Sầu riêng, với bộ rễ ăn sâu và tán lá rộng, là loài cây có đặc điểm sinh trưởng khá đặc biệt. Để cây phát triển cân đối, cho trái đều và chất lượng cao, việc tạo hình cho tán cây và tỉa bỏ những cành yếu, cành bệnh là điều cần thiết. Quá trình này không chỉ giúp cây thông thoáng, hấp thụ ánh sáng tốt hơn mà còn giúp tập trung dinh dưỡng nuôi quả, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng trái.
Mục tiêu của việc tạo tán cho cây sầu riêng là gì?
Mục tiêu chính của việc tạo tán cho cây sầu riêng là tối ưu hóa quá trình sinh trưởng và phát triển của cây, nhằm tăng năng suất và chất lượng quả.
Cụ thể, việc tạo tán giúp:
- Phân bố ánh sáng đều: Tạo tán giúp các cành lá phân bố đều, giúp ánh sáng mặt trời chiếu vào từng bộ phận của cây một cách đồng đều, thúc đẩy quá trình quang hợp diễn ra hiệu quả.
- Cải thiện thông thoáng: Giảm thiểu tình trạng rậm rạp, tạo điều kiện cho không khí lưu thông tốt, hạn chế sâu bệnh phát triển.
- Tăng cường khả năng đậu trái: Tạo tán hợp lý giúp cây tập trung dinh dưỡng nuôi quả, tăng khả năng đậu trái và kích thước quả.
- Dễ dàng chăm sóc: Tán cây gọn gàng, dễ dàng thực hiện các công việc chăm sóc như bón phân, phun thuốc, thu hoạch.
- Tăng tuổi thọ cây: Tán cây hợp lý giúp cây khỏe mạnh, chống chịu tốt với sâu bệnh, gió bão, kéo dài tuổi thọ.
Một số lợi ích khác của việc tạo tán:
- Cải thiện chất lượng quả: Quả sầu riêng được nuôi dưỡng đầy đủ ánh sáng, chất dinh dưỡng sẽ có chất lượng tốt hơn, vị ngọt đậm đà hơn.
- Thu hoạch dễ dàng: Tán cây gọn gàng, thuận tiện cho việc thu hoạch.
- Tăng giá trị thẩm mỹ: Cây sầu riêng có tán đẹp, cân đối sẽ tăng tính thẩm mỹ cho vườn cây.
Kỹ thuật tạo tán
Giai đoạn cây con
Năm thứ 1: Giai đoạn hình thành
- Mọc tự nhiên: Trong năm đầu, cây sầu riêng được khuyến khích phát triển tự nhiên để tạo bộ rễ vững chắc và thân cây khỏe mạnh. Giai đoạn này giúp cây thích nghi với môi trường mới và phát triển tối đa tiềm năng.
- Tỉa cành chụm: Việc tỉa bớt cành mọc chụm nhằm tăng cường sự thông thoáng cho tán lá, giảm thiểu nguy cơ sâu bệnh và tạo điều kiện cho ánh sáng phân bố đều.
Năm thứ 2: Giai đoạn định hình
- Chọn cành chính: Đây là bước quan trọng nhất để định hình bộ khung cho cây sầu riêng. Việc chọn 5-8 cành chính giúp phân bố cân đối tán lá, đảm bảo cây phát triển đều và cho năng suất cao.
- Tiêu chí chọn cành: Cành chính cần khỏe mạnh, phân bố đều xung quanh thân cây và có khoảng cách tối thiểu 15cm để tránh cạnh tranh dinh dưỡng.
Tại sao lại chọn 5-8 cành chính?
- Số lượng cành: Số lượng cành chính có thể thay đổi tùy thuộc vào giống sầu riêng và điều kiện sinh trưởng. Tuy nhiên, 5-8 cành thường được xem là số lượng lý tưởng để đảm bảo cân bằng giữa năng suất và chất lượng quả.
- Khoảng cách: Khoảng cách 15cm giữa các cành chính giúp đảm bảo mỗi cành đều nhận đủ ánh sáng và dinh dưỡng để phát triển tốt.
Những lợi ích của việc tạo tán đúng cách trong 2 năm đầu:
- Cây phát triển cân đối: Tán lá phân bố đều, giúp cây hấp thụ ánh sáng tối đa và tăng cường quang hợp.
- Giảm thiểu sâu bệnh: Tán cây thông thoáng, hạn chế sự phát triển của nấm bệnh và sâu hại.
- Tăng năng suất: Cây khỏe mạnh, cho nhiều quả và chất lượng quả tốt hơn.
- Dễ chăm sóc: Tán cây gọn gàng, thuận tiện cho việc bón phân, phun thuốc và thu hoạch.
