Sau mỗi mùa bội thu, vườn sầu riêng cần được “nghỉ ngơi” và chuẩn bị cho một chu kỳ sinh trưởng mới. Việc dọn dẹp vườn sau thu hoạch chính là bước khởi đầu quan trọng, giúp cây trồng loại bỏ những yếu tố bất lợi, tạo điều kiện thuận lợi để cây phục hồi và phát triển mạnh mẽ.
Gom tàn dư thực vật
Mục đích
- Ngăn ngừa sâu bệnh: Tàn dư thực vật là nơi trú ẩn lý tưởng cho nhiều loại sâu bệnh, nấm. Việc thu gom sẽ giúp loại bỏ nguồn thức ăn và nơi sinh sản của chúng.
- Hạn chế nấm bệnh: Lá rụng, cành khô, trái thối là môi trường ẩm ướt, thuận lợi cho nấm bệnh phát triển.
- Cải thiện chất lượng đất: Khi ủ thành phân compost, tàn dư thực vật sẽ cung cấp chất hữu cơ, tăng độ tơi xốp cho đất, giúp cây hấp thu dinh dưỡng tốt hơn.
- Tạo cảnh quan sạch sẽ: Việc vườn sạch sẽ sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động chăm sóc cây trồng và làm tăng tính thẩm mỹ cho không gian sống.
Các bước thực hiện
Thu gom kỹ càng:
- Dụng cụ: Sử dụng bao tải, xẻng, chổi để thu gom.
- Khu vực: Thu gom tàn dư từ gốc cây, các lối đi, và những khu vực khác trong vườn.
- Chi tiết: Thu gom cả những phần nhỏ như lá vụn, cành con để đảm bảo không bỏ sót bất kỳ nguồn lây nhiễm nào.
Phân loại:
- Rác thải hữu cơ: Lá cây, cành cây, trái cây, cỏ dại…
- Rác thải vô cơ: Bao bì nilon, chai lọ, mảnh vỡ…
- Mục đích: Phân loại giúp việc xử lý rác thải được hiệu quả hơn.
Xử lý:
Ủ phân:
- Nguyên liệu: Lá cây, cành cây nhỏ, cỏ dại…
- Cách làm: Xếp lớp các nguyên liệu xen kẽ với lớp đất hoặc phân chuồng, tưới nước đều đặn.
- Thời gian: Quá trình ủ thường kéo dài từ 2-3 tháng.
- Lợi ích: Phân compost cung cấp dinh dưỡng cho cây, cải thiện cấu trúc đất.
Tiêu hủy:
- Đốt: Đốt những phần bị bệnh, sâu hại nặng để tiêu diệt mầm bệnh. Tuy nhiên, cần lưu ý đốt ở nơi thoáng mát, tránh gây cháy lan.
- Chôn: Chôn sâu những phần không thể đốt được ở nơi xa khu vực trồng trọt.
Cắt tỉa cành
Cắt tỉa cành là một trong những công việc quan trọng trong việc chăm sóc cây sầu riêng sau thu hoạch. Việc thực hiện đúng kỹ thuật cắt tỉa sẽ giúp cây khỏe mạnh, tăng năng suất và chất lượng quả.
Mục đích
- Tạo tán cây thông thoáng: Giúp cây nhận được đủ ánh sáng, tăng cường quang hợp, hạn chế nấm bệnh phát triển.
- Loại bỏ cành sâu bệnh: Ngăn chặn sự lây lan của sâu bệnh sang các cành khỏe mạnh.
- Kích thích cây ra hoa đậu trái: Cắt tỉa đúng cách sẽ giúp cây tập trung dinh dưỡng vào các cành khỏe mạnh, tạo điều kiện cho cây ra hoa đậu trái nhiều hơn.
- Cải thiện chất lượng quả: Quả sẽ to đều, đẹp hơn khi cây được cắt tỉa hợp lý.
