Bệnh héo xanh khoai lang do vi khuẩn Ralstonia solanacearum

heo xanh khoai lang
27
Th6

Bệnh héo xanh khoai lang do vi khuẩn Ralstonia solanacearum gây ra là một trong những bệnh hại nguy hiểm nhất trên cây khoai lang, gây thiệt hại nặng nề cho sản xuất và ảnh hưởng đến an ninh lương thực. Bệnh có thể lây lan nhanh chóng và gây chết cả ruộng nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời. Việc hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và biện pháp phòng trừ bệnh héo xanh khoai lang là vô cùng quan trọng để bảo vệ năng suất và chất lượng khoai lang.

Tác nhân gây bệnh héo xanh khoai lang

Ralstonia solanacearum là vi khuẩn gram âm, hình que, có khả năng di chuyển nhờ roi. Đây là tác nhân chính gây ra bệnh héo xanh khoai lang và nhiều loại cây trồng khác thuộc họ Cà (Solanaceae). Vi khuẩn này có thể tồn tại trong đất và nước trong thời gian dài, lan truyền qua các nguồn như:

  • Hạt giống bị nhiễm bệnh: Vi khuẩn có thể bám trên bề mặt hạt hoặc xâm nhập vào bên trong.
  • Đất trồng bị nhiễm bệnh: Vi khuẩn có thể tồn tại trong đất nhiều năm, đặc biệt là ở những vùng đất có độ pH trung tính hoặc hơi kiềm.
  • Cây trồng bị bệnh: Vi khuẩn có thể lây lan từ cây bệnh sang cây khỏe mạnh qua tiếp xúc trực tiếp hoặc do côn trùng trung gian như bọ nhảy lá, rệp…
  • Nước tưới bị nhiễm bệnh: Vi khuẩn có thể tồn tại trong nước và lây lan sang ruộng khoai lang khi tưới tiêu.

Điều kiện môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển:

  • Nhiệt độ: Vi khuẩn phát triển tốt nhất ở nhiệt độ từ 25 – 35°C.
  • Độ ẩm: Môi trường ẩm ướt, nhiều mưa hoặc tưới tiêu quá mức tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
  • pH đất: Vi khuẩn ưa thích pH trung tính hoặc hơi kiềm (pH từ 6.5 đến 8.0).
  • Loại đất: Vi khuẩn dễ phát triển trong đất cát pha, tơi xốp, thoát nước kém

Bệnh héo xanh khoai lang

Triệu chứng

Trên thân:

  • Ban đầu xuất hiện những đốm sũng nước vàng nhạt, nhanh chóng chuyển sang nâu đen. Những đốm này thường xuất hiện ở phần gốc thân, sau đó lan dần lên phía trên.
  • Vỏ dưới gốc xù xì nhưng vẫn cứng cáp. Bề mặt vỏ có thể bị nứt nẻ, sần sùi và có màu nâu sẫm.
  • Khi chẻ ra, mạch dẫn bên trong bị hóa nâu hoặc đen, đặc biệt là vùng gần cổ rễ. Đây là dấu hiệu đặc trưng của bệnh héo xanh do vi khuẩn Ralstonia solanacearum.
  • Ngâm đoạn thân bệnh trong nước lọc sẽ thấy dòng trắng sữa tuôn ra. Dòng dịch này chứa vi khuẩn Ralstonia solanacearum và có thể lây lan sang các cây khoai lang khác.

Trên lá:

  • Héo rũ đột ngột, ban đầu vào buổi trưa nắng, sau đó lan ra cả ngày. Lá héo thường rũ xuống một bên, trông như bị úa héo do thiếu nước.
  • Biểu hiện héo thường bắt đầu từ lá già, sau đó lan dần lên lá non. Lá non có thể bị héo rũ hoàn toàn trong vài giờ.

Trên củ:

  • Có thể xuất hiện các đường sọc trũng màu đen dọc chiều dài, bên trong xốp, không bị nhão. Những đường sọc này thường xuất hiện ở phần vỏ củ.
  • Bổ củ ra, có các vòng tròn hoại tử màu nâu ở rìa vỏ, bên trong lốm đốm màu nâu hoặc đen. Đây là dấu hiệu cho thấy củ khoai lang đã bị nhiễm bệnh héo xanh.
  • Trường hợp nặng, củ có thể thối mềm bên trong nhưng không có mùi nồng đặc trưng. Củ thối có thể bị nứt nẻ và chảy nước.