Giai đoạn cây trưởng thành
Khi cây sầu riêng bước vào giai đoạn trưởng thành, việc tạo tán và tỉa cành trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Mục tiêu chính của giai đoạn này là duy trì sự cân bằng giữa sinh trưởng của cây và năng suất quả, đồng thời đảm bảo chất lượng quả tốt nhất.
Thời điểm tỉa: Thường tiến hành sau khi thu hoạch, trước khi cây ra hoa.
Các loại cành cần tỉa:
- Cành khô, cành bệnh: Loại bỏ hoàn toàn để tránh lây lan bệnh tật.
- Cành mọc sâu trong tán: Cành này ít nhận được ánh sáng, nên tỉa bỏ để tăng cường sự thông thoáng.
- Cành mọc đối diện: Cắt bỏ một trong hai cành để tránh cạnh tranh dinh dưỡng.
- Cành mọc quá dài, quá yếu: Cắt tỉa để cân bằng tán cây.
- Cành mọc quá thấp: Cắt tỉa để tránh quả bị đất bắn lên làm thối.
Cách tỉa:
- Dụng cụ: Sử dụng kéo tỉa cành sắc bén, sạch sẽ.
- Vết cắt: Cắt sát gốc cành, vết cắt nghiêng để nước mưa không đọng lại.
- Thời tiết: Nên tỉa cành vào những ngày khô ráo, ít gió.
Hình dáng tán lý tưởng
Tán cây sầu riêng trưởng thành lý tưởng là tán tròn hoặc tán hình ô, giúp cây phân bố cành đều, tăng khả năng quang hợp.
Các phương pháp tạo tán phổ biến
Việc tạo tán cho cây sầu riêng là một kỹ thuật quan trọng, giúp cây phát triển cân đối, tăng năng suất và chất lượng quả. Dưới đây là một số phương pháp tạo tán phổ biến được người trồng sầu riêng áp dụng:
Tạo tán hình tròn:
- Ưu điểm: Dễ quản lý, thu hoạch.
- Nhược điểm: Ít tận dụng được ánh sáng so với các hình dáng khác.
- Cách thực hiện: Cắt tỉa các cành mọc vượt, giữ lại các cành phân bố đều xung quanh thân cây, tạo thành một hình tròn.
Tạo tán hình ô:
- Ưu điểm: Tán cây thông thoáng, ánh sáng phân bố đều, giúp cây quang hợp tốt.
- Nhược điểm: Cần kỹ thuật tỉa cành cao.
- Cách thực hiện: Chọn một số cành chính khỏe mạnh, phân bố đều xung quanh thân cây. Sau đó, tỉa các cành cấp 2, cấp 3 để tạo thành một tán hình ô.
Tạo tán hình vòm:
- Ưu điểm: Chống chịu tốt với gió bão, bảo vệ quả khỏi tác động của môi trường.
- Nhược điểm: Ít thông thoáng, dễ bị sâu bệnh.
- Cách thực hiện: Tỉa bỏ các cành mọc thẳng đứng, giữ lại các cành mọc ngang để tạo thành một tán hình vòm.
Tạo tán theo kiểu búp sen:
- Ưu điểm: Tán cây đẹp, độc đáo, tăng giá trị thẩm mỹ cho vườn cây.
- Nhược điểm: Cần kỹ thuật tỉa cành cao, phức tạp.
- Cách thực hiện: Tạo các tầng cành, mỗi tầng có khoảng 3-4 cành, phân bố đều xung quanh thân cây.
Yếu tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn hình dáng tán:
- Giống sầu riêng: Mỗi giống sầu riêng có đặc điểm sinh trưởng khác nhau, phù hợp với một hình dáng tán nhất định.
- Điều kiện đất đai, khí hậu: Đất đai, khí hậu cũng ảnh hưởng đến việc lựa chọn hình dáng tán. Ví dụ, ở những vùng đất thấp, ẩm ướt, nên chọn hình dáng tán thông thoáng để giảm thiểu sâu bệnh.
- Mục đích sản xuất: Nếu muốn tăng năng suất, nên chọn hình dáng tán giúp cây quang hợp tốt. Nếu muốn tăng chất lượng quả, nên chọn hình dáng tán giúp quả nhận được nhiều ánh sáng.
Việc tạo tán và tỉa cành đúng cách cho cây sầu riêng không chỉ là một kỹ thuật nông nghiệp thông thường, mà còn là yếu tố quyết định đến năng suất và chất lượng trái. Một tán cây hợp lý, thông thoáng sẽ giúp cây quang hợp tốt hơn, hấp thụ dinh dưỡng đầy đủ, từ đó cho ra những trái sầu riêng chất lượng cao, đồng đều về kích cỡ và hương vị. Do đó, bà con nông dân nên thường xuyên quan sát và áp dụng các kỹ thuật tạo tán, tỉa cành phù hợp cho vườn sầu riêng của mình.
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
- Shopee: https://shopee.vn/shop/87096923