Dụng cụ và cách cắt tỉa
Dụng cụ:
- Kéo tỉa: Chọn loại kéo sắc bén, phù hợp với kích thước cành cần cắt.
- Thuốc kích thích liền sẹo: Giúp bảo vệ vết cắt, ngăn ngừa nấm bệnh xâm nhập.
Cách cắt:
- Cắt sát thân chính: Giúp vết cắt liền sẹo nhanh chóng, hạn chế sự xâm nhập của vi khuẩn.
- Cắt nghiêng: Giúp nước mưa chảy nhanh, tránh đọng nước gây thối.
- Bôi thuốc: Sau khi cắt, bôi một lớp thuốc kích thích liền sẹo mỏng lên vết cắt.
Các loại cành cần tỉa và cách xử lý
Cành sâu bệnh:
- Dấu hiệu: Cành bị vàng lá, rụng lá, có vết loét, có sâu bọ.
- Cách xử lý: Cắt bỏ hoàn toàn cành bệnh, kể cả phần cành khỏe bên cạnh vết bệnh.
Cành khô:
- Dấu hiệu: Cành không có lá, vỏ cành nhăn nheo.
- Cách xử lý: Cắt bỏ hoàn toàn cành khô.
Cành bị gãy:
- Dấu hiệu: Cành bị gãy do gió bão, va chạm.
- Cách xử lý: Cắt bỏ phần bị gãy, cắt sát thân chính.
Cành mọc quá dày:
- Dấu hiệu: Cành mọc quá nhiều, tán cây quá dày.
- Cách xử lý: Tỉa bớt các cành mọc đối diện nhau, cành mọc hướng vào trong, cành nhỏ yếu.
Làm sạch gốc
Việc làm sạch gốc sau khi thu hoạch sầu riêng là một trong những công đoạn quan trọng để đảm bảo cây phục hồi tốt và phát triển khỏe mạnh trong vụ sau.
Tại sao phải làm sạch gốc?
- Tạo điều kiện cho rễ hô hấp: Đất tơi xốp giúp rễ cây dễ dàng hấp thụ nước và dinh dưỡng.
- Ngăn ngừa sâu bệnh: Loại bỏ cỏ dại và tàn dư thực vật giúp giảm thiểu nơi trú ẩn của sâu bệnh.
- Hạn chế nấm bệnh: Đất tơi xốp, thoát nước tốt giúp giảm thiểu độ ẩm, hạn chế sự phát triển của nấm bệnh gây hại cho rễ.
- Cải thiện cấu trúc đất: Việc xới đất giúp tăng cường độ tơi xốp của đất, cải thiện khả năng giữ nước và dinh dưỡng.
Các bước thực hiện
Xới đất:
- Mục đích: Làm tơi xốp đất, loại bỏ cỏ dại, tạo điều kiện cho rễ cây phát triển.
- Cách thực hiện: Dùng cuốc xới đất xung quanh gốc cây, sâu khoảng 10-15cm, tránh làm đứt rễ.
Vun gốc:
- Mục đích: Giúp cây đứng vững, tránh đổ ngã, bảo vệ rễ khỏi tác động của môi trường.
- Cách thực hiện: Dùng đất sạch vun vào gốc cây, tạo thành một mô đất nhỏ xung quanh gốc.
Bãi gốc:
- Mục đích: Loại bỏ cỏ dại cạnh tranh dinh dưỡng với cây sầu riêng.
- Cách thực hiện: Nhổ bỏ cỏ dại bằng tay hoặc dùng cuốc nhỏ.
Phun thuốc:
- Mục đích: Phòng trừ sâu bệnh, bảo vệ cây.
- Phun các loại thuốc rửa vườn gốc đồng như Coc85, Kanamin, Copper Oxychloride và Copper Hydroxide, Copper Sulfate. Các gốc thuốc tẩy rong rêu, địa y..
Cách thực hiện:
- Chọn thuốc: Lựa chọn thuốc phù hợp với loại sâu bệnh đang có.
