Ghép cây cà phê là kỹ thuật kết hợp hai phần của cây cà phê khác nhau để tạo thành một cây mới. Phần gốc (gốc ghép) được chọn để cung cấp bộ rễ khỏe mạnh và khả năng thích nghi với môi trường, trong khi phần ngọn (mắt ghép) được chọn để cho năng suất cao, chất lượng tốt và khả năng chống chịu sâu bệnh.
Có những phương pháp ghép cây cà phê nào?
Ghép nêm (ghép chồi):
Ưu điểm:
- Tỷ lệ sống cao.
- Vết ghép liền sẹo nhanh.
Nhược điểm:
- Kỹ thuật thực hiện khó.
- Chỉ áp dụng được cho một số loại gốc ghép và mắt ghép.
Lựa chọn phương pháp ghép nào phù hợp phụ thuộc vào nhiều yếu tố:
- Loại cà phê cần ghép
- Mục đích ghép
- Khả năng thực hiện của người ghép
Nên chọn thời điểm nào để ghép cây cà phê?
Thời điểm ghép cây cà phê tốt nhất là vào mùa mưa, cụ thể là từ tháng 5 đến tháng 7. Lý do là vì:
- Mùa mưa có độ ẩm cao: Độ ẩm cao giúp cho vết ghép mau liền sẹo và cây ghép dễ phát triển.
- Cây cà phê đang trong giai đoạn sinh trưởng mạnh: Cây cà phê đang trong giai đoạn sinh trưởng mạnh sẽ có khả năng tiếp nhận chồi ghép tốt hơn.
- Có nhiều chồi ghép đạt tiêu chuẩn: Mùa mưa là thời điểm cây cà phê phát triển mạnh, do đó sẽ có nhiều chồi ghép đạt tiêu chuẩn để ghép.
Tuy nhiên, cũng có thể ghép cây cà phê vào mùa khô, nhưng cần lưu ý một số điểm sau:
- Tưới nước thường xuyên: Cần tưới nước thường xuyên để giữ cho đất luôn ẩm, giúp cho vết ghép mau liền sẹo.
- Che chắn cẩn thận: Cần che chắn cẩn thận để tránh cho cây ghép bị nắng nóng hoặc mưa to làm ảnh hưởng.
Ngoài ra, cần lưu ý một số yếu tố khác khi chọn thời điểm ghép cây cà phê:
- Loại cà phê: Mỗi loại cà phê có thời điểm ghép thích hợp khác nhau. Ví dụ, cà phê Robusta có thể ghép quanh năm, nhưng cà phê Arabica chỉ nên ghép vào mùa mưa.
- Khí hậu: Khí hậu cũng ảnh hưởng đến thời điểm ghép cây cà phê. Ở những vùng có khí hậu nóng, nên ghép cây cà phê vào mùa mưa để tránh cho cây ghép bị ảnh hưởng bởi nắng nóng.
Chọn gốc ghép và mắt ghép như thế nào?
Chọn gốc ghép và mắt ghép cà phê:
Chọn gốc ghép:
Có khả năng thích nghi tốt với điều kiện môi trường: Gốc ghép phải có khả năng thích nghi tốt với điều kiện môi trường nơi trồng cà phê, bao gồm:
- Khí hậu
- Đất đai
- Bệnh hại
Có khả năng chống chịu sâu bệnh: Gốc ghép phải có khả năng chống chịu sâu bệnh hại cà phê phổ biến, bao gồm:
- Tuyến trùng
- Nấm rễ
- Rỉ sắt
Có bộ rễ khỏe mạnh: Gốc ghép phải có bộ rễ khỏe mạnh để có thể cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây cà phê sau khi ghép.
Có tuổi thọ cao: Gốc ghép phải có tuổi thọ cao để có thể sử dụng lâu dài.
Một số loại gốc ghép cà phê phổ biến:
- Cà phê Robusta (cà phê xanh lùn, cà phê TS, cà phê búp tím, cà phê lá xoài)
- Cà phê Liberica
- Cà phê Catimor
Chọn mắt ghép:
- Có năng suất cao: Mắt ghép phải được lấy từ cây cà phê có năng suất cao, ổn định.
- Có chất lượng tốt: Mắt ghép phải được lấy từ cây cà phê có chất lượng tốt, hương vị thơm ngon.
- Khả năng chống chịu sâu bệnh: Mắt ghép phải được lấy từ cây cà phê có khả năng chống chịu sâu bệnh hại cà phê phổ biến.
- Khả năng thích nghi tốt với điều kiện môi trường: Mắt ghép phải được lấy từ cây cà phê có khả năng thích nghi tốt với điều kiện môi trường nơi trồng cà phê.
Một số loại mắt ghép cà phê phổ biến:
Lưu ý:
- Nên chọn gốc ghép và mắt ghép có cùng kích thước để đảm bảo tỷ lệ sống cao.
- Nên chọn gốc ghép và mắt ghép có cùng nguồn gốc để tránh hiện tượng đào thải.
Xem thêm: Chi tiết về cách lựa chọn phân bón mùa khô cho cây cà phê
Kỹ thuật ghép cây cà phê như thế nào?
Kỹ thuật ghép cây cà phê:
Chuẩn bị:
Dụng cụ:
- Dao ghép sắc bén
- Kéo cắt cành
- Băng keo ghép
- Dây buộc
- Thuốc kích thích ra rễ
Vật liệu:
- Gốc ghép: Cây cà phê khỏe mạnh, có bộ rễ phát triển tốt.
