thời tiết khô hạn, cần hòa tan hoặc bón kết hợp với tưới nước.
- Bón lượng vừa phải để tránh gây cháy rễ.
Xem thêm: Ưu nhược điểm và cách sử dụng phân Ure cho cây trồng
Amôn Sunphát (SA – (NH₄)₂SO₄)
Đặc điểm:
- Chứa khoảng 21% N và 24% lưu huỳnh (S).
- Có tính axit nhẹ, phù hợp với đất có độ pH trung tính hoặc kiềm.
Ưu điểm:
- Thích hợp cho đất vùng Tây Nguyên có tính kiềm hoặc thiếu lưu huỳnh.
- Hỗ trợ tăng năng suất và chất lượng hạt cà phê.
Lưu ý khi sử dụng:
- Không nên bón quá mức vì có thể làm tăng tính axit của đất.
- Kết hợp với vôi để duy trì độ pH ổn định cho đất.
Amôn Nitrat (NH₄NO₃)
Đặc điểm:
- Chứa khoảng 33-34% N, trong đó một nửa ở dạng amoni (NH₄⁺) và nửa còn lại ở dạng nitrat (NO₃⁻).
- Tan nhanh trong nước và cây hấp thụ dễ dàng.
Ưu điểm:
- Phù hợp với các giai đoạn cây cần đạm nhanh, như giai đoạn nuôi quả.
- Hiệu quả cao ở vùng có độ ẩm vừa phải.
Lưu ý khi sử dụng:
- Cần bảo quản kỹ vì dễ hút ẩm.
- Không bón trong điều kiện mưa lớn để tránh thất thoát nitơ.
Canxi Nitrat (Ca(NO₃)₂)
Đặc điểm:
- Chứa khoảng 15-17% N và 19% canxi (Ca).
- Dạng phân vừa cung cấp nitơ vừa bổ sung canxi cho cây.
Ưu điểm:
- Tăng độ bền của trái, giảm rụng quả non.
- Cải thiện cấu trúc đất, giảm hiện tượng chua hóa đất.
Lưu ý khi sử dụng:
- Thích hợp bón trong giai đoạn nuôi quả để tăng chất lượng hạt cà phê.
- Bón kết hợp với các loại phân khác để đảm bảo cân đối dinh dưỡng.
Phân DAP (Diammonium Phosphate)
Đặc điểm:
- Chứa 18% đạm (N) và 46% lân (P₂O₅).
- Là loại phân tổng hợp cung cấp đồng thời đạm và lân.
Ưu điểm:
- Thích hợp bón lót trước khi trồng hoặc bón thúc trong giai đoạn cây cần phát triển rễ.
- Cải thiện khả năng hút dinh dưỡng và tăng sức đề kháng cho cây.
Lưu ý khi sử dụng:
Bón lượng phù hợp để tránh dư thừa lân gây ức chế hấp thụ các chất khác.
Phân hỗn hợp NPK có hàm lượng đạm cao
Đặc điểm:
- Chứa đạm kết hợp với lân, kali và các nguyên tố vi lượng.
- Phân bón đa dạng về tỷ lệ, thường được điều chỉnh theo từng giai đoạn sinh trưởng của cây.
Ưu điểm:
- Tiện lợi, cung cấp nhiều dưỡng chất trong một lần bón.
- Phù hợp với các giai đoạn cần thúc đẩy sinh trưởng hoặc nuôi quả.
Lưu ý khi sử dụng:
Chọn công thức phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng của cây trong từng giai đoạn.
Tiêu chí lựa chọn phân đạm phù hợp
Việc lựa chọn loại phân đạm phù hợp là yếu tố quan trọng trong canh tác cây cà phê, đảm bảo cây hấp thụ dinh dưỡng hiệu quả, phát triển khỏe mạnh và đạt năng suất cao. Dưới đây là các tiêu chí cần lưu ý:
Thành phần dinh dưỡng
Hàm lượng nitơ (N):
- Nên chọn loại phân có hàm lượng đạm phù hợp với từng giai đoạn sinh trưởng của cây:
- Giai đoạn phát triển cành, lá: Chọn phân có hàm lượng đạm cao (như urê hoặc amôn nitrat).
- Giai đoạn nuôi quả: Kết hợp đạm với các nguyên tố khác như kali hoặc lân.
- Yếu tố đi kèm: Lưu ý các loại phân có bổ sung thêm lưu huỳnh (SA) hoặc canxi (Canxi Nitrat) để hỗ trợ cải tạo đất và tăng chất lượng cây trồng.
Đặc điểm đất trồng
Độ pH của đất:
- Đất chua: Ưu tiên phân bón trung tính hoặc có tác dụng giảm chua như Canxi Nitrat.
- Đất kiềm: Có thể sử dụng phân có tính axit nhẹ như Amôn Sunphát (SA).
- Đặc tính đất: Đất có kết cấu kém hoặc bị bạc màu cần loại phân kết hợp cải tạo như phân hữu cơ chứa đạm hoặc phân hỗn hợp.
Điều kiện khí hậu và thời tiết
Mùa mưa: Nên chọn phân dễ tan như Amôn Sunphát hoặc Amôn Nitrat để cây hấp thụ nhanh, nhưng cần tránh rửa trôi.
Mùa khô: Ưu tiên phân đạm tan chậm như urê trộn với chất điều hòa hoặc bón kết hợp tưới nước để tăng hiệu quả hấp thụ.
