Rễ cây cà phê đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ nước, dinh dưỡng, cố định cây và lưu trữ. Tuy nhiên, rễ cà phê dễ bị tấn công bởi nấm bệnh, tuyến trùng và ảnh hưởng bởi điều kiện môi trường. Bài viết sau đây sẽ giới thiệu một số bệnh thường gặp ở rễ cây cà phê và cách xử lý hiệu quả.
Bệnh nấm hồng
Bệnh nấm hồng do nấm Corticium salmonicolor gây ra, tấn công chủ yếu vào cành, lá, quả và rễ cà phê. Bệnh phát triển mạnh vào mùa mưa, khi độ ẩm cao.
Triệu chứng:
- Rễ: Nấm xâm nhập vào rễ, làm rễ bị thối, nát, có màu nâu sẫm, dễ gãy.
- Nấm tạo lớp màu hồng trên cổ rễ và thân cây. Cây cà phê phát triển kém, còi cọc, lá vàng úa.
Điều trị:
Biện pháp phòng trừ:
- Sử dụng giống cà phê chống chịu bệnh.
- Trồng cà phê trên đất cao ráo, thoát nước tốt.
- Bón phân cân đối, hợp lý.
- Cắt tỉa cành, tạo tán thông thoáng cho cây.
- Vệ sinh vườn cây, thu gom cành, lá, quả bị bệnh đem tiêu hủy.
Biện pháp hóa học:
- Sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật có hiệu quả trừ nấm hồng như: Anvil 5SC, Ridomil Gold MZ 68WP, Copper B 50WP,…
- Phun thuốc khi bệnh mới xuất hiện, phun 2-3 lần, mỗi lần cách nhau 7-10 ngày.
Bệnh thối rễ tơ
Bệnh thối rễ tơ, còn gọi là vàng lá thối rễ, là bệnh do nấm Fusarium spp. và Rhizoctonia solani gây ra, tấn công hệ thống rễ tơ của cây cà phê, làm cho rễ bị thối, dẫn đến cây héo úa, vàng lá và chết.
Triệu chứng:
- Cây cà phê sinh trưởng chậm: Cây còi cọc, ít cành thứ cấp, lá nhỏ, vàng úa.
- Rễ tơ bị thối: Rễ tơ chuyển màu nâu đen, nhũn nát, dễ đứt.
- Vàng lá: Lá cà phê chuyển sang màu vàng, bắt đầu từ lá già, sau đó lan dần đến lá non.
- Chết cây: Nếu bệnh nặng, cây cà phê có thể héo úa và chết.
Điều trị:
Biện pháp phòng trừ:
- Sử dụng giống cà phê chống chịu bệnh.
- Trồng cà phê trên đất cao ráo, thoát nước tốt.
- Bón phân hữu cơ, vi sinh để cải tạo đất.
- Tưới nước hợp lý, tránh tưới quá nhiều gây úng nước.
- Vệ sinh vườn cà phê thường xuyên, loại bỏ cành lá già, bệnh.
- Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hợp lý khi cần thiết.
Biện pháp điều trị:
- Cắt bỏ cành lá bị bệnh.
- Tưới nước bằng dung dịch thuốc Ridomil Gold 68WP, Aliette 80WP, nấm đối kháng, thuốc sinh học…
- Bón phân bón lá có chứa NPK, vi lượng.
Bệnh thối rễ cọc
Bệnh thối rễ cọc là một trong những bệnh nguy hiểm nhất đối với cây cà phê, do nấm Rhizoctonia solani và Fusarium spp. gây ra. Nấm tấn công rễ cọc, làm rễ bị thối, khiến cây không thể hấp thụ nước và dinh dưỡng, dẫn đến chết cây.
Triệu chứng:
- Cây cà phê sinh trưởng kém, còi cọc, lá vàng úa.
- Cành lá phát triển yếu, ít cành thứ cấp.
- Năng suất cà phê giảm.
- Khi bứng cây lên, rễ cọc bị thối, có màu nâu đen, dễ gãy.
Điều trị:
Biện pháp phòng trừ:
- Sử dụng giống cà phê chống chịu bệnh.
- Trồng cà phê trên đất cao ráo, thoát nước tốt.
- Bón phân hữu cơ, vi sinh để cải tạo đất.
- Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hợp lý khi cần thiết.
Biện pháp xử lý khi cây bị bệnh:
- Nhổ bỏ cây cà phê bị bệnh và tiêu hủy.
- Xử lý đất bằng thuốc hóa học để diệt nấm bệnh.
- Bón phân hữu cơ, vi sinh để cải tạo đất.
Tuyến trùng hại rễ
Tuyến trùng hại rễ là loại sinh vật nhỏ bé, ký sinh trong đất và tấn công hệ thống rễ của cây cà phê. Chúng hút chất dinh dưỡng từ rễ, làm cho cây yếu ớt, còi cọc và giảm năng suất.