- Mắt ghép: Cành cà phê có năng suất cao, chất lượng tốt.
Quy trình ghép:
1. Chọn gốc ghép và mắt ghép:
- Gốc ghép: Cây cà phê khỏe mạnh, có bộ rễ phát triển tốt, có khả năng thích nghi với điều kiện môi trường.
- Mắt ghép: Cành cà phê có năng suất cao, chất lượng tốt, có khả năng chống chịu sâu bệnh.
2. Chuẩn bị gốc ghép:
- Cắt cành gốc ghép cách mặt đất khoảng 20-30 cm.
- Dùng dao chẻ giữa gốc ghép.
3. Chuẩn bị mắt ghép:
- Cắt một đoạn cành có mắt ghép dài khoảng 10-15 cm.
- Dùng dao ghép bào hai bên mắt ghép thành hình lưỡi dao.
4. Ghép mắt ghép vào gốc ghép:
- Đặt mắt ghép vào vết cắt trên gốc ghép sao cho hai mặt cắt khớp với nhau.
- Dùng băng keo ghép hoặc dây buộc cố định mắt ghép.
5. Chăm sóc sau khi ghép:
- Tưới nước thường xuyên để giữ ẩm cho cây.
- Che chắn cẩn thận để tránh cho cây bị ánh nắng trực tiếp hoặc mưa to.
- Sau khoảng 15-20 ngày, mắt ghép sẽ nảy mầm.
- Cắt bỏ dây buộc và tiếp tục chăm sóc cây cho đến khi cây phát triển mạnh.
Lưu ý:
- Nên thực hiện ghép vào mùa mưa để tỷ lệ sống cao hơn.
- Cần đảm bảo vệ sinh dụng cụ và vật liệu ghép để tránh lây lan mầm bệnh.
- Nên chọn gốc ghép và mắt ghép có cùng kích thước để đảm bảo tỷ lệ sống cao.
- Nên chọn gốc ghép và mắt ghép có cùng nguồn gốc để tránh hiện tượng đào thải.
Ưu và nhược điểm của ghép cây cà phê
Ưu điểm:
- Tăng năng suất: Cây cà phê ghép có thể cho năng suất cao hơn so với cây cà phê thực sinh (cây được trồng từ hạt).
- Cải thiện chất lượng: Cây cà phê ghép có thể cho ra những hạt cà phê có hương vị thơm ngon hơn, hàm lượng caffeine cao hơn, hoặc khả năng chống chịu sâu bệnh tốt hơn.
- Tăng khả năng thích nghi: Cây cà phê ghép có thể thích nghi tốt hơn với điều kiện môi trường khắc nghiệt, ví dụ như đất đai hoặc khí hậu thay đổi.
- Giảm chi phí sản xuất: Cây cà phê ghép có thể cho thu hoạch sớm hơn so với cây cà phê thực sinh, giúp giảm chi phí sản xuất.
- Tăng hiệu quả sử dụng đất: Cây cà phê ghép có thể trồng với mật độ cao hơn so với cây cà phê thực sinh, giúp tăng hiệu quả sử dụng đất.
Nhược điểm:
- Kỹ thuật ghép phức tạp: Ghép cây cà phê là một kỹ thuật phức tạp, đòi hỏi người thực hiện phải có kỹ thuật tốt.
- Tỷ lệ sống không cao: Tỷ lệ sống của cây cà phê ghép phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm kỹ thuật ghép, điều kiện môi trường và sự chăm sóc sau khi ghép.
- Chi phí ban đầu cao: Giá cây giống cà phê ghép cao hơn so với cây cà phê thực sinh.
Cần lưu ý gì khi chăm sóc cây cà phê sau khi ghép?
Chăm sóc cây cà phê sau khi ghép:
Tưới nước:
- Tưới nước thường xuyên để giữ cho đất luôn ẩm, nhất là trong giai đoạn đầu sau khi ghép.
- Nên tưới nước vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh tưới vào ban trưa nắng nóng.
- Không nên tưới quá nhiều nước, có thể làm úng cây.
Bón phân:
- Bón phân thúc sau khi cây ghép bén rễ và phát triển mầm mới.
- Sử dụng phân bón hữu cơ hoặc phân bón NPK theo hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật nông nghiệp.
Che chắn:
- Che chắn cho cây cà phê ghép để tránh ánh nắng trực tiếp hoặc mưa to.
- Có thể sử dụng lưới che nắng hoặc bạt che để che chắn.
Cắt tỉa:
- Cắt tỉa cành nhánh mọc vượt để tập trung dinh dưỡng cho cây con phát triển.
- Nên cắt tỉa vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh cắt tỉa vào ban trưa nắng nóng.
Phòng trừ sâu bệnh:
- Thường xuyên kiểm tra cây cà phê ghép để phát hiện và phòng trừ sâu bệnh kịp thời.
- Sử dụng các biện pháp phòng trừ sâu bệnh tổng hợp (IPM) để hạn chế sử dụng hóa chất.
Lưu ý:
Cần theo dõi tình trạng cây cà phê ghép thường xuyên để có biện pháp chăm sóc phù hợp.
Có thể bạn quan tâm: Cây cà phê bị bạc lá: Nguyên nhân, cách điều trị và phòng ngừa
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
- Shopee: https://shopee.vn/shop/87096923