Giai đoạn sinh trưởng của cây
- Cây con và giai đoạn kiến thiết cơ bản: Ưu tiên các loại phân có hàm lượng đạm cao, dễ hấp thụ để kích thích sinh trưởng, phát triển tán lá (như urê).
- Giai đoạn cây nuôi quả và cho trái: Kết hợp đạm với lân, kali hoặc vi lượng (như phân NPK hoặc Canxi Nitrat) để nuôi quả, tăng chất lượng hạt cà phê.
Khả năng hấp thụ và hiệu quả kinh tế
- Khả năng hấp thụ: Lựa chọn loại phân có dạng đạm dễ tan và phù hợp với khả năng hấp thụ của cây.
- Hiệu quả kinh tế: Cân nhắc giữa giá thành và hiệu quả dài hạn. Phân đạm đơn (như urê, SA) thường có chi phí thấp, trong khi phân hỗn hợp (NPK) tiện lợi hơn nhưng giá cao hơn.
Mức độ an toàn và tác động đến môi trường
- An toàn: Sử dụng phân đạm chất lượng, không chứa tạp chất gây hại cho cây trồng.
- Tác động môi trường: Ưu tiên loại phân có khả năng giảm phát thải khí nhà kính hoặc phân hữu cơ vi sinh để bảo vệ môi trường đất và nguồn nước.
Lưu ý khi sử dụng phân đạm cho cây cà phê
Để đảm bảo hiệu quả cao nhất khi sử dụng phân đạm cho cây cà phê, đồng thời hạn chế các tác động tiêu cực đến đất, cây trồng và môi trường, bạn cần chú ý các điểm sau:
Thời điểm bón phân đạm
- Sau thu hoạch: Bón đạm để cây phục hồi sức khỏe, tái tạo cành, lá.
- Trước khi ra hoa: Bổ sung đạm giúp cây phát triển tốt, chuẩn bị cho quá trình ra hoa.
- Giai đoạn nuôi quả: Đạm hỗ trợ nuôi quả, giúp quả lớn nhanh, nhưng cần kết hợp với kali để tránh hiện tượng rụng quả non.
- Cuối mùa mưa: Giảm lượng đạm để hạn chế tình trạng cành lá phát triển quá mức, làm cây mất sức.
Liều lượng bón phân
- Phân chia lượng đạm: Nên chia nhỏ lượng phân đạm để bón nhiều lần trong năm thay vì bón một lần với lượng lớn. Điều này giúp cây hấp thụ tốt hơn và giảm thất thoát phân do rửa trôi hoặc bay hơi.
- Tính toán phù hợp: Tùy thuộc vào độ tuổi, năng suất của cây và loại đất, điều chỉnh lượng đạm để tránh thừa hoặc thiếu.
Phương pháp bón
- Bón cách gốc: Không rải phân sát gốc mà nên bón cách gốc 20-30 cm để tránh làm cháy rễ cây.
- Kết hợp tưới nước: Để phân hòa tan và thấm vào đất nhanh hơn, đảm bảo cây hấp thụ hiệu quả.
- Phủ lớp đất hoặc che phủ gốc: Sau khi bón phân, cần phủ đất hoặc sử dụng vật liệu che phủ để giảm thất thoát phân do bay hơi hoặc rửa trôi.
Phối hợp với các loại phân khác
- Cân đối dinh dưỡng: Không chỉ tập trung bón phân đạm, cần kết hợp với phân lân (P), kali (K) và các vi lượng khác để đảm bảo cây phát triển toàn diện.
- Phân hữu cơ: Bón bổ sung phân hữu cơ để cải thiện chất lượng đất, giúp cây hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn và giảm thiểu hiện tượng đất bạc màu.
Đặc điểm đất và khí hậu
- Đất chua: Phân đạm có thể làm tăng độ chua của đất, do đó cần bón vôi hoặc chất cải tạo đất định kỳ để duy trì độ pH từ 5.5-6.5, phù hợp cho cây cà phê.
- Mùa mưa: Lượng phân đạm dễ bị rửa trôi trong mùa mưa, nên bón kết hợp với che phủ gốc hoặc chọn loại phân có tính tan chậm.
- Mùa khô: Cần tưới nước đầy đủ khi bón phân đạm để tránh phân bị tích tụ và gây hại cho rễ cây.
Loại phân đạm sử dụng
Chọn loại phân phù hợp với từng điều kiện cụ thể:
- Urê: Dễ hấp thụ nhưng cần bón đúng cách, tránh bay hơi.
- Amôn Sunphát (SA): Phù hợp với đất thiếu lưu huỳnh hoặc đất kiềm.
- Canxi Nitrat: Bổ sung canxi giúp quả cứng chắc, hạn chế rụng quả.
Luôn sử dụng phân bón chất lượng, từ nhà cung cấp uy tín để đảm bảo hiệu quả.
Sử dụng phân đạm đúng cách là yếu tố quan trọng để cây cà phê phát triển khỏe mạnh và đạt năng suất cao. Luôn tuân thủ nguyên tắc đúng loại, đúng liều lượng, đúng thời điểm và đúng phương pháp để đạt hiệu quả tốt nhất và đảm bảo canh tác bền vững.
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
- Shopee: https://shopee.vn/shop/87096923
