1️⃣ Cây gấc – Trái nhỏ màu đỏ, giá trị lớn cho sức khỏe và thị trường
Gấc (Momordica cochinchinensis) là cây dây leo nhiệt đới, thường mọc hoang hoặc được trồng rải rác trong vườn nhà từ lâu đời ở Việt Nam. Trái gấc chín có vỏ màu đỏ cam, cơm gấc dày chứa nhiều lycopene, beta-carotene, vitamin E và chất béo thực vật – được ví như “kho báu dinh dưỡng tự nhiên”.
Ngoài việc dùng làm xôi gấc ngày Tết, nhuộm màu thực phẩm tự nhiên, gấc còn được chế biến thành dầu gấc, viên nang dinh dưỡng, mỹ phẩm chống oxy hóa và thực phẩm chức năng. Đây là cây trồng có tiềm năng lớn, phù hợp với mô hình nông hộ – hợp tác xã, đặc biệt trong xu hướng tiêu dùng hướng đến sức khỏe và sản phẩm tự nhiên.
2️⃣ Điều kiện sinh thái phù hợp để trồng gấc
Gấc là cây leo dễ trồng, phát triển tốt ở nhiều vùng sinh thái khác nhau nếu được làm giàn và chăm sóc đúng cách.
Khí hậu
Nhiệt độ lý tưởng: 22 – 32°C
Ưa khí hậu nhiệt đới, ẩm – cần nắng đều để ra hoa, đậu trái tốt
Thích hợp trồng từ tháng 1 – 4 (miền Bắc) hoặc quanh năm ở miền Nam nếu có nước tưới chủ động
💡 Lưu ý: Gấc ưa khí hậu nóng ẩm, nhưng giai đoạn ra hoa không nên quá ẩm ướt – dễ rụng hoa và thối trái non.
Đất đai
Phù hợp: đất thịt nhẹ, đất phù sa, đất cát pha – thoát nước tốt
pH đất: 5.5 – 6.5
Không chịu được úng lâu, tầng canh tác cần thoáng khí để rễ phát triển mạnh
💡 Lưu ý: Cây gấc cần giàn leo vững chắc – cao từ 1,8 – 2m, thoáng và đón nắng đều. Có thể tận dụng hàng rào, đất bờ kênh hoặc trồng trong chậu lớn có giàn.
3️⃣ Các vùng trồng gấc phổ biến tại Việt Nam
Đồng bằng sông Hồng: Hà Nam, Nam Định, Hưng Yên – trồng rải rác trong vườn, lên giàn ven tường hoặc xen canh
Miền Trung – Tây Nguyên: Nghệ An, Quảng Nam, Gia Lai – đất cao, khí hậu nắng đều, cây phát triển tốt
TP.HCM, Long An, Đồng Nai, Tiền Giang: Gấc được trồng thương phẩm để chế biến dầu, xuất khẩu
4️⃣ Tiềm năng kinh tế và xu hướng thị trường
Gấc có thể thu trái sau 5 – 6 tháng trồng, mỗi cây cho 15 – 25 trái/năm, trái nặng 1,2 – 2,5 kg
Giá bán cao: dao động 10.000 – 30.000 đ/kg trái tươi; dầu gấc có thể đạt 600.000 – 1.000.000 đ/lít tùy loại
Gấc là nguồn màu thực phẩm tự nhiên và hoạt chất chống oxy hóa tự nhiên, được ưa chuộng trong ngành thực phẩm – dược – mỹ phẩm
Xu hướng trồng gấc hữu cơ – không hóa chất – truy xuất nguồn gốc đang được các HTX – doanh nghiệp triển khai
Có thể ép dầu – làm bột gấc – đông khô cơm gấc để xuất khẩu hoặc cung cấp cho nhà máy sản xuất dược liệu, TPCN
5️⃣ Kết luận
Gấc là cây trồng “nhỏ nhưng có võ” – với hàm lượng dinh dưỡng cao, đầu ra đa dạng và khả năng thích nghi tốt. Dù đầu tư thấp, nhưng nếu có quy hoạch bài bản và kết nối với các cơ sở chế biến, cây gấc hoàn toàn có thể trở thành cây làm giàu hiệu quả cho nông hộ – hợp tác xã.