Ảnh hưởng của bệnh héo xanh khoai lang do vi khuẩn Ralstonia solanacearum

Bệnh héo xanh do vi khuẩn Ralstonia solanacearum gây ra nhiều tác động tiêu cực đến sản xuất khoai lang, ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng củ và thu nhập của người trồng.

Ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng củ khoai lang

  • Giảm năng suất: Bệnh có thể khiến cây chết hoàn toàn, dẫn đến thất thu lớn về năng suất.
  • Giảm chất lượng củ: Củ khoai lang bị nhiễm bệnh có thể bị thối rữa, teo tóp, giảm giá trị dinh dưỡng và thương mại.

Ảnh hưởng đến kinh tế của người trồng khoai lang

  • Mất thu nhập: Do giảm năng suất và chất lượng củ, người trồng khoai lang sẽ mất đi một phần lớn thu nhập từ việc bán sản phẩm.
  • Chi phí điều trị: Việc phòng trừ bệnh héo xanh cần sử dụng các biện pháp kỹ thuật và thuốc bảo vệ thực vật, dẫn đến tăng chi phí sản xuất.

Nguy cơ lây lan sang các cây trồng khác

Vi khuẩn Ralstonia solanacearum có khả năng lây lan sang nhiều loại cây trồng khác thuộc họ Cà như cà chua, ớt, cà tím, khoai tây… Do vậy, nếu không được kiểm soát kịp thời, bệnh héo xanh có thể gây thiệt hại nặng nề cho ngành nông nghiệp.



Biện pháp phòng trừ bệnh héo xanh khoai lang do vi khuẩn Ralstonia solanacearum

Để bảo vệ sản xuất khoai lang khỏi bệnh héo xanh do vi khuẩn Ralstonia solanacearum, cần áp dụng các biện pháp phòng trừ tổng hợp, kết hợp nhiều phương pháp khác nhau. Dưới đây là một số biện pháp hiệu quả:

Biện pháp canh tác

  • Luân canh: Trồng xen canh hoặc luân canh khoai lang với các cây trồng khác không phải ký chủ của vi khuẩn Ralstonia solanacearum như cây lúa, ngô, đậu tương… để hạn chế sự tích tụ vi khuẩn trong đất.
  • Che phủ đất: Sử dụng vật liệu như rơm, cỏ khô, bạt nilon để che phủ đất giúp hạn chế sự phát triển của vi khuẩn và giữ ẩm cho đất.
  • Bón phân hợp lý: Bón phân cân đối, đặc biệt chú trọng tăng cường bón phân hữu cơ để cải thiện cấu trúc đất và tăng sức đề kháng của cây trồng.
  • Tưới tiêu đúng cách: Tưới tiêu hợp lý, tránh tưới quá nhiều nước, nhất là vào những ngày mưa ẩm để hạn chế sự phát triển của vi khuẩn.

Biện pháp sinh học

  • Sử dụng vi sinh vật đối kháng: Ứng dụng các vi sinh vật đối kháng như Bacillus subtilis, Pseudomonas fluorescens có khả năng cạnh tranh và tiêu diệt vi khuẩn Ralstonia solanacearum trong đất.
  • Sử dụng chế phẩm sinh học: Sử dụng các chế phẩm sinh học có chứa vi sinh vật đối kháng hoặc các hoạt chất có nguồn gốc sinh học để phòng trừ bệnh héo xanh.

Biện pháp hóa học

Sử dụng thuốc hóa học: Sử dụng các loại thuốc hóa học có hiệu quả trong việc phòng trừ bệnh héo xanh như Validamycin, Kasugamycin, Streptomycin… Tuy nhiên, cần sử dụng thuốc hóa học một cách hợp lý, tuân thủ hướng dẫn sử dụng để tránh gây hại cho môi trường và sức khỏe con người.

Bệnh héo xanh do vi khuẩn Ralstonia solanacearum là một trong những bệnh nguy hiểm nhất gây hại cho cây khoai lang, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất, chất lượng củ và thu nhập của người trồng.
Bệnh héo xanh khoai lang có thể được kiểm soát tốt nếu áp dụng các biện pháp phòng trừ hợp lý. Việc bảo vệ sản xuất khoai lang đóng góp quan trọng vào an ninh lương thực và phát triển kinh tế nông nghiệp.

 

 

⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm theo dõi các nền tảng truyền thông để tìm hiểu, trao đổi và chia sẻ thêm về các kinh nghiệm trong đầu tư và sản xuất nông nghiệp cùng cộng đồng và chuyên gia tại:

Đức Nghĩa