Trong hệ sinh thái đất, sự phì nhiêu không chỉ đến từ khoáng chất và phân bón, mà còn từ sự tương tác chặt chẽ giữa chất hữu cơ bền vững (humic) và hệ vi sinh vật đất. Nếu ví đất như một cơ thể sống, thì humic chính là “dòng máu” nuôi dưỡng còn vi sinh vật là “hệ tuần hoàn” không ngừng hoạt động để duy trì sự sống ấy.
Category Archives: HUMIC
Trong tự nhiên, các hợp chất humic được xem là thành phần cốt lõi quyết định đến độ phì nhiêu và sức sống của đất. Trong số đó, acid humic và acid fulvic là hai dạng phổ biến nhất, thường được nhắc đến trong nghiên cứu đất và các sản phẩm phân bón sinh học.
Trong tự nhiên, khi các chất hữu cơ như lá cây, rễ cây, xác động vật… trải qua quá trình phân hủy lâu dài dưới tác động của vi sinh vật, nhiệt độ và áp suất, chúng sẽ hình thành nên một nhóm hợp chất đặc biệt gọi chung là chất Humic. Đây là nhóm hợp chất hữu cơ cao phân tử, giữ vai trò then chốt trong việc cải tạo đất, tăng khả năng giữ ẩm, điều hòa dinh dưỡng và kích thích sự phát triển của cây trồng.
Trong canh tác lâu năm, đặc biệt với những cây công nghiệp như cà phê, hồ tiêu, sầu riêng, tình trạng đất chai cứng, nghèo hữu cơ và suy giảm độ phì ngày càng trở nên phổ biến. Việc lạm dụng phân bón hóa học và thiếu bổ sung hữu cơ khiến đất mất cân bằng, khả năng giữ dinh dưỡng và độ tơi xốp suy giảm rõ rệt, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và tuổi thọ vườn cây.
Sau mỗi vụ thu hoạch, đất trong vườn cây ăn trái thường rơi vào tình trạng suy kiệt dinh dưỡng và mất cân bằng sinh thái. Lượng hữu cơ và khoáng chất bị rễ cây hút cạn trong suốt mùa mang trái khiến đất trở nên nghèo chất, dễ chai cứng, trong khi quần thể vi sinh vật có lợi cũng suy giảm mạnh do tác động của phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật.
Bộ rễ được ví như “trái tim ngầm” của cây trồng – nơi quyết định trực tiếp đến sức khỏe, khả năng chống chịu và năng suất. Tuy nhiên, trong nhiều vùng canh tác lâu năm, đất đã bị chai cứng, nghèo hữu cơ và suy giảm mạnh hệ vi sinh vật có lợi, khiến bộ rễ khó phát triển và dễ tổn thương bởi bệnh hại.
Trong dinh dưỡng cây trồng, các nguyên tố vi lượng như Zn, Fe, Cu, Mn, Bo… đóng vai trò không thể thiếu. Tuy nhiên, trong điều kiện đất canh tác lâu năm, các nguyên tố này thường rơi vào tình trạng khó hấp thu, dễ bị cố định trong đất hoặc rửa trôi theo nước, khiến cây thiếu hụt dinh dưỡng mặc dù phân bón đã được bổ sung.
Trong quá trình sinh trưởng, cây trồng thường xuyên phải đối mặt với các yếu tố stress sinh lý như hạn hán, ngập úng, biến động nhiệt độ đột ngột (nóng – lạnh), hay cả những tác động từ phân bón và thuốc bảo vệ thực vật. Những yếu tố này dễ khiến cây bị tổn thương bộ rễ, vàng lá, rụng hoa – quả, và nghiêm trọng hơn là làm giảm năng suất cũng như chất lượng nông sản.
Trong đất, chất hữu cơ được ví như “nguồn sống” nuôi dưỡng cây trồng, quyết định đến độ phì nhiêu và sự bền vững của hệ sinh thái nông nghiệp. Khi tàn dư thực vật, động vật phân hủy, chúng tạo ra mùn – một lớp màu sẫm giàu dinh dưỡng. Tuy nhiên, không phải toàn bộ mùn đều giống nhau; trong đó, chất humic được coi là phần tinh túy nhất, bền vững nhất và mang lại nhiều lợi ích nhất cho cây trồng cũng như đất đai.
Trong đất nông nghiệp, khoáng chất là nguồn dinh dưỡng chính nuôi sống cây trồng. Tuy nhiên, không phải lúc nào các nguyên tố này cũng tồn tại ở dạng cây dễ hấp thu. Một phần lớn khoáng chất bị cố định, rửa trôi hoặc kết tủa dưới dạng khó tan, khiến hiệu quả sử dụng phân bón bị giảm sút.