- Pha thuốc: Pha thuốc theo đúng hướng dẫn trên bao bì.
- Phun: Phun đều lên tán lá, thân cây và mặt đất xung quanh gốc
Bón phân
Bón phân sau khi thu hoạch sầu riêng là một trong những công đoạn quan trọng để cung cấp dinh dưỡng cho cây, giúp cây phục hồi và phát triển tốt cho vụ sau.
Mục đích
- Bổ sung dinh dưỡng: Quá trình ra hoa, đậu trái và chín quả đã lấy đi một lượng lớn dinh dưỡng của cây. Việc bón phân sẽ giúp bổ sung lại những chất dinh dưỡng đã mất.
- Kích thích ra rễ mới: Phân bón cung cấp dinh dưỡng cho rễ cây phát triển, giúp cây hấp thu tốt hơn các chất dinh dưỡng khác.
- Tăng sức đề kháng: Cây được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng sẽ có sức đề kháng tốt hơn, chống chịu được sâu bệnh.
Các loại phân bón thường dùng
Phân hữu cơ:
- Ưu điểm: Cung cấp dinh dưỡng từ từ, cải thiện cấu trúc đất, tăng độ tơi xốp.
- Loại: Phân bò, phân trùn quế, phân compost.
Phân hóa học:
- Ưu điểm: Cung cấp nhanh các nguyên tố dinh dưỡng đa lượng (N, P, K) và vi lượng.
- Loại: NPK đạm cao
Cách bón phân
- Bón phân cách gốc: Tránh để phân dính vào lá gây hiện tượng cháy lá.
- Tưới nước: Sau khi bón phân, nên tưới nước để phân tan đều và cây dễ hấp thụ.
- Lượng phân: Tuân thủ theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc tham khảo ý kiến của kỹ sư nông nghiệp.
Thời điểm bón phân
- Sau khi thu hoạch: Khoảng 1-2 tuần sau khi thu hoạch là thời điểm thích hợp để bón phân.
- Trước khi ra hoa: Bón phân thúc để cây ra hoa nhiều.
Một số lưu ý khi dọn dẹp vườn:
Thời điểm thích hợp:
- Sau thu hoạch: Đây là thời điểm lý tưởng để dọn dẹp vườn, giúp cây hồi phục và chuẩn bị cho vụ trồng mới.
- Tránh mùa mưa: Nên tránh dọn dẹp vườn vào mùa mưa, vì đất ẩm dễ bị xói mòn, cây dễ bị nhiễm bệnh.
- Tránh nắng gắt: Nên làm việc vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát để tránh cây bị cháy nắng.
Cách thức dọn dẹp:
- Nhẹ nhàng: Khi làm cỏ, xới đất, cần thực hiện nhẹ nhàng để tránh làm đứt rễ cây, đặc biệt là đối với những cây trồng mới.
- Cẩn thận: Khi cắt tỉa cành, nên cắt sát thân chính, nghiêng về phía ngoài để tránh đọng nước và gây bệnh.
- Không làm tổn thương gốc: Tránh làm trầy xước hoặc để đất bị lấp vào gốc cây.
Sử dụng dụng cụ phù hợp:
- Kéo tỉa: Dùng để cắt tỉa cành nhỏ, cành bệnh.
- Liềm: Dùng để cắt cỏ, tỉa cành lớn.
- Cuốc: Dùng để xới đất, làm cỏ.
- Bay: Dùng để san phẳng mặt đất.
- Găng tay: Bảo vệ tay khi làm việc.
- Khẩu trang: Tránh hít phải bụi đất.
- Mũ: Chắn nắng khi làm việc ngoài trời.
Như vậy, việc dọn dẹp vườn sầu riêng sau thu hoạch là một quy trình khoa học, đòi hỏi người trồng phải có kiến thức và kỹ năng chuyên môn. Qua bài viết này, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu tầm quan trọng và các bước thực hiện của công việc này.
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
- Shopee: https://shopee.vn/shop/87096923