Nhận biết triệu chứng:
- Trên lá: Vàng lá, úa lá, rụng lá, sinh trưởng kém.
- Trên thân: Cây còi cọc, phát triển chậm, có thể chết.
- Trên rễ: Rễ bị sần sùi, có nhiều nốt u, thối rễ, rễ mọc yếu.
Điều trị:
Biện pháp phòng trừ:
- Sử dụng giống cà phê chống chịu tuyến trùng.
- Trồng cà phê trên đất cao ráo, thoát nước tốt.
- Bón phân hữu cơ, vi sinh để cải tạo đất.
- Sử dụng bẫy tuyến trùng.
- Vệ sinh vườn cây thường xuyên.
Biện pháp hóa học:
- Sử dụng thuốc hóa học diệt tuyến trùng khi cần thiết.
Lưu ý: Sử dụng thuốc theo hướng dẫn của nhà sản xuất, đảm bảo an toàn cho môi trường và sức khỏe con người.
Sâu hại rễ
Sâu hại rễ là những loài côn trùng sống trong đất và tấn công hệ thống rễ cây cà phê, gây ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ nước và dinh dưỡng của cây.
Nhận biết triệu chứng:
- Cây cà phê còi cọc, phát triển kém.
- Lá cà phê vàng úa, héo úa.
Năng suất cà phê giảm. - Khi nhổ cây lên, quan sát thấy rễ bị tổn thương, có nhiều vết đục khoét, sần sùi.
Loại sâu hại rễ phổ biến:
- Tuyến trùng: Kích thước nhỏ, tấn công rễ cà phê, hút chất dinh dưỡng, làm rễ bị tổn thương.
- Sâu đục rễ: Ấu trùng sống trong đất, đục khoét rễ cà phê, gây thối rễ, chết cây.
- Kiến: Xây tổ trong rễ cà phê, làm tổn thương hệ thống rễ, ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ nước và dinh dưỡng.
Điều trị:
Biện pháp phòng trừ:
- Sử dụng giống cà phê chống chịu sâu bệnh.
- Trồng cà phê trên đất cao ráo, thoát nước tốt.
- Bón phân hữu cơ, vi sinh để cải tạo đất.
- Sử dụng bẫy bả, thuốc bảo vệ thực vật để tiêu diệt sâu hại.
Biện pháp canh tác:
- Tưới nước hợp lý, tránh úng nước.
- Bón phân cân đối, đầy đủ dinh dưỡng.
- Cắt tỉa cành, tạo tán giúp cây thông thoáng.
Những lưu ý giúp rễ cây cà phê sinh trưởng và phát triển tốt
1. Lựa chọn giống cà phê:
- Sử dụng giống cà phê có bộ rễ khỏe mạnh, chống chịu được các loại nấm bệnh và tuyến trùng.
2. Chuẩn bị đất trồng:
- Đất trồng cà phê cần cao ráo, thoát nước tốt, tơi xốp và giàu dinh dưỡng.
- Bón lót trước khi trồng bằng phân chuồng hoai mục, phân hữu cơ vi sinh.
3. Tưới nước hợp lý:
- Tưới nước cho cây cà phê thường xuyên, giữ cho đất luôn ẩm nhưng không úng nước.
- Tưới nước vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh tưới vào ban trưa nắng nóng.
4. Bón phân:
- Bón phân cân đối, đầy đủ các yếu tố dinh dưỡng cho cây cà phê, đặc biệt là N, P, K.
- Bón phân theo từng giai đoạn phát triển của cây.
5. Phòng trừ sâu bệnh:
- Thường xuyên kiểm tra rễ cà phê để phát hiện sớm các dấu hiệu sâu bệnh.
- Sử dụng các biện pháp phòng trừ sâu bệnh tổng hợp (IPM) để hạn chế sử dụng hóa chất.
6. Một số lưu ý khác:
- Trồng cây che bóng cho cà phê để giúp bộ rễ phát triển tốt.
- Cắt tỉa cành, tạo tán giúp cây thông thoáng, hạn chế nấm bệnh phát triển.
- Sử dụng các biện pháp canh tác tốt như luân canh cây trồng, che phủ đất… để bảo vệ môi trường sống của bộ rễ.
Bằng cách áp dụng những lưu ý trên, bà con có thể giúp cây cà phê có bộ rễ sinh trưởng và phát triển tốt, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng cà phê.
- Youtube: Youtube.com/@Kythuattrongcayvn
- Facebook Page: Facebook.com/kythuattrongcay.vn/
- Facebook Group: Facebook.com/6441565519262518
- Tiktok: Tiktok.com/@kythuattrongcay.vn
- Shopee: https://shopee.vn/shop/87096923
