Đất cát, với đặc điểm tơi xốp, dễ thoát nước, thường được xem là loại đất khó trồng trọt. Tuy nhiên, điều này không hoàn toàn đúng. Đất cát vẫn có thể là môi trường sinh trưởng tốt cho nhiều loại cây trồng, nếu chúng ta hiểu rõ đặc điểm của nó và áp dụng các biện pháp kỹ thuật phù hợp.
Đặc điểm của đất cát là gì?
Đặc điểm của đất cát:
Tính chất vật lý:
- Cấu trúc: Rời rạc, dễ vỡ vụn, không dính chặt.
- Độ tơi xốp: Cao, thoát nước tốt, dễ cày xới.
- Khả năng giữ nước: Kém, dễ bị khô hạn.
- Độ phì nhiêu: Thường nghèo dinh dưỡng, dễ bị rửa trôi.
Thành phần:
- Cát: Hạt cát có kích thước từ 0,05 mm đến 2 mm, chủ yếu là thạch anh, fenspat, mica.
- Sét: Hàm lượng thấp, thường dưới 10%.
- Limon: Hàm lượng thấp, thường dưới 10%.
- Chất hữu cơ: Hàm lượng thấp, thường dưới 2%.
Ưu điểm:
- Dễ cày xới, ít tốn công.
- Thoát nước tốt, ít bị úng nước.
- Rễ cây dễ phát triển.
Nhược điểm:
- Giữ nước kém, dễ bị khô hạn.
- Nghèo dinh dưỡng, dễ bị rửa trôi.
- Nhiệt độ dễ thay đổi.
Phân loại:
- Cát thô: Kích thước hạt từ 2,0 mm đến 0,5 mm.
- Cát trung bình: Kích thước hạt từ 0,5 mm đến 0,25 mm.
- Cát mịn: Kích thước hạt từ 0,25 mm đến 0,05 mm.
- Cát pha: Chứa một lượng nhỏ sét và limon, giúp giữ nước tốt hơn so với cát nguyên chất.
- Cát… : Chứa rất ít sét và limon.
Tại sao cây trồng khó phát triển trên đất cát?
Cây trồng khó phát triển trên đất cát vì một số lý do sau:
- Khả năng giữ nước kém: Đất cát có cấu trúc rời rạc, do đó khả năng giữ nước kém. Nước dễ dàng thoát qua các khe hở giữa các hạt cát, khiến cho đất nhanh bị khô hạn. Điều này ảnh hưởng đến sự hấp thụ nước và dinh dưỡng của cây trồng.
- Nghèo dinh dưỡng: Đất cát thường chứa ít chất hữu cơ và các chất dinh dưỡng thiết yếu cho cây trồng. Hàm lượng sét và limon thấp cũng khiến cho đất cát ít có khả năng giữ lại dinh dưỡng. Cây trồng trên đất cát thường còi cọc, thiếu sức sống và năng suất thấp.
- Dễ bị rửa trôi: Đất cát có cấu trúc lỏng lẻo, do đó dễ bị rửa trôi bởi mưa lớn. Khi mưa xuống, nước sẽ nhanh chóng chảy qua đất cát, mang theo các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng. Điều này khiến cho đất càng trở nên nghèo dinh dưỡng và ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
- Nhiệt độ dễ thay đổi: Đất cát có khả năng hấp thụ và phản xạ nhiệt cao. Do đó, nhiệt độ của đất cát có thể thay đổi nhanh chóng theo thời tiết. Điều này ảnh hưởng đến sự phát triển của bộ rễ và khả năng hấp thụ nước của cây trồng.
- Dễ bị sâu bệnh hại: Đất cát thường có độ pH thấp, tạo điều kiện thuận lợi cho các loại nấm và vi sinh vật gây hại phát triển. Cây trồng trên đất cát dễ bị tấn công bởi các loại sâu bệnh hại, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng sản phẩm.
Làm thế nào để cải tạo đất cát trồng cây?
Để cải tạo đất cát trồng cây, bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau:
Bổ sung chất hữu cơ:
Bón phân hữu cơ là cách hiệu quả nhất để cải thiện độ phì nhiêu và cấu trúc của đất cát. Phân hữu cơ cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng, tăng cường hoạt động của vi sinh vật có lợi trong đất, giúp đất tơi xốp và giữ nước tốt hơn.
Các loại phân hữu cơ thường được sử dụng bao gồm phân chuồng hoai mục, phân compost, phân xanh,…
Nên bón phân hữu cơ định kỳ, mỗi năm từ 2-3 lần.
Trồng cây che phủ:
Trồng cây che phủ giúp bảo vệ mặt đất khỏi tác động của mưa, nắng, gió,…
Cây che phủ còn giúp cung cấp thêm chất hữu cơ cho đất khi được bón vào đất.
Các loại cây che phủ thường được sử dụng bao gồm cỏ, cây họ đậu, cây thân leo,…
Sử dụng vôi:
Bón vôi giúp tăng độ pH của đất cát, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của nhiều loại cây trồng.
Nên sử dụng vôi bột hoặc vôi nung, bón vào đất trước khi trồng cây.
Lượng vôi bón cho đất cần được điều chỉnh phù hợp với độ pH của đất.
Tưới nước hợp lý:
Đất cát thoát nước nhanh, do đó cần tưới nước thường xuyên để cung cấp đủ nước cho cây trồng.
Nên tưới nước vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh tưới nước vào ban trưa nắng nóng.
Tưới nước theo phương pháp tưới nhỏ giọt để tiết kiệm nước và hạn chế sự rửa trôi dinh dưỡng.
Luân canh cây trồng:
Luân canh cây trồng giúp hạn chế sự tích tụ sâu bệnh hại trong đất.
Nên luân canh các loại cây trồng có bộ rễ khác nhau để khai thác dinh dưỡng ở các tầng đất khác nhau.
Những loại cây nào phù hợp để trồng trên đất cát?
Dưới đây là một số loại cây trồng phù hợp với đất cát:
Cây ăn quả:
- Thanh long: Thanh long là loại cây ăn quả nhiệt đới, ưa nắng, chịu hạn tốt và có thể phát triển trên nhiều loại đất khác nhau.
- Dưa hấu: Dưa hấu là loại cây ưa nắng, chịu hạn tốt và có thể phát triển trên nhiều loại đất khác nhau
- Dưa chuột: Dưa chuột là loại cây ưa nắng, chịu hạn tốt và có thể phát triển trên nhiều loại đất khác nhau
- Bưởi: Bưởi là loại cây ăn quả có múi, ưa nắng, chịu hạn tốt và có thể phát triển trên nhiều loại đất khác nhau
- Cam: Cam là loại cây ăn quả có múi, ưa nắng, chịu hạn tốt và có thể phát triển trên nhiều loại đất khác nhau, bao gồm cả đất cát.
Cây rau màu:
- Khoai lang: Khoai lang là loại cây ưa nắng, chịu hạn tốt và có thể phát triển trên nhiều loại đất khác nhau
- Bí đỏ: Bí đỏ là loại cây ưa nắng, chịu hạn tốt và có thể phát triển trên nhiều loại đất khác nhau
- Cà rốt: Cà rốt là loại cây ưa nắng, chịu hạn tốt và có thể phát triển trên nhiều loại đất khác nhau
- Củ cải: Củ cải là loại cây ưa nắng, chịu hạn tốt và có thể phát triển trên nhiều loại đất khác nhau
- Rau muống: Rau muống là loại cây ưa nắng, chịu hạn tốt và có thể phát triển trên nhiều loại đất khác nhau, bao gồm cả đất cát.
Cây hoa:
- Hoa dừa cạn: Hoa dừa cạn là loại cây ưa nắng, chịu hạn tốt và có thể phát triển trên nhiều loại đất khác nhau,
- Hoa mười giờ: Hoa mười giờ là loại cây ưa nắng, chịu hạn tốt và có thể phát triển trên nhiều loại đất khác nhau
- Hoa giấy: Hoa giấy là loại cây ưa nắng, chịu hạn tốt và có thể phát triển trên nhiều loại đất khác nhau
- Hoa tigon: Hoa tigon là loại cây ưa nắng, chịu hạn tốt và có thể phát triển trên nhiều loại đất khác nhau, bao gồm cả đất cát.
Cần lưu ý gì khi trồng cây trên đất cát?
Cần lưu ý những điều sau khi trồng cây trên đất cát:
- Chọn loại cây phù hợp: Nên chọn những loại cây có khả năng chịu hạn tốt, có bộ rễ phát triển mạnh để có thể tìm kiếm nước và dinh dưỡng trong đất. Một số loại cây phù hợp để trồng trên đất cát bao gồm: thanh long, bưởi, cam, nho, khoai lang, bí đỏ, cà rốt, củ cải, dưa hấu, dưa chuột, hoa dừa cạn, hoa mười giờ, hoa giấy, hoa tigon, hoa dừa,…
- Cải tạo đất: Bón phân hữu cơ thường xuyên để cải thiện độ phì nhiêu và khả năng giữ nước của đất cát. Có thể sử dụng thêm vôi để tăng độ pH của đất. Trồng cây che phủ để bảo vệ mặt đất khỏi tác động của mưa, nắng, gió,…
- Tưới nước: Cần tưới nước thường xuyên cho cây, đặc biệt là trong mùa khô. Nên tưới nước vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh tưới nước vào ban trưa nắng nóng. Tưới nước theo phương pháp tưới nhỏ giọt để tiết kiệm nước và hạn chế sự rửa trôi dinh dưỡng.
- Bón phân: Bón phân định kỳ, mỗi năm từ 2-3 lần. Nên sử dụng phân hữu cơ, phân vi sinh để cung cấp dinh dưỡng cho cây và cải thiện độ phì nhiêu của đất. Hạn chế sử dụng phân hóa học vì có thể ảnh hưởng đến chất lượng đất và sản phẩm.
- Phòng trừ sâu bệnh: Thường xuyên kiểm tra cây trồng để phát hiện và xử lý sâu bệnh kịp thời. Sử dụng các biện pháp phòng trừ sâu bệnh sinh học, hạn chế sử dụng thuốc hóa học.
Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm ý kiến của các chuyên gia nông nghiệp để được tư vấn cụ thể về cách trồng cây trên đất cát phù hợp với loại cây trồng và điều kiện địa phương.
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
- Shopee: https://shopee.vn/shop/87096